Σε μια σειρά ερωτημάτων για την κατανόηση της εφαρμογής του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023-2027 απαντούν οι αρμόδιες αρχές του ΥπΑΑΤ.
Οι ερωτήσεις που έχουν καταθέσει αγρότες αφορούν τόσο την αιρεσιμότητα, την εφαρμογή της αμειψισποράς και αγρανάπαυσης αλλά και τα οικολογικά σχήματα (Eco –Scheme: Προγράμματα για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων).
Να σημειωθεί ότι μετά την έγκριση του Εθνικoύ Στρατηγικού Σχεδίου θα εκδοθεί το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο (Υπουργικές Αποφάσεις & Εγκύκλιοι) από τους αρμόδιους φορείς εφαρμογής του, ενώ οι απαντήσεις που ακολοθούν δεν έχουν νομική ισχύ και δεν δεσμεύουν το ΥΠΑΑΤ κατά την έκδοση του σχετικού θεσμικού πλαισίου.
Ακολουθούν οι ερωτήσεις και απαντήσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥπΑΑΤ:
Αιρεσιμότητα – Πρότυπα Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΚΓΠΚ)
ΚΓΠΚ 6
1) Ερώτηση: Δεδομένου ότι από 15/11 έως 05/3 υπάρχει υποχρεωτική φυτική κάλυψη πως θα αποδείξει ο παραγωγός ότι τηρεί την αιρεσιμότητα αν κάνει όργωμα στις 14/11; Σε ορισμένες περιοχές αν δεν οργωθούν τα αγροτεμάχια μετά την συγκομιδή βαμβακιού, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμη και μετά τις 15/11, είναι αδύνατο να ακολουθήσει σπορά ηλίανθου (περίοδος Μαρτίου ) την επόμενη καλλιεργητική περίοδο.
Απάντηση: Η υποχρέωση τήρησης του ΚΓΠΚ ξεκινάει από το 01/01/2023 έτος έναρξης εφαρμογής του εγκεκριμένου ΣΣ ΚΑΠ. Στα αγροτεμάχια που κατατάσσονται στην αγρονομική περιφέρεια των αροτραίων υπάρχει υποχρεωτική φυτική κάλυψη κατ’ ελάχιστο την περίοδο από 15/11 έως 05/3 και οπωσδήποτε όχι νωρίτερα από την προετοιμασία του εδάφους για την επόμενη εαρινή σπορά, ανάλογα με την καλλιέργεια.
Στην περίπτωση που ένα αγροτεμάχιο οργωθεί στις 14/11/2022 δεν επηρεάζεται η επιλεξιμότητα στην νέα ΚΑΠ.
Εφόσον απαιτείται να γίνει προετοιμασία του εδάφους για την επόμενη εαρινή καλλιέργεια, ο παραγωγός μπορεί να διακόψει την εδαφοκάλυψη πριν τη λήξη του στις 05/03, λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι το χρονικό διάστημα έως την εαρινή σπορά, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τέσσερις (4) εβδομάδες από τη στιγμή που διακόψει την εδαφοκάλυψη.
ΚΓΠΚ 7:
2) Ερώτηση: Παραγωγός ο οποίος καλλιεργεί συνολικά 200 στρέμματα εκ των οποίων τα 50 με ρύζι, τα 51 με μηδική και τα 99 με λοιπές αροτραίες καλλιέργειες είναι υποχρεωμένος μέσα στην περίοδο της τριετίας να εφαρμόζει αμειψισπορά σε όλα του τα στέμματα;
Απάντηση: Επισημαίνεται ότι οι εκμεταλλεύσεις άνω των 10 εκταρίων εξαιρούνται τόσο από τις απαιτήσεις του ΚΓΠΚ 7 όσο και της πρώτης απαίτησης του ΚΓΠΚ 8 για το έτος υποβολής αιτήσεων ΟΣΔΕ 2023, κατά παρέκκλιση, σύμφωνα με το άρθρο 1 του Εκτελεστικού Καν. (ΕΕ) 2022/1317 της Επιτροπής.
