Με τις δικές του υπολογίσιμες δυνάμεις που πηγάζουν από το υψηλό επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) σε όλες του τις βαθμίδες τόσο σε επίπεδο ερευνητών, μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας, όσο και φοιτητών, το Κέντρο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας Αρχιμήδης του ΕΚΠΑ φιλοδοξεί να συμβάλει καθοριστικά στη διασύνδεση της πανεπιστημιακής κοινότητας με το επιχειρείν. Μια πρόκληση η επιτυχία της οποίας θα έχει τελικό κερδισμένο τον απλό πολίτη και την κοινωνία γενικότερα.
Πρακτικά, όμως, με ποιο τρόπο το Κέντρο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας Αρχιμήδης συμβάλλει στη διασύνδεση μεταξύ των πανεπιστημιακών αιθουσών, της έρευνας, των ιδεών της φοιτητικής κοινότητας με την πραγματικό κόσμο, το επιχειρείν, τους κλάδους της οικονομίας;
Το Κέντρο Αρχιμήδης δημιουργήθηκε σε μια περίοδο που άρχισαν να σχηματίζονται οι πρώτες ψηφίδες του οικοσυστήματος της καινοτομίας και επιχειρηματικότητας. Με στόχο να σμικρυνθεί η απόσταση που μας χωρίζει από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, κινήθηκε ταυτόχρονα σε δύο κατευθύνσεις. Από τη μια πλευρά παρουσίασε το όραμα και τους στόχους του Κέντρου και τις υπηρεσίες που προσφέρει στους ερευνητές του που επιθυμούν να προστατεύσουν τη διανοητική τους ιδιοκτησία. Από την άλλη απευθύνθηκε στους φοιτητές για να αντλήσει τις επιχειρηματικές τους ιδέες και να τις αναπτύξει μέσα από μια διαδικασία εκκόλαψης και ωρίμανσης.
Ο απώτερος στόχος του Κέντρου Αρχιμήδης είναι η σύνδεση της καινοτομίας που παράγεται στο ΕΚΠΑ με την αγορά. «Ίσως, αυτό είναι και το δυσκολότερο έργο που έχουμε να κάνουμε στο Κέντρο», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον δημοσιογράφο Αλέκο Λιδωρίκη, ο Νικόλαος Μυλωνάς ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ, ακαδημαϊκός σύμβουλος Κέντρου Αρχιμήδης, επισημαίνοντας ότι η επιτυχία αυτού του θεσμού σε τόσο λίγο χρόνο, σε σχέση με τα 186 χρόνια ζωής του ΕΚΠΑ, στέλνει αισιόδοξα μηνύματα σε όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα να συνεχίσει να ερευνά, να καινοτομεί και να ωριμάζει τις επιχειρηματικές της ιδέες.
Όπως εξηγεί ο κ. Μυλωνάς η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι της αγοράς μιλούν διαφορετική γλώσσα και έχουν διαφορετικά ενδιαφέροντα από τις ερευνητικές ομάδες. Οι άνθρωποι της επιχείρησης έχουν πολύ συγκεκριμένο στόχο, αναζητούν την καινοτομία που ανταποκρίνεται στον στόχο αλλά το σημείο αναφοράς τους είναι η οικονομική ωφέλεια από την πρακτική εφαρμογή της. Από την πλευρά τους, οι ερευνητές έχουν ως σημείο αναφοράς την υφιστάμενη έρευνα και το ενδιαφέρον τους είναι να την αναπτύξουν περαιτέρω με νέες μεθόδους ή υλικά αλλά η οικονομική ωφέλεια δεν αποτελεί προτεραιότητα. Για πολλές δεκαετίες στη χώρα μας, αυτή η διαφορετική προσέγγιση αποτελούσε ένα εμπόδιο, έναν τοίχο που ορθωνόταν μεταξύ των δύο μερών. Σήμερα, βέβαια, ο τοίχος έχει χαμηλώσει πολύ ώστε να ξεκινήσει η επικοινωνία μεταξύ των δύο μερών αν και υστερεί ακόμη αρκετά. Η αναγκαία συνθήκη για να επιτευχθεί η σύνδεση μεταξύ τους είναι να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και να ακούσουν οι μεν τους δε, ώστε να γίνει αντιληπτή η εκατέρωθεν ωφέλεια που θα προκύψει από τη συνεργασία τους. «Η δουλειά μας στο Κέντρο Αρχιμήδης είναι να δημιουργούμε τους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των δύο μερών», προσθέτει.
Τα βασικά εργαλεία του διαθέτει το Κέντρο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας Αρχιμήδης
Δύο είναι τα βασικά “εργαλεία” για την επίτευξη των στόχων του Κέντρου Καινοτομίας, όπως αναφέρεται στον απολογισμό του
-Το Γραφείο Μεταφοράς Τεχνολογίας που αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των ερευνητών και της βιομηχανίας. Σε αυτό διαμορφώνεται η σχέση μεταξύ του ερευνητή και των επιχειρήσεων στα διάφορα στάδια ανάπτυξης και αξιοποίησης της διανοητικής ιδιοκτησίας του πανεπιστημίου.
