Σκοπός του συνεδρίου είναι να αναδείξει διαφορετικές πτυχές του προσφυγικού ζητήματος, το οποίο απασχόλησε και απασχολεί ακόμη την ελληνική κοινωνία και την επιστημονική έρευνα.
Για το συγκεκριμένο θέμα έχουν αφιερωθεί πολλές μελέτες, συνέδρια και ημερίδες σε όλη τη χώρα ήδη από την περασμένη χρονιά, ωστόσο στην Πιερία η έρευνα αλλά και η σχετική βιβλιογραφία δεν έχουν επιδείξει σημαντικά αποτελέσματα.
Ακόμη περισσότερο, δεν έχει ασχοληθεί με το συγκεκριμένο ζήτημα καμία επιστημονική εκδήλωση πέρα από μεμονωμένες ομιλίες και αφιερώματα γενικού ενδιαφέροντος για τη Μικρασιατική Καταστροφή ή τη Γενοκτονία των Ελλήνων του μικρασιατικού χώρου. Μέσα από το συνέδριο επιχειρείται να καλυφθεί μια ιστοριογραφική ανάγκη που θα προσφέρει γνώσεις και κίνητρα για περισσότερη εμβάθυνση σε ένα κρίσιμο ζήτημα για την Πιερία, καθώς υποδέχτηκε τόσο μετά το 1923, όσο και πρόσφατα, μετά το 2015, μεγάλους αριθμούς προσφύγων
Το Σάββατο 2 Δεκεμβρίου στην διάρκεια της 2ης μέρας του συνεδρίου η 3η συνεδρία αφορούσε τα εκκλησιαστικά κειμήλια και μουσειακά τεκμήρια όπου ο Αρχιμανδρίτης Διονύσιος Γκόλιας μίλησε για την πνευματική παρακαταθήκη των προσφύγων των αλησμόνητων πατρίδων που εγκαταβίωσαν στην Πιερία.
Όπως δήλωσε ο ίδιος στο ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ:
Η εισήγηση που ανέλαβα στο συνέδριο είχε ως θέμα την πνευματική παρακαταθήκη των προσφύγων και ευχαριστούμε την επιτροπή για την τιμητική αυ΄τη ανάθεση. Χωρίσαμε σε τέσσερα σημεία την εισήγηση, στο πρώτο κάναμε μια αφορά στους ναούς που έχτισαν οι πρόσφυγες, εις ανάμνηση των ναών που άφησαν πίσω τους ώστε να τιμούν και εδώ τον άγιο τους. Το δεύτερο σημείο αφορούσε κυρίως ιερά λείψανα που έφεραν από τον τόπο τους στην νέα τους πατρίδα.
Το τρίτο σημείο ήταν το εκτενέστερο αφορούσε ιερές μορφές που εγκαταβίωσαν στον τόπο μας και κυρίως αναφερθήκαμε σε τρεις κληρικούς τον μητροπολίτη Τιμόθεο Λαμνή που ήρθε στην Γανόχωρα ήταν μητροπολίτης γάνου και χώρας και εγκαταστάθηκε με το ποίμνιο του εδώ, το δεύτερο είναι ο ιερομόναχος Γεώργιος που εγκαταστάθηκε στον Κούκο σήμερα είναι επίσημα άγιος της εκκλησίας μας και η τρίτη μορφή είναι ο πατήρ Λάζαρος Αμβροσιάδης που εγκαταστάθηκε στην εξοχή. Το τέταρτο μέρος στο οποίο αναφερθήκαμε είναι κάποιες ιερές παραδόσεις και έθιμα που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες και επιβιώνουν μέχρι και σήμερα.
Στην συνέχεια της 3ης συνεδρίας πήρε τον λόγο η Αθηνά Τσιγκαροπούλου Δρ ΕΔΙΠ ΑΕΑΑ μεταβυζαντινής αρχαιολογίας και νεότερης τέχνης η οποία είναι αρχαιολόγος, φιλόλογος και μουσικός με το κεντρικό της θέμα την διάσωση, διαχείριση και ανάδειξη της
προσφυγικής μνήμης μέσα από τα κειμήλια (εκκλησιαστικά και κοσμικά) της Ιεράς ενώ μαζί της στην συνέχεια η Χρύσα Κοντάκη ιστορικός αρχαιολόγος εμπειρογνώμων εφαρμογών πολιτισμού, μίλησε για το Μουσείο της Ένωσης Ποντίων Πιερίας με θέμα Προκλήσεις και προοπτικές.