Σύμφωνα με τον Καν. 2021/2115 η αμειψισπορά συνίσταται σε αλλαγή καλλιέργειας τουλάχιστον μία φορά ετησίως σε επίπεδο αγροτεμαχίου (εκτός από την περίπτωση πολυετών καλλιεργειών, αγρωστωδών και άλλων ποωδών κτηνοτροφικών φυτών και γης υπό αγρανάπαυση), συμπεριλαμβανομένων των κατάλληλα διαχειριζόμενων δευτερευουσών καλλιεργειών. Επομένως στα αγροτεμάχια με ρύζι και μηδική (πολυετή) δεν απαιτείται να εφαρμόζεται αμειψισπορά.
Από την υποχρέωση τήρησης του ΚΓΠΚ 7 εξαιρούνται οι εκμεταλλεύσεις:
α) Όταν η αρόσιμη γη καλλιεργείται εξ ολοκλήρου με καλλιέργειες κάτω από το νερό για σημαντικό μέρος του έτους ή για σημαντικό μέρος του κύκλου καλλιέργειας.
β) Όταν ποσοστό μεγαλύτερο του 75% της αρόσιμης γης χρησιμοποιείται για την παραγωγή αγρωστωδών ή λοιπών ποωδών κτηνοτροφικών φυτών, ή καλλιεργείται με καλλιέργειες ψυχανθών ή χρησιμοποιείται ως γη υπό αγρανάπαυση ή αποτελεί συνδυασμό των χρήσεων αυτών.
γ) Όταν ποσοστό μεγαλύτερο του 75% της επιλέξιμης γεωργικής έκτασης – αποτελεί μόνιμο βοσκότοπο ή χρησιμοποιείται για την παραγωγή αγρωστωδών ή λοιπών ποωδών κτηνοτροφικών φυτών ή καλλιεργείται με καλλιέργειες κάτω από νερό για σημαντικό μέρος του έτους ή για σημαντικό μέρος του κύκλου καλλιέργειας ή τέλος αποτελεί συνδυασμό των χρήσεων αυτών.
δ) Οι εκμεταλλεύσεις που έχουν πιστοποιηθεί ως βιολογικές σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/848 θεωρούνται ότι συμμορφώνονται με το παρόν πρότυπο ΚΓΠΚ.
3) Ερώτηση: Παραγωγός που θα πάρει νέα αγροτεμάχια, πώς θα υπολογίσει την εναλλαγή καλλιέργειας; Θα υπολογιστεί η καλλιέργεια του τεμαχίου από τον προηγούμενο κάτοχο;
Απάντηση: Στις περιπτώσεις νέας μίσθωσης αγροτεμαχίων θα λαμβάνεται υπόψη η καλλιέργεια του αγροτεμαχίου την προηγούμενη χρονιά έτσι ώστε να ενταχθεί στις υποχρεώσεις αμειψισποράς της εκμετάλλευσης. Όλες οι σχετικές πληροφορίες με το είδος καλλιέργειες, για παράδειγμα θα μπορούν να αναφέρονται στο ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης.
4) Ερώτηση: Βάσει της ΚΓΠΚ 7 στις εκμεταλλεύσεις άνω των 10 εκταρίων η αμειψισπορά θα πρέπει να εφαρμοστεί κατά την διάρκεια μίας σειράς τριών καλλιεργητικών περιόδων. Παραγωγός ο οποίος αλλάζει κάθε χρόνο μέρος των τεμαχίων θα εφαρμόσει την αμειψισπορά μόνο στα τεμάχια που είναι σταθερά δηλωμένα εντός της τριετίας στην εκμετάλλευσή του; Η επιλογή της τριετίας μπορεί να είναι οποιαδήποτε εντός της περιόδους 2023-2027; Π.χ. 2023-2025 ή 2024-2026 ή 2025-2027;
Απάντηση: Η αμειψισπορά υπολογίζεται σε επίπεδο εκμετάλλευσης λαμβάνοντας υπόψη την ιστορικότητα των καλλιεργειών ακόμη και στις περιπτώσεις που τα αγροτεμάχια προέρχονται από μίσθωση με έτος αναφοράς το 2023 (για το οποίο όμως επισημαίνεται ότι ισχύει η παρέκκλιση). Ακόμη, η αμειψισπορά στο πλαίσιο του ΚΓΠΚ εφαρμόζεται σε όλη την προγραμματική περίοδο 2023-2027, ανά τριετία ή τετραετία εφόσον ισχύουν οι προϋποθέσεις της τετραετίας.
