Κύριε Διευθυντά
Στο φύλλο 11695 της 26.3.2024 σελ 8 – «ΒΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΣ», της έγκριτης εφημερίδας , σχολιάζοντας στιγμιότυπα της παρουσίασης βιβλίου μας, – στη Βαρνάβειο Βιβλιοθήκη 23.3.2024 -, ο συντάκτης – υπομνηματιστής – μεταξύ άλλων σημειώνει: «Ονομαστικό προσκλητήριο προς τους απογόνους των τοπικών … αν και ανέγνωσε αρκετά ονόματα, μόνο ο καθηγητής «Γεώργιος Γκέκας προσήλθε, την ιστορία της οικογένειά του οποίου δεν γνωρίζουμε…»
Απάντηση:
- Ορθώς, όπως επισημαίνεται και από τον … «βηματίζοντα» σχολιογράφο, στο τέλος της βιβλιοπαρουσίασης έγινε ονομαστική προσφώνηση απογόνων, γνωστών Ολύμπιων αγωνιστών, ηρώων της διαχρονικής πορείας του ολυμπικού Κλεφταρματολισμού, όπως Συροπουλαίων, Μπίνων, Λαζαίων, Νικολάου- Διαμανταίων, Γκέγκα ( όχι Γκέκα!) κ.α. Κάποιοι απ’ αυτούς δεν προσήλθαν λόγω αποστάσεων.. κάποιοι προσήλθαν στην εκδήλωση και είχαν αποχωρήσει, ενώ είχε παραμείνει ο καθηγητής Γεώργιος Γκέγκας…
- Δικαίως ο σχολιογράφος δεν γνωρίζει, ούτε το ακριβές ονοματεπώνυμο, ούτε την ιστορική διαδρομή του Κλεφταρματωλού και Κλεφτοπειρατή Γεωργίου Γκέγκα, εφόσον δεν διδάχθηκε ποτέ την ιστορία του βορεινού κλεφταρματολισμού, και βέβαια δε μελέτησε τη διαχρονική ιστορία της αντίστασης των υποδούλων κατά των τυράννων τους, όπως την κατέγραψαν ιστορικοί ερευνητές των προεπαναστατικών χρόνων και την τραγούδησε η λαϊκή μούσα, με τα ιστορικά και κλέφτικα τραγούδια της …
Συμπερασματικά:
α) Ως προς το επώνυμο και την πορεία του ήρωα – εθνομάρτυρα: Βάσει πληροφοριών ιστορικότητας , των Π. Αραβαντινού, Ν. Κασομούλη, Βασδραβέλλη Ιωαν., Π. Σπανδωνίδη, Ακαδημίας Αθηνών – (Λαογραφικό Αρχείο Κουμανούδη) κ.α. -, το μεν βαφτιστικό του ήταν Γεώργιος ( Σπανδωνίδης, Κουμαντούδης), το δε επώνυμό του Γκέγκας ( γκ), προερχόμενο – πιθανώς- από το παραρωνύμιο Γκέκας ( αρβανίτικο) λόγω του ύψους του.. θηριώδης, όπως όλοι σχεδόν οι απόγονοι των άμεσων συγγενών του. Γεννήθηκε το 1740 στο Λιβάδι Ελασσόνας, όπου έζησαν και ζουν απόγονοι άμεσων συγγενών του, μεταξύ των οποίων και ο κλάδος του Γιάννη Γκέκα που μετοίκησε στην Κατερίνη. Εδώ ζει και ο καθηγητής Γεώργιος Γκέγκας, απόγονος του. Καπετάνευψε στην Κατερίνη, πόλη (τμήμα) των Λαζαίων, το 1785- 1787 και διακρίθηκε ως κλεφταρματωλός και Κλεφτοπειρατής (κουρσάρος) , δολοφονήθηκε άνανδρα το 1790 στην Πάργα από τους Τουρκαλβανούς του Αλη πασά.
β) Ως προς την «ιστορία της οικογένειας του ήρωα», που δεν γνωρίζει ο σχολιογράφος σας – πιθανώς δε και πολλοί άλλοι συμπολίτες μας- οι ιστοριογράφοι και οι λαογράφοι μας πληροφορούν ότι ο Γεώργιος Γκέγκας – και η οικογένειά του ( η γενιά του…) ήταν βλαχόφωνοι Έλληνες, όπως όλοι οι Λιβαδιώτες και Κοκκινοπλίτες, ακόμη και οι Βεριώτες καπεταναίοι – όπως ο Ευθύμιος Ταμπάκης ( ή Νταμπάκης), Καρατάσιος, Γατσιός, Καραμήτσιος, Φαρμάκης και πλήθος άλλων γενναίων παλικαριών – , έδωσαν τα πάντα για την απελευθέρωση της πατρίδας. Δεν έχουμε μαρτυρία διάκρισης στους αγώνες άλλων Γκεγκαίων, αλλά πιστεύουμε ότι αρκετοί ήταν συναγωνιστές του. Ο ίδιος – κατά τον Κασομούλη – δεν είχε παντρευτεί , αν είναι ακριβές, τότε οι απόγονοί του προέρχονται από τ’ αδέλφια του..
Σημειώνουμε τέλος ότι ο Γκέγκας, κατά τον Κασομούλη , υπήρξε πολεμικός άνδρας, ισότιμος του Τσάρα, και μια από τις πλέον ανδρείες μορφές αγωνιστών των προεπαναστατικών χρόνων. Δολοφονήθηκε το 1790 στην Πάργα στην πλέον ώριμη ηλικία των 50 χρόνων (1740-1790), αφήνοντας στους μεταγενέστερους «τας πλέον λαμπράς αναμνήσεις», του πλέον ανδρείου πολεμιστή – ηγέτη με πατριωτικά αισθήματα.
Η λαϊκή μούσα αποθανάτισε το όνομά του με περιπάθεια και διέσωσε τη μνήμη του Γκέγκα με ένα ιστορικό δημοτικό τραγούδι (κουρσάρικο),που περιλαμβάνεται στη συλλογή Κουμανούδη της Ακαδημίας Αθηνών, απ’ όπου αναδημοσιεύεται από τον Ιωαν. Βαρσδραβέλλη και άλλους ιστορικούς και λαογράφους, που οι πρώτοι στίχοι του – από τους 14 συνολικά – έχουν ως ακολούθως:
ΤΟΥ ΓΚΕΚΑ ( κουρσάρικο)
1.Ο Γκέγκας εκατέβαινε μέσα στα δυο πλατάνια,
με τα πουλιά κουβέντιαζε και με τα χελιδόνια…
- Τάχα, πουλιά μ’ , θα γιατρευτώ, τάχα πουλιά μ΄θα γειάνω;
- Σαν θέλεις , Γκέγκα μ’ γιατρειά, σαν θέλεις για να γειάνεις,
έβγα ψηλά στον Ελυμπο, ψηλά στα κορφοβούνια,
Πιστεύουμε ότι θα ικανοποιηθεί η ιστοριοδιφική περιέργεια του σχολιογράφου σας, ως και κάθε άλλου συμπατριώτη μας.
Σας ευχαριστούμε
(Ν.Σ)
