Η κυβέρνηση της Γερμανίας και ο ενεργειακός κολοσσός RWE επιμένουν ότι το έργο είναι απαραίτητο για την ενεργειακή ασφάλεια της «ατμομηχανής της Ευρώπης», στο φόντο του πολέμου στην Ουκρανία και των ευρύτερων συνεπειών του.
Όμως για την μικρή κοινότητα του Λίτσερατ καθώς και πλήθος περιβαλλοντικών οργανώσεων και ακτιβιστών, η αποτροπή των σχεδίων επέκτασης του ανοιχτού ορυχείου εξόρυξης λιγνίτη Γκαρτσβάιλερ στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, κοντά στα σύνορα με την Ολλανδία, έχει αναχθεί σε υπαρξιακή μάχη.
Τα δύο «στρατόπεδα» έχουν πάρει πια θέσεις για μετωπική σύγκρουση, καθώς η αστυνομία έχει βάλει μπρος τα σχέδια πλήρους εκκένωσης της περιοχής, σε μια επιχείρηση που θεωρείται βέβαιο ότι θα συναντήσει μεγάλη αντίσταση και αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες.
Αν και οι περισσότεροι κάτοικοι του προς ισοπέδωση χωριού το έχουν ήδη εγκαταλείψει, ακτιβιστές έχουν στήσει εδώ και καιρό δεντρόσπιτα και οδοφράγματα, δηλώνοντας αποφασισμένοι να το σώσουν από τον πλήρη αφανισμό στο όνομα της εξόρυξης του πιο ρυπογόνου ορυκτού καυσίμου.
Οι πρώτες συγκρούσεις με την αστυνομία αναφέρθηκαν ήδη το περασμένο Σαββατοκύριακο, στο περιθώριο εκδηλώσεων στο Λίτσερατ.
Συνεχίστηκαν την Τρίτη, μετά την οριστική δικαστική απόφαση υπέρ της εκκένωσης της περιοχής.
Οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας αναμένεται να κορυφωθούν το ερχόμενο Σάββατο, με μεγάλη διαδήλωση.
Κανείς δεν επιδιώκει να επαναληφθούν τα αιματηρά επεισόδια του 2018, με έναν διαδηλωτή νεκρό, που σημάδεψαν τις κινητοποιήσεις για τη διάσωση του αρχέγονου δάσου Χάμπαχ, επίσης στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, το οποίο λίγο έλειψε τότε να αποψιλωθεί για τις ανάγκες εξόρυξης λιγνίτη.
Ως πλέον παράδοξο αυτή τη φορά πάντως χαρακτηρίζεται το γεγονός ότι στην κυβέρνηση συνασπισμού της Γερμανίας συμμετέχουν οι Πράσινοι, οι οποίοι δείχνουν στο πλαίσιο μιας πολιτικής μεταστροφής να ρίχνουν όλο και περισσότερο «νερό» στον κομματικό οικολογικό «κρασί» τους.
«Μαύρη τρύπα»
Για το περιβαλλοντικό κίνημα, ο αγώνας για το Λίτσερατ είναι πλέον ταυτόσημος με τις προσπάθειες επίτευξης του στόχου περιορισμού της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, όπως προβλέπει άλλωστε ρητά η Συμφωνία του Παρισιού.
Υπολογίζεται ότι υπάρχουν αποθέματα 1,3 δισεκατομμυρίων τόνων άνθρακα γύρω από το ανοιχτό ορυχείο Γκαρτσβάιλερ.
Το εάν όμως είναι απαραίτητη η εκμετάλλευσή τους για την παραγωγή ενέργειας παραμένει αμφιλεγόμενο, όπως έχουν καταγράψει διάφορες πρόσφατες μελέτες.
Παρ’ όλα αυτά, το έργο επέκτασης του επίμαχου ορυχείου έχει τις «ευλογίες» των Πρασίνων τόσο σε τοπικό, όσο κυρίως σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Φέρει εξάλλου την υπογραφή του αντικαγκελάριου της κυβέρνησης Σολτς και υπουργού Οικονομικών Υποθέσεων και Κλιματικής Δράσης, Ρόμπερτ Χάμπεκ.
Έτσι το Λίτσερατ, η γη και τα σχεδόν στο σύνολο εγκαταλελειμμένα σπίτια του, ανήκουν πλέον στην RWE. Το χωριό στέκει ήδη στην άκρη του ανοιχτού ορυχείου και σύμφωνα με τις τοπικές αρχές δεν μπορεί να γλιτώσει τον αφανισμό.
