Η προηγούμενη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών την Τουρκία, πριν από σχεδόν δύο χρόνια, πραγματοποιήθηκε κάτω από πολύ διαφορετικές συνθήκες. Η «μετωπική» με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου ήταν ενδεικτική του κλίματος στις σχέσεις των δύο χωρών και προμήνυε πως Αθήνα και Άγκυρα βάδιζαν στην πιο δύσκολη περίοδο των τελευταίων δεκαετιών.
Τις δυσοίωνες προβλέψεις έσπευσε να επιβεβαιώσει η εμπρηστική ρητορική της Τουρκίας που κλιμακώθηκε σε πρωτοφανή βαθμό, με αποκορύφωμα τις πολεμικές απειλές για πυραυλικές επιθέσεις εναντίον της Αθήνας πριν από λίγες εβδομάδες. Όλα αυτά ανατράπηκαν μέσα σε 70 δευτερόλεπτα, όσο η διάρκεια του σεισμού και υπό το βάρος μιας ασύλληπτης ανθρωπιστικής κρίσης που έπληξε τη γειτονική χώρα.
Ο Νίκος Δένδιας «επέστρεψε» χθες στην Τουρκία όχι για έναν νέο γύρο αντιπαράθεσης αλλά για να μεταφέρει τη συμπαράσταση και τη βούληση της Ελλάδας να σταθεί στο πλευρό του δοκιμαζόμενου τουρκικού λαού, όπως θα έκανε ένας «πραγματικός» γείτονας. Η αγκαλιά των δύο υπουργών, η πτήση με το ελικόπτερο πάνω από τις ισοπεδωμένες πόλεις και οι «ύμνοι» του Τσαβούσογλου και των τουρκικών Μέσων για την ελληνική βοήθεια και τη συνδρομή της ΕΜΑΚ, αποδεικνύουν ότι η Αθήνα έπραξε το σωστό και στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων.
Η «διπλωματία των σεισμών» όμως, είναι μια έννοια που ανήκει στο μακρινό 1999 και οι αναλυτές, αν και σημειώνουν την αλλαγή κλίματος, διατηρούν τις επιφυλάξεις τους για την επόμενη ημέρα στα ελληνοτουρκικά.
Μικρό καλάθι
«Τι βλέπει τώρα ο μέσος Τούρκος πολίτης; Βλέπει μια πραγματική αλληλεγγύη από την Ελλάδα. Τι του έλεγαν τόσο καιρό; Ότι είμαστε απειλή, ότι εξοπλίζουμε τα νησιά για να εισβάλουμε, ότι η Ελλάδα επιβουλεύεται την Τουρκία. Τώρα οι Τούρκοι πολίτες ειρωνεύονται τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και λένε ότι οι Έλληνες ήρθαν μέρα για να μας βοηθήσουν» υπογραμμίζει στο CNN Greece ο Τάσος Χατζηβασιλείου, διεθνολόγος, διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας.
«Προσοχή όμως, κρατάμε μικρό καλάθι. Ο αναθεωρητισμός ήρθε για να μείνει» επισημαίνει ο κ. Χατζηβασιλείου και προσθέτει: «Αυτή η τραγωδία έφερε την Ελλάδα και την Τουρκία πιο κοντά, ανοίγει έναν δρόμο αποκλιμάκωσης. Αν αυτός ο δρόμος είναι μακρύς και έχει διάρκεια, είναι κάτι που μένει να φανεί. Τώρα θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές και συγκρατημένοι».
Ρευστό σκηνικό
Προς το παρόν, προτεραιότητα της Αθήνας είναι να συνδράμει με όλες τις δυνάμεις που διαθέτει την Τουρκία. Παράλληλα όμως, το βλέμμα της ελληνικής διπλωματίας είναι στραμμένο στις διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Άγκυρα καθώς ο Τούρκος πρόεδρος βρίσκεται αντιμέτωπος με την ιστορία. Το 1999, ο σεισμός της Κωνσταντινούπολης «συνέθλιψε» τον τότε πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετσεβίτ, ισοπεδώνοντας τα εκλογικά του ποσοστά. Το φάντασμα του Ετσεβίτ «στοιχειώνει» τώρα τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος καλείται να διαχειριστεί μια πρώτη ήττα, την ολιγωρία της κρατικής μηχανής και τις κατηγορίες για ανοχή στα καρτέλ κατασκευαστών και εργολάβων που οδήγησαν στην πρωτοφανή τραγωδία, που απειλεί το πολιτικό του μέλλον.
Είναι σαφές ότι στο μυαλό του Τούρκου προέδρου βρίσκεται το ενδεχόμενο αναβολής των εκλογών. Άλλωστε, η διοργάνωση εκλογών σε μία ισοπεδωμένη περιοχή στο μέγεθος της Πορτογαλίας, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Επίσης, το αποτέλεσμα δεν θα ήταν καθόλου ευνοϊκό για τον Ερντογάν. Ένας στους έξι Τούρκους πολίτες είτε έχει χάσει συγγενείς, είτε έχει χάσει το σπίτι του ή δεν έχει νερό και ρεύμα εξαιτίας του σεισμού. Και αυτό σε μία περιοχή που αποτελεί προπύργιο του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ.
Όμως, για να επικαλεστεί ο Ερντογάν το άρθρο του Συντάγματος που δίνει τη δυνατότητα εξάμηνης παράτασης της κυβερνητικής θητείας λόγω εκτάκτου ανάγκης, απαιτείται κοινοβουλευτική έγκριση, κάτι που δεν είναι σίγουρο ότι μπορεί να εξασφαλίσει υπό αυτές τις συνθήκες. Η Αθήνα προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα και παράλληλα επιδεικνύει την αλληλεγγύη της στην τουρκική κοινωνία, δίνοντας υπόσταση στον όρο «σχέσεις καλής γειτονίας».
