Έντονα πτωτικά συνεχίζει να κινείται η ζήτηση για γραφειακούς χώρους σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες, αφού οι εργαζόμενοι μετά από τρία χρόνια απομακρυσμένης εργασίας λόγω της πανδημίας δεν θέλουν να επιστρέψουν στο προηγούμενο εργασιακό καθεστώς.
Παρά τις προσπάθειες εταιρειών για πλήρη επιστροφή, πολλοί εργαζόμενοι εξακολουθούν να δουλεύουν από απόσταση προτιμώντας ακόμη και να αλλάξουν δουλειά εάν δεχτούν πιέσεις για το αντίθετο. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλές εταιρείες, περιλαμβανομένων και πολυεθνικών, αναγνωρίζουν την τάση και αρχίζουν πλέον να κοιτάζουν για μικρότερους χώρους γραφείων είτε μετακομίζοντας είτε μειώνοντας τους χώρους που καταλαμβάνουν.
Τα ποσοστά κενών χώρων γραφείων θέσεων έχουν αυξηθεί σε νέα υψηλά και οι επενδύσεις σε τέτοιους χώρους μειώθηκαν απότομα
Ήδη η τάση αυτή κάνει τη ζήτηση για γραφεία στις ΗΠΑ και σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Βρετανία να υποχωρεί σημαντικά και να διαμορφώνεται κοντά σε χαμηλά εικοσαετίας, ενώ παρόμοια κατάσταση καταγράφεται και στη Γερμανία. Είναι ενδεικτικό ότι η μια στις δέκα εταιρείες στη Γερμανία αυτή την περίοδο μειώνει ενεργά τους χώρους γραφείων ακριβώς για το λόγο αυτό.
Τα ποσοστά κενών χώρων γραφείων θέσεων έχουν αυξηθεί σε νέα υψηλά και οι επενδύσεις σε τέτοιους χώρους μειώθηκαν απότομα το τρίτο τρίμηνο φέτος σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2022 στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη και το Σαν Φρανσίσκο, σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία της CoStar, ερευνητικής εταιρείας που ειδικεύεται εμπορικά ακίνητα. Τα στοιχεία αυτά τα παρουσίασαν οι Financial Times.
Στη Γερμανία το 10% των εταιρειών σχεδιάζει να μειώσει τους χώρους γραφείων ως απάντηση στις συνήθειες εργασίας από απόσταση, δημιουργώντας νέες πιέσεις στην αγορά εμπορικών ακινήτων η οποία έχει δεχτεί πλήγμα από τις σημαντικές ανατιμήσεις σε κατασκευαστικά κόστη λόγω πληθωρισμού αλλά και σε κόστη χρηματοδότησης λόγω υψηλών επιτοκίων. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από έρευνα του ινστιτούτου Ifo την οποία παρουσίασε το Bloomberg. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 10% αυτό αποτελεί το μέσο όρο των ερωτηθέντων με συγκεκριμένους κλάδους να παρουσιάζουν πολύ υψηλότερα ποσοστά.
Οι κλάδοι με τις μεγαλύτερες μειώσεις σε ζήτηση για γραφεία
Είναι ενδεικτικό ότι αυτοκινητοβιομηχανίες θέλουν να μειώσουν γραφειακούς χώρους σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό –σχεδόν οι τέσσερις στις δέκα. Αντίστοιχα πολύ υψηλά ποσοστά καταγράφουν εταιρείες Μέσων Ενημέρωσης (Broadcasting), διαφημιστικές και εταιρείες τεχνολογίας, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία. Τα μικρότερα ποσοστά καταγράφονται στο εμπόριο. Επίσης μόνο το 1% των εταιρειών σχεδιάζει να αυξήσει τους χώρους των γραφείων τους, αναφέρει το Ifo.
Με έναν στους τέσσερις υπαλλήλους να εργάζονται από το σπίτι σε μόνιμη βάση, η τάση μείωσης χρήσης γραφείων μπορεί να ενταθεί τα επόμενα χρόνια, όταν λήγουν οι μακροχρόνιες μισθώσεις γραφείων και οι εταιρείες επανεκτιμήσουν την ανάγκη τους για χώρους εργασίας, ανέφερε στο διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο ο οικονομολόγος του Ifo Σάιμον Κράουσε.
Την ίδια στιγμή το γραφείο εξεύρεσης ακινήτων Savills στο Λονδίνο αναφέρει ότι ειδικά οι μεγάλες εταιρείες απέχουν από τα ντιλς για αγορές και ενοικιάσεις επειδή ακόμα προσπαθούν να κατανοήσουν τις ανάγκες τους σε χώρους. Αυτό συμβαίνει επειδή τα εργασιακά πρότυπα έχουν αλλάξει και πολλοί θέλουν κι επιλέγουν να απασχολούνται απομακρυσμένα. Επίσης πολλές εταιρείες έχουν υιοθετήσει και υβριδική εργασία που περιλαμβάνει μερική μόνο παρουσία εργαζομένων σε γραφειακούς χώρους.
Στο Λονδίνο υπήρξε ενδιαφέρον για «πράσινα», μοντέρνα και πρόσφατα ανακαινισμένα γραφεία. Ωστόσο ακόμη και έτσι τα σχετικά ποσοστά παραμένουν πολύ χαμηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδά του και αρκετά χαμηλότερα (25%) σε σύγκριση με πέρσι.
Την ίδια στιγμή, λόγω του ίδιου φαινομένου τα κενά γραφεία στο Σαν Φρανσίσκο έφτασαν σε υψηλό δύο δεκαετιών και αναλογούσαν στο 20% των διαθέσιμων χώρων το τρίτο τρίμηνο, από 6,3% κατά την έναρξη της πανδημίας.
Πόλεις όπως το Σαν Φρανσίσκο έχουν πληγεί ιδιαίτερα σκληρά όσον αφορά τους γραφειακούς χώρους δεδομένου του υψηλού επιπέδου υβριδικής εργασίας και των επιπέδων τεχνολογικής απασχόλησης εκεί, ανέφεραν παράγοντες της αγοράς στους FT. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας και σε άλλε παρεμφερή επαγγέλματα πνευματικής κυρίως εργασίας έχουν αγκαλιάσει την τηλεργασία περισσότερο από άλλους εργαζόμενους γραφείου, σύμφωνα με τους ίδιους αναλυτές.