Βρίσκεται σε πολύ επικίνδυνη τοποθεσία, αναφέρουν, στέκοντας πάνω σε σαθρό έδαφος έτοιμο να καταρρεύσει.
Κάπως έτσι λοιπόν προδιαγράφεται πλέον ως αναπόφευκτη η κατεδάφισή του, ως το τελευταίο θύμα της εξόρυξης λιγνίτη, για τις ανάγκες της οποίας υπολογίζεται ότι μέσα στα τελευταία 70 χρόνια έχουν αφανιστεί από τον χάρτη περίπου 60 χωριά μόνο στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία.
Για τον ίδιο λόγο υπήρξαν επίσης αναγκαστικές μετεγκαταστάσεις πληθυσμού σε άλλα μέρη της Γερμανίας, όπως για παράδειγμα στην Κάτω Σαξονία γύρω από το Χέλμστεντ και στην περιοχή εξόρυξης λιγνίτη στα κεντρικά της Γερμανίας.
Περιβαλλοντικά «παιχνίδια»
Υπό μεγάλη πίεση μετά την μείωση των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η κυβέρνηση συνασπισμού του Βερολίνου έχει ήδη αποφασίσει την παράταση λειτουργίας των τριών πυρηνικών αντιδραστήρων στα γερμανικά εδάφη.
Στράφηκε επίσης εκ νέου στην καύση άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος τόσο προς εσωτερική κατανάλωση, όσο και για την εξαγωγή του.
Λόγω μάλιστα της αυξημένης χρήσης του, εκφράζονται φόβοι ότι η Γερμανία μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρές ελλείψεις σε αποθέματα άνθρακα εντός του φετινού πρώτου διμήνου.
Η δε χρήση λιγνίτη αναμένεται να ενταθεί από τον προσεχή Απρίλιο, οπότε έχει προγραμματιστεί το κλείσιμο των τελευταίων πυρηνικών σταθμών στη χώρα.
Η κατεδάφιση του Λίτσερατ δεν πρόκειται να δώσει άμεσα λύση.
Πολλοί χαρακτηρίζουν, δε, παράταιρο το γεγονός ότι η προωθείται η ισοπέδωση του μικρού χωριού, ενώ μόλις τον περασμένο μήνα οι ομοσπονδιακές αρχές, η τοπική κυβέρνηση στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και η RWE ανακοίνωσαν τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης άνθρακα έως το 2030.
Μέχρι τότε βέβαια το λιγνιτωρυχείο Γκαρτσβάιλερ -που θα έχει επεκταθεί κι άλλο- θα λειτουργεί στο φουλ τροφοδοτώντας τους κοντινούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, ενόσω το Βερολίνο θα επιδιώκει μέσω αμφιλεγόμενων εναλλακτικών την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας σε εθνικό επίπεδο με ορίζοντα το 2045.
Πολιτικές… παρενέργειες
Από αυτή την πολυεπίπεδη κρίση δε -ενεργειακή, περιβαλλοντική και του πολέμου στην Ουκρανία- πιο «μεταλλαγμένοι» από τα τρία κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού βγαίνουν οι Πράσινοι.
Πάλαι ποτέ φιλειρηνιστές, σήμερα αναδεικνύονται σε μπροστάρηδες της κυβέρνησης Σολτς ως προς την παροχή στρατιωτικής βοήθειας στο Κίεβο, με την Αναλένα Μπέρμποκ στο «τιμόνι» του ΥΠΕΞ.
Στο δε θέμα του Λίτσερατ βρίσκονται επί της ουσίας απέναντι και όχι στο πλευρό περιβαλλοντικών οργανώσεων και ακτιβιστών. Στάση, που δείχνει να δημιουργεί ρήγμα με την κομματική τους νεολαία.
Όσο για τη διαδήλωση του Σαββάτου για το Λίτσερατ; Ακόμη κι αν το χωριό έχει εκκενωθεί πλήρως έως τότε και δεν είναι πια προσβάσιμο, οι διοργανωτές της και πλείστοι όσοι άλλοι τη στηρίζουν δηλώνουν αποφασισμένοι να τη μεταφέρουν σε ένα παρακείμενο χωριό, σε απόσταση περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων, με την ελπίδα ότι το μήνυμά τους θα εισακουστεί.
Τουλάχιστον ως προς το ότι η καύση άνθρακα δεν μπορεί να αποτελεί, εν μέσω της επιδεινούμενης κλιματικής αλλαγής, λύση για μια οικονομία όπως η γερμανική: η μεγαλύτερη της ευρωζώνης και τέταρτη ισχυρότερη σε όλο τον πλανήτη.