Όπως δήλωσε η Αθηνά Τσιγκαροπούλου στο ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ:
Στην δική μου αφήγηση ασχοληθήκαμε με την διαφύλαξη της προσφυγικής μνήμης μέσα από τα κειμήλια τα οποία έφεραν οι πρόσφυγες μαζί τους, μαζί με τις λιγοστές αποσκευές τους, στοιχείο που δείχνει την βαθιά τους πίστη και πνευματικότητα τους. Αναφερθήκαμε σε εικόνες μέσα από τις επιγραφές τον οποίων διαπιστώνουμε την προέλευση τους, σε σκεύη ιερά επίσης μέσα από τις επιγραφές τους ταυτοποιούνται με περιοχές του Πόντου, της Μικράς Ασίας, της Ρωσίας, της Κωνσταντινούπολης, στην συνέχεια αναλύσαμε ενθυμήσεις σε παλαίτυπα που δείχνουν όχι μόνο την προέλευση των προσφύγων αλλά και την διαβίωση τους στην Πιερία μετά του 23′ όπου και άρχισαν να εγκαθίστανται και ολοκληρώσαμε με τα σχέδια της μητρόπολης για την ανάδειξη των προσφυγικών αυτών κειμηλίων στο ανανεωμένο της μουσείο καθώς η μητρόπολη είναι ευαισθητοποιημένη με το θέμα της προσφυγικής μνήμης και θέλει να το αναδείξει ως ένα πρότυπο ζωής στην στάση των ανθρώπων απέναντι στην προσφυγιά τους για τον καθένα από εμάς.
Παράλληλα στο πλαίσιο του συνεδρίου παρουσιάζεται η έκθεση φωτογραφίας και τεκμηρίων στο Κέντρο Τεχνών Εννέα Μούσες (πρώην οικία Τσαλόπουλου) από 27/11 έως και 6/12/2023. H έκθεση αποτελείται από 48 ανατυπώσεις φωτογραφιών που απεικονίζουν πρόσφυγες της Μικρασίας, της Θράκης και του Πόντου που έφτασαν στην Πιερία μετά το 1923 ως φυγάδες ή υποχρεωτικά ανταλλάξιμοι κατ’ εφαρμογή της Συνθήκης της Λωζάνης. Στην έκθεση συμμετέχουν επίσης τα τοπικά Γ.Α.Κ με σπάνιο υλικό από το πολύτιμο αρχείο τους το οποίο με πολύ διάθεση και φροντίδα επιμελήθηκε η προϊσταμένη κ. Μαρία Χρυσοχοΐδου.
Παράλληλα και συμπληρωματικά με τα φωτογραφικά ή αρχειακά τεκμήρια, την έκθεση εμπλουτίζει η εικαστική ματιά του καλλιτέχνη φωτογράφου Θάνου Κόσυβα. Χρησιμοποιώντας ως καμβά φωτογραφικές αποτυπώσεις κτιρίων που έχτισαν οι άνθρωποι και διαμόρφωσε ο καιρός και ο χρόνος, ο Θάνος Κόσυβας δημιουργεί όμορφες συνθέσεις του παρόντος με υλικά δανεισμένα από το παρελθόν. Η έκθεση θα λειτουργεί καθημερινά από τις 10:00 έως τις 14:00 και από τις 18:00 έως τις 21:00 μέχρι την Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου 2023.
Με το Επιστημονικό Συνέδριο Πρόσφυγες στην Πιερία: “Ένας αιώνας μνήμης”, που διοργανώνουν οι Φίλοι Μουσείου πόλης Κατερίνης, στο Πνευματικό Κέντρο Εκάβη, ολοκληρώνονται τα φετινά ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΕΙΑ. Οι εορταστικές εκδηλώσεις, με σημείο αναφοράς την πολιούχο Αγία Αικατερίνη, διοργανώθηκαν από τον Οργανισμό Πολιτισμού (ΟΠΠΑΠ) του Δήμου Κατερίνης, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους, Κατερίνης & Πλαταμώνος και έδωσαν τη δυνατότητα σε δημότες και επισκέπτες, να παρακολουθήσουν ποιοτικές εκδηλώσεις, στην Κατερίνη της Τέχνης & του Πολιτισμού.