5) Ερώτηση: Βάσει της ΚΓΠΚ 7 στις εκμεταλλεύσεις άνω των 10 εκταρίων όταν η γη υπό Αγρανάπαυση σε συνδυασμό με κτηνοτροφικά φυτά και ψυχανθή είναι κάτω από 75% θα πρέπει να εφαρμοστεί ο κανόνας της αμειψισποράς και να καλλιεργηθεί η γη υπό αγρανάπαυση την επόμενη καλλιεργητική περίοδο ή τα τεμάχια με αγρανάπαυση δεν έχουν την υποχρέωση αμειψισποράς και μπορεί να δηλώνεται ως αγρανάπαυση κάθε έτος; πχ Εκμετάλλευση 12 εκταρίων με 2 εκτάρια δηλωμένα ως αγρανάπαυση μπορούν να δηλώνονται ως αγρανάπαυση όλα τα έτη;
Απάντηση: Τα αγροτεμάχια σε αγρανάπαυση δεν υπόκεινται στην υποχρέωση αμειψισποράς, επομένως η εκμετάλλευση 12 εκταρίων με 2 εκτάρια δηλωμένα ως αγρανάπαυση μπορούν να δηλώνονται ως αγρανάπαυση για όλα τα έτη. Σε κάθε περίπτωση στα υπόλοιπα 10 εκτάρια θα πρέπει να εφαρμόζει την αμειψισπορά.
Eco –Scheme: Προγράμματα για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων
6) Ερώτηση: Πόσα οικολογικά προγράμματα μπορεί να επιλέξει ο παραγωγός σε επίπεδο εκμετάλλευσης και πόσα σε επίπεδο τεμαχίου.
Απάντηση: Θα εκδοθεί πίνακας συμβατότητας σε επίπεδο εκμετάλλευσης αλλά και αγροτεμαχίου εφαρμογής οικολογικών προγραμμάτων – ενισχύσεων στο πλαίσιο του άρθρου 70 «Περιβαλλοντικές, κλιματικές & άλλες δεσμεύσεις διαχείρισης» και βιολογικής γεωργίας.
Π1-31.1 – Χρήση ανθεκτικών και προσαρμοσμένων ειδών και ποικιλιών
7) Ερώτηση: Θα υπάρξει ενδεικτικός πίνακας με χειμερινά σιτηρά και ψυχανθή μικρού βιολογικού κύκλου;
Απάντηση: Με βάση τα γεωπονικά χαρακτηριστικά των καλλιεργειών θα δοθούν οριζόντιες κατευθύνσεις με χειμερινά σιτηρά (όπως για παράδειγμα το κριθάρι) και ψυχανθή (όπως για παράδειγμα ο βίκος) μικρού βιολογικού κύκλου σύμφωνα με τη γεωργική πρακτική που εφαρμόζεται μέχρι σήμερα. Οι κατευθύνσεις αυτές θα περιλαμβάνονται και στον κατάλογο καλλιεργειών στην αίτηση του ΟΣΔΕ το 2023 και μετά. Οι παραγωγοί δύνανται να αξιοποιήσουν για την επιλογή των καλλιεργούμενων ειδών και ποικιλιών και τους γεωργικούς συμβούλους.
