Το κουβάρι των αναμνήσεων με αφηγηματικές στιγμές και γλαφυρές εικόνες ξετυλίχθηκε το απόγευμα της Τετάρτης 22 Μαΐου 2024, στη διάρκεια της βιωματικής παρουσίασης στο Πνευματικό Κέντρο Κατερίνης, του βιβλίου του Ελευθερίου Ζήση Μακρή «Στη σκιά των αναμνήσεων».
Στη γεμάτη από συγγενείς και φίλους αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου, ο συγγραφέας ξεδίπλωσε τη χειμαρρώδη του σκέψη, αλλά και τη ψυχοσύνθεσή του, με τη βοήθεια ξεχωριστού υλικού φωτογραφιών από το οικογενειακό, ως επίσης και από το πολύτιμο αρχείο Σάββα Τσιλιγγιρίδη (ΣΑΤΣΙ).
Στην αίθουσα όπου οι παριστάμενοι γνώρισαν τα πόσα έζησε ο Ελευθέριος Μακρής στην Πιερία, από τα χρόνια του πολέμου, την κατοχή, τον εμφύλιο, τις γειτονιές, τις αλάνες, τις παρέες, τα μαθητικά χρόνια, τις παραγωγικές του δραστηριότητες, τις σπουδές στο Γκρατς της Αυστρίας με την απόκτηση του πτυχίου του πολιτικού μηχανικού, τις κοσμογυρισμένες διαδρομές, τη δημιουργία της νέας του οικογένειας και την επαγγελματική δραστηριότητα.
Η παρουσίαση του βιβλίου
Προλογίζοντας τη βιβλιοπαρουσίαση, ο Περικλής Χατζηγιάννης ο οποίος συντόνισε τη βραδιά, ανέπτυξε το βιογραφικό του Ελευθερίου Μακρή, επισημαίνοντας στη συνέχεια: «Το πόνημα αποτελεί βιωματική ανησυχία αλλά και κατάθεση ψυχής, μα και μια αναφορά σε στιγμές και προσωπικά γεγονότα ενός αεικίνητου και δημιουργικού ανθρώπου, του Ελευθερίου Ζήση Μακρή, που μας παραπέμπει στα μεταπολεμικά αλλά και μετέπειτα χρόνια, όταν η Κατερίνη αναζητούσε την υπαρξιακή της ταυτότητα και την καταξίωσή της στον Ελλαδικό ορίζοντα.
Αυτός ο ανήσυχος ώριμος έφηβος με την πάνω από οκτώ δεκαετίες προσωπική του διαδρομή, αποφάσισε όλες τις στάσεις της ζωής του να τις καταγράψει σε ένα σύγγραμμα, όπου οι αναμνήσεις σημαδεύουν τις αέναες διαδρομές του σε ατομική, οικογενειακή, κοινωνική και όχι μόνο διάσταση.
Απόψε ο συγγραφέας θα μας ταξιδέψει στη νοσταλγική απομνημόνευση μιας άλλης εποχής, καθώς και στην αναδρομή του ρομαντικού παρελθόντος, όπως όλα αυτά μας τα προσφέρει μέσα από το δημιούργημά του που φέρει τον τίτλο «Στη σκιά των αναμνήσεων».
Ο Αντώνης Κάλφας
Ο πολυγραφότατος φιλόλογος και συγγραφέας, Αντώνης Κάλφας, ανάλυσε εμπεριστατωμένα την υφή του βιβλίου με αναφορά στην βιωματική διαδρομή του Ελευθερίου Μακρή, καθώς και στα πρόσωπα της εποχής, στην καθημερινότητα, στις αγωνίες, στην κοινωνική φυσιογνωμία περιόδων του περασμένου αιώνα, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Ο Λευτέρης Μακρής (1939), με γονείς Κοζανίτες, στην ηλικία των 85 ετών, αισθάνθηκε την ανάγκη και αυτός να μιλήσει για όσα είδε και έζησε στα όντως δύσκολα χρόνια της περιόδου 1940-1960. Και τα περιγράφει με απλότητα, σοβαρότητα και χιούμορ, φροντίζοντας να βρίσκεται όσο γίνεται πιο κοντά στην πραγματικότητα την οποία περιγράφει (χρονιές, άνθρωποι, σπίτια, δρόμοι και πλατείες της πόλης).
Οι πρώτες 139 σελίδες του βιβλίου που μας ενδιαφέρουν εδώ από την άποψη της μικροϊστορίας, αφορούν τα χρόνια του δημοτικού και του γυμνασίου στην Κατερίνη, τα σκληρά χρόνια της γερμανικής κατοχής (πείνα, εκτελέσεις) και του εμφυλίου (δεύτερου αντάρτικου όπως τα αποκαλεί ο ίδιος) τη σκληρή βιοποριστική δουλειά στα χωράφια, τις σχέσεις με τα άλλα αδέλφια και τους γονείς, τη δουλειά στο επιπλοποιείο, την πρώτη εργασία στο σφαιριστήριο που έδρευε στο υπόγειο του Ευκαρπίδη. Η αφήγηση συνεχίζεται με τα χρόνια των σπουδών του και τα ταξίδια του»
Συνεχίζοντας, ο Αντώνης Κάλφας, σχολιάζει: «Μαθαίνουμε για τους τσιφλικάδες της εποχής (Βασίλης Φραγκιάδης, Γιώργος Λαμπριανίδης, Μίλτος Σερβιτζόγλου), για τη στάση των αρχών της γερμανικής κατοχής και τις ευθύνες της δωσίλογης κυβέρνησης των Αθηνών για την πείνα και την οικονομική αφαίμαξη του τόπου (η τιμή του λαδιού από 44 δραχμές προπολεμικά έφτασε τον Δεκέμβριο του 41 τις 14.000 δραχμές), για την αντίσταση στην Κατερίνη.