-Ο Επιχειρηματικός Επιταχυντής που προσφέρει εξατομικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες, εκπαίδευση σε θέματα επιχειρηματικότητας, συνεργατικούς χώρους εργασίας, καθοδήγηση από έμπειρα στελέχη της αγοράς (mentoring) και δικτύωση με άλλους φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στοχεύοντας στην επιτάχυνση της επιχειρηματικής διαδικασίας από την ιδέα στην αγορά και τη δημιουργία βιώσιμων επιχειρήσεων.
Πώς τα αποτελέσματα μιας έρευνας μπορεί να συνδεθούν με τη βιομηχανία
Η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών επιχειρήσεων είναι μικρές έως μικρομεσαίες. Το μικρό μέγεθος είναι απαγορευτικό για αυτές να διαθέτουν μια μονάδα ή ένα τμήμα έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) με αποτέλεσμα η κάθε επιχείρηση να στερείται της δυνατότητας να βελτιώσει τα προϊόντα της, να λανσάρει νέα στην αγορά, να μειώσει το κόστος παραγωγής και εν γένει να ανταγωνιστεί με ίσους όρους επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Κατανοώντας αυτό το πρόβλημα στο Κέντρο Αρχιμήδης, αναφέρει ο καθηγητής Νικόλαος Μυλωνάς, «επιδιώκουμε οι επιχειρήσεις να αντιληφθούν ότι το πανεπιστήμιο μπορεί να αποτελέσει την Ε&Α που η εταιρεία δεν διαθέτει με ελάχιστο κόστος σε σχέση με τις υπηρεσίες που λαμβάνει. Η σειρά των ενεργειών που ακολουθούμε είναι η εξής:
1. Είτε από δική μας πρωτοβουλία είτε από την πλευρά της επιχείρησης, την ενθαρρύνουμε να μας περιγράψει το ερευνητικό της ενδιαφέρον που επιθυμεί να ερευνηθεί ώστε να προκύψει ένα συγκεκριμένο παραδοτέο.
2. Στη συνέχεια, αναζητούμε στο ΕΚΠΑ εκείνη την ερευνητική ομάδα που καταρχήν θα ενδιαφερόταν να πραγματοποιήσει την έρευνα στο συγκεκριμένο θέμα με στόχο το παραδοτέο.
3. Φέρνουμε σε επαφή τα δύο μέρη για να συζητήσουν πιο συγκεκριμένα, τι πόροι θα απαιτηθούν και για πόσο χρόνο για να πραγματοποιηθεί το ερευνητικό εγχείρημα.
4. Διαμορφώνεται ο προϋπολογισμός που θα καλύψει την απασχόληση της ερευνητικής ομάδας και τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν.
5. Εφόσον συμφωνήσουν τα δύο μέρη στην αναλυτική περιγραφή των ερευνητικών βημάτων, τον προϋπολογισμό και τα παραδοτέα, δημιουργείται το έργο και ξεκινά η υλοποίησή του».
Επί της ουσίας, η ανάθεση στην ερευνητική ομάδα που προκύπτει με τα ως άνω βήματα, είναι παρόμοια με την ανάθεση που θα γινόταν στο τμήμα Ε&Α της εταιρείας εάν υφίστατο. Έτσι, η συνεργασία με μια ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου υποκαθιστά με τον καλύτερο τρόπο το έλλειμμα Ε&Α που παρατηρείται στις ελληνικές επιχειρήσεις. Η εταιρεία δεν χρειάζεται να δαπανήσει χρήματα σε ερευνητικό εξοπλισμό, μηχανήματα ή ερευνητικές υποδομές. Το πανεπιστήμιο διαθέτει τον πιο σύγχρονο και ακριβό εξοπλισμό που αποκτάται μέσω των Ευρωπαϊκών ερευνητικών προγραμμάτων ή/και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Το μόνο κόστος για την εταιρεία είναι η χρηματοδότηση του προϋπολογισμού από ίδιους πόρους ή μέσω επενδυτικών προγραμμάτων ΕΣΠΑ (π.χ., Ερευνώ-Καινοτομώ) που είναι σχετικά μικρός καθώς αφορά κυρίως τις αμοιβές των ερευνητών. Όπως τονίζει ο κ. Μυλωνάς, εάν αυτό που περιγράφεται ανωτέρω το ακολουθήσουν πολλές επιχειρήσεις και απευθυνθούν στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα για τις ανάγκες τους, η σύνδεση της αγοράς με την έρευνα θα αποκτήσει γερές βάσεις και θα καταστήσει την οικονομία μας πιο ανταγωνιστική.