8) Ερώτηση: Από που θα προκύπτει η καλλιέργεια που αντικαθίσταται; Τι γίνεται στην περίπτωση που ο παραγωγός επιλέξει να καλλιεργήσει τα εν λόγω είδη σε αγροτεμάχια που εισάγει για πρώτη φορά στην εκμετάλλευσή του (τα είχε άλλος παραγωγός την προηγούμενη χρονιά);
Απάντηση: Η αντικατάσταση της καλλιέργειας θα διαπιστώνεται από τον έλεγχο της αίτησης ΟΣΔΕ της προηγούμενης χρονιάς. Σε περίπτωση νέας μίσθωσης αγροτεμαχίων θα πρέπει να είναι γνωστή η καλλιέργεια της προηγούμενης χρονιάς, δυνητικά για παράδειγμα στο ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης θα μπορούν να αναφέρονται όλες οι σχετικές πληροφορίες με τις καλλιέργειες.
9) Ερώτηση: Η ενίσχυση δίνεται μόνο για την αντικατάσταση καλλιέργειας σε τεμάχια που το προηγούμενο έτος είχαν καλλιέργεια μηδικής, αραβόσιτου ή βαμβακιού; Για παύση άλλης καλλιέργειας δεν υπάρχει χρηματοδότηση;
Απάντηση: Σύμφωνα με το ισχύον ΣΣ ΚΑΠ η ενίσχυση δίνεται μόνο όταν αντικατασταθούν οι υδροβόρες καλλιέργειες της μηδικής, του αραβόσιτου ή του βαμβακιού σε αρδευόμενα αγροτεμάχια όπως δηλώνονται στο ΟΣΔΕ με ξηρικές καλλιέργειες. Εφόσον υπάρξει αναγκαιότητα υπάρχει η δυνατότητα εμπλουτισμού των επιλογών.
10) Ερώτηση: Το οικολογικό πρόγραμμα αφορά μόνο σε αρδευόμενα αγροτεμάχια; Αν ναι, τότε πως θα αποδεικνύεται αυτό; Με βεβαίωση από τα αρμόδια ΟΕΒ;
Απάντηση: Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου οικολογικού προγράμματος ενίσχυση δίνεται εφόσον τα αγροτεμάχια είναι αρδευόμενα με βάση τη δήλωση στο ΟΣΔΕ και αντικατασταθούν οι υδροβόρες καλλιέργειες με ξηρικές.
Π1-31.2 – Επέκταση της εφαρμογής περιοχών οικολογικής εστίασης
11) Ερώτηση: Η ενίσχυση υπολογίζεται στην έκταση που τίθεται σε παύση καλλιέργειας; Απάντηση: Η ενίσχυση υπολογίζεται με βάση τη συνολική έκταση της εκμετάλλευσης στην οποία εφαρμόζεται το συγκεκριμένο οικολογικό πρόγραμμα.
Παράδειγμα:
Αν ένας παραγωγός έχει 200 στρέμματα αρόσιμης καλλιέργειας και έχει αφήσει ζώνη οικολογικής εστίασης >10% της έκτασης θα πληρωθεί με την τιμή του σχήματος για τα 194 στρέμματα (200 στρέμματα – 3% των 200 στρεμμάτων λόγω υποχρεωτικής αιρεσιμότητας ΚΓΠΚ).
12) Ερώτηση: Η ενίσχυση δίνεται μόνο για την παύση καλλιέργειας στο 10% σε τεμάχια που το προηγούμενο έτος είχαν καλλιέργεια σιτηρών, αραβόσιτου ή βαμβακιού; Για παύση άλλης καλλιέργειας δεν υπάρχει χρηματοδότηση;
Απάντηση: Η ενίσχυση για επέκταση 10% της εφαρμογής των περιοχών οικολογικής εστίασης δίνεται με βάση την τρέχουσα καλλιέργεια ανεξάρτητα από αυτήν που υπήρχε την προηγούμενη χρονιά. Στο ΣΣ ΚΑΠ αναφέρονται ενδεικτικά ύψη ενίσχυσης για συγκεκριμένες καλλιέργειες επέκτασης της περιοχής οικολογικής εστίασης. Όμως ήδη υπολογίζονται τα ύψη ενίσχυσης και για άλλες καλλιέργειες στις οποίες θα δύναται να εφαρμόζεται η επέκταση της οικολογικής περιοχής.