Ο Μακρής μιλάει εκτενώς για τα παιδικά παιχνίδια της εποχής, τον τρόπο αρμαθιάσματος και τη διαδικασία παραγωγής των καπνών, για σχολικές κοπάνες και τις γιορτινή ατμόσφαιρα των εορτών, για τα πάρτυ, για τους φίλους του Μεγάλου Αλεξάνδρου (Ταξίδης, Καραφουλίδης, Αμανατίδης, Ορφανίδης) και του Ολύμπου (Χελιδώνης, Μάντζος, Πορτοκαλίδης, Μυστακίδης, Τράντης) και του σπουδαίου Πιερικού αργότερα.»
Ο συγγραφέας
Ο συγγραφέας, Ελευθέριος Μακρής αμέσως μετά, σκιαγράφησε το περίγραμμα της έκδοσής του συνομιλώντας παράλληλα με τους παλιούς φίλους και ευρύτερα το κοινό, όταν περιδιάβαινε τη ροή των όσων βίωσε διαχρονικά, χαριτολογώντας με την παλιά του παρέα.
Χαρακτηριστική η … αντιπαράθεσή του με τον εκπαιδευτικό Ηλία Βεργιώτη, για το ποιος από τους δύο ανέβηκε περισσότερες φορές στην κορυφή του Ολύμπου και τις θύμισες με το γιό του Χαρίση Βογιατζή, το Νίκο, για τα όσα ο μικρός Λευτέρης ως εργαζόμενος βίωνε στο εμβληματικό τσιπουράδικο της πόλης, το «ουζερί του Χαρίση».
Αξιοπρόσεκτη, αλλά και γεμάτη συγκίνηση η στιγμή όταν γνωστοποιήθηκε ότι το βιβλίο του, το αφιερώνει στη σύζυγό του, Άννα.
Στο ξεκίνημα της ομιλίας του ο Ελευθέριος Μακρής, είπε: «Αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση, που βλέπω σήμερα, εκτός από τα προσφιλή πρόσωπα της οικογένειάς μου, παλαιούς φίλους και συμμαθητές που ζήσαμε μαζί την δεκαετία του ΄50 και ΄60. Θέλησα να γράψω το οδοιπορικό της ζωής μου, για να μάθουν η γυναίκα μου, τα παιδιά μου και αργότερα η εγγονή μου, πως έζησα τα δύσκολα παιδικά μου χρόνια στην Κατερίνη και όταν μεγάλωσα, τους στόχους που έβαλα να σπουδάσω και να δημιουργήσω. Σήμερα στα ογδόντα πέντε μου είμαι ευτυχής που πρόλαβα να γράψω τις αναμνήσεις της ζωής μου. Περιγράφω τα γεγονότα από τον ερχομό των γονέων μου από την Κοζάνη το 1938 στην Κατερίνη και την εγκατάσταση σε αυτή».
Ολοκληρώνοντας, αφού ευχαρίστησε όσους τον τίμησαν με τη παρουσία τους στην βιβλιοπαρουσίαση, γνωστοποίησε μια διακαή επιθυμία του: «Είκοσι φορές πάτησα την κορυφή του Ολύμπου. Σκέφτομαι στα ογδόντα πέντε μου χρόνια να τολμήσω ακόμα μια φορά. Δεν μου το επιτρέπει η γυναίκα μου, όμως προσπαθώ να την πείσω.»
Απόσπασμα του βιβλίου «Στη σκιά των αναμνήσεων» διάβασε η επικοινωνιολόγος και ηθοποιός, Μαρία Συλλοπούλου, στην προσφώνηση και υποδοχή των παρευρισκόμενων ήταν ο ανιψιός του συγγραφέα, Γιώργος Σαμαλής και στην τεχνική υποδομή και την φωτογραφική κάλυψη και βιντεοσκόπηση, ο Δημήτρης Γατσιός-Πεσερίδης.
Μεταξύ των όσων τίμησαν την εκδήλωση, πέραν του οικογενειακού και φιλικού του περιβάλλοντος, ήταν ο Δήμαρχος Κατερίνης Ιωάννης Ντούμος, ο οποίος συνεχάρη και ευχήθηκε στον δημιουργό Ελευθέριο Ζήση Μακρή να συνεχίσει το έργο του για την ανάδειξη της ιστορίας της πόλης, καθώς επίσης ο πρώην Δήμαρχος και Βουλευτής, Σάββας Χιονίδης, βιβλιόφιλοι, ιστορικοί και μελετητές της ταυτότητας της Κατερίνης.
Με το τέλος της εκδήλωσης ο Ελευθέριος Μακρής, απένειμε τιμητικά, αναμνηστικά στους Αντώνη Κάλφα και Περικλή Χατζηγιάννη για την συμβολή τους στην παρουσίαση του βιβλίου του.
Αγαπητέ Ελευθέριε. Όπως ορθά αναφέρει ο Νίκος Καζαντζάκης, ότι η ζωή είναι μια αστραπή … μα προλαβαίνουμε, εσύ συνέχισε, γιατί έχεις πολλά να προλάβεις ακόμα.
Ρεπορτάζ: Περικλής Χατζηγιάννης