Σε ποιους συγκεκριμένα τομείς διακρίνεται η ελληνική έρευνα με βάση την λειτουργία του ΓΜΤ- Τι σημαίνει για την οικονομία και τον πολίτη η άμεση διασύνδεση της έρευνας με τη βιομηχανία
Από τη μέχρι τώρα εμπειρία του Γραφείου Μεταφοράς Τεχνολογίας του Κέντρου Αρχιμήδης, το μεγαλύτερο μέρος της εφαρμοσμένης έρευνας πραγματοποιείται στις θετικές επιστήμες (χημεία, βιολογία, φυσική), στις επιστήμες υγείας (φαρμακευτική, ιατρική) και στην πληροφορική. Στο βαθμό που η καινοτομία βρίσκει διέξοδο στην αγορά με τη μορφή τεχνοβλαστών ή με την ανάπτυξη μιας πατέντας ή ενός εμπορικού μυστικού σε νεοφυή επιχείρηση, προκύπτουν σημαντικά οφέλη για την οικονομία. Τα προϊόντα που παράγονται και οι υπηρεσίες που προσφέρονται αυξάνουν το εθνικό εισόδημα (ΑΕΠ) αλλά και το εισόδημα των εργαζομένων σε αυτές ενώ παράλληλα ενισχύεται η απασχόληση. Επίσης, μια σημαντική κοινωνική ωφέλεια είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας σε νέους αποφοίτους-ερευνητές που βρίσκουν επαγγελματική διέξοδο στη χώρα μας αντί να την αναζητήσουν στο εξωτερικό.
Οι επιχειρηματικές ιδέες των φοιτητών και ο Επιταχυντής
Ο αριθμός φοιτητών που καταθέτει τις επιχειρηματικές τους ιδέες για ωρίμανση σε κάθε έναν από τους 6 κύκλους του Προγράμματος Επιτάχυνσης που έχουν υλοποιηθεί την τριετία λειτουργίας του Κέντρου Αρχιμήδης, αναφέρει ο καθηγητής Νικόλαος Μυλωνάς, βαίνει σημαντικά αυξανόμενος, αν και παραμένει περιορισμένος, σε σχέση με τον πολύ μεγάλο αριθμό φοιτητών του ΕΚΠΑ.
Βέβαια, σε σχέση με το παρελθόν όπου δεν υπήρχε το Κέντρο Αρχιμήδης, σήμερα υπάρχει σημαντική κινητικότητα από τους φοιτητές των θετικών επιστημών και των επιστημών υγείας. Ο αριθμός αυτός είναι ολοένα αυξανόμενος από πέρυσι που έχει ξεκινήσει η διδασκαλία μαθημάτων επιλογής στην επιχειρηματικότητα και καινοτομία και απευθύνονται σε όλους τους φοιτητές ανεξαρτήτως επιστημονικού πεδίου καθώς η διεπιστημονικότητα είναι το χαρακτηριστικό των νέων επιχειρηματικών ιδεών. Γενικά, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον της νέας γενιάς να αναπτύξει πρωτοβουλίες και καινοτόμες ιδέες, αναζητώντας την καταξίωση μέσα από τη δημιουργικότητα. Ωστόσο, οφείλουμε να τονίσουμε τη μεγάλη βαρύτητα που δίνουμε μέσω του προγράμματος και στην ανάπτυξη των soft skills των συμμετεχόντων φοιτητών, αναγνωρίζοντας ότι, ακόμη και αν δεν προχωρήσουν στην υλοποίηση της επιχειρηματική τους ιδέας, με βεβαιότητα θα αποτελέσουν την επόμενη γενιά στελεχών στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα.
Όπως επισημαίνει ο κ. Μυλωνάς, η μεγαλύτερη ανάγκη των συμμετεχόντων στο Πρόγραμμα Επιτάχυνσης, είναι η επιβεβαίωση ότι η “λύση” που θέλουν να αναπτύξουν επιχειρηματικά, καλύπτει συγκεκριμένες ανάγκες της αγοράς και διαθέτει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που μπορούν να την καταστήσουν βιώσιμη.
Στο πλαίσιο αυτό, στον επιχειρηματικό επιταχυντή οι ομάδες φοιτητών που επιλέγονται για να ωριμάσουν τις επιχειρηματικές τους ιδέες, έρχονται για μια σειρά υπηρεσιών βιωματικής εκπαίδευσης ώστε να γίνει:
– ο εντοπισμός και η αναγνώριση της επιχειρηματικής ιδέας/ευκαιρίας,
– το ταίριασμα του προβλήματος και της λύσης με την ανακάλυψη πελατών,
– ο επιχειρηματικός σχεδιασμός,
– η εκκίνηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, και
– η λειτουργία και η ανάπτυξη της νεοφυούς επιχείρησης.
Για την ωρίμανση και επιτάχυνση της επιχειρηματικής ιδέας προσφέρεται στις ομάδες:
– Εξατομικευμένη συμβουλευτική στις συγκεκριμένες ανάγκες της κάθε ομάδας
– Καθοδήγηση από έμπειρα στελέχη της αγοράς (μέντορες)
– Δικτύωση με το οικοσύστημα της επιχειρηματικότητας που έχει αναπτύξει το Κέντρο.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκεφτούν την ιστοσελίδα του Κέντρου για περισσότερες πληροφορίες https://archimedes.uoa.gr/