Π1-31.6 – Ενίσχυση παραγωγών για την εφαρμογή φιλικών για το περιβάλλον πρακτικών διαχείρισης, με τη χρήση ψηφιακής εφαρμογής διαχείρισης εισροών και παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων.
13) Ερώτηση: Σύμφωνα με τους εμπόρους λιπασμάτων τα λιπάσματα με βιοδιεγέρτες έχουν κοινά χαρακτηριστικά με αυτά της βραδείας αποδέσμευσης. Υπάρχουν διαφορές μεταξύ τους; Αν ναι, πως θα ελέγχεται η διαφορετικότητα τους; Ακόμη πώς θα ελέγχεται η χρήση γεωργίας ακριβείας κατά την διάρκεια των ψεκασμών και η χρήση ψεκαστικών ακροφυσίων μειωμένης διασποράς;
Απάντηση: Η παρέμβαση συνίσταται στην ενίσχυση των παραγωγών αφενός για την απόκτηση και χρήση ηλεκτρονικής εφαρμογής διαχείρισης εισροών και παρακολούθησης περιβαλλοντικών δεδομένων και αφ’ ετέρου για την εφαρμογή, με τη συνδρομή γεωργικού συμβούλου, μιας ή περισσότερων πρακτικών που θα επιλεγούν από έναν κατάλογο προτεινόμενων πρακτικών. Η τήρηση και πιστοποίηση των δεσμεύσεων του συγκεκριμένου οικολογικού προγράμματος θα πραγματοποιείται σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής που θα εκδοθεί. Π1-31.9 – Διατήρηση μεθόδων βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας
14) Ερώτηση: Παραγωγός που εντάσσει τώρα τα αγροτεμάχια του σε Σύμβαση με Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης βιολογικής γεωργίας, και δεδομένου ότι για το 2023 δεν θα επιδοτηθεί από το Οικολογικό Πρόγραμμα 31.9-Διατήρηση μεθόδων βιολογικής γεωργίας, μπορεί να επιδοτηθεί από το Οικολογικό Πρόγραμμα 31.1- Χρήση ανθεκτικών και προσαρμοσμένων ειδών και ποικιλιών;
Απάντηση: Ναι, εφόσον τηρεί τις δεσμεύσεις του οικολογικού προγράμματος 31.1-Χρήση ανθεκτικών και προσαρμοσμένων ειδών και ποικιλιών. Με τις εγκύκλιους εφαρμογής θα δοθούν συγκεκριμένες οδηγίες προκειμένου να είναι σαφείς οι προϋποθέσεις ενίσχυσης στο πλαίσιο του ΣΣ ΚΑΠ. Όταν ένας παραγωγός που εφαρμόζει βιολογική γεωργία δεν ενισχύεται για τη συγκεκριμένη γεωργική πρακτική από το ΣΣ ΚΑΠ δεν τίθενται θέματα διπλής χρηματοδότησης.
ENVCLIM(70) – Περιβαλλοντικές, κλιματικές και άλλες δεσμεύσεις διαχείρισης
15) Ερώτηση: Σε πόσες γεωργοπεριβαλλοντικές ενισχύσεις, μπορεί να επιλέξει ο παραγωγός σε επίπεδο εκμετάλλευσης και πόσες σε επίπεδο τεμαχίου;
Απάντηση: Θα εκδοθεί πίνακας συμβατότητας σε επίπεδο εκμετάλλευσης αλλά και αγροτεμαχίου εφαρμογής οικολογικών προγραμμάτων – ενισχύσεων στο πλαίσιο του άρθρου 70 «Περιβαλλοντικές, κλιματικές & άλλες δεσμεύσεις διαχείρισης» και βιολογικής γεωργίας.
