Η αύξηση της παραγωγής σε παγκόσμιο επίπεδο εκτιμάται στο 20-25%, γύρω στους 2,9 εκατ. τόνους, μετά από δύο συνεχόμενες πολύ κακές χρονιές, από τις οποίες η αγορά θα εξέλθει µε ελάχιστα αποθέματα.
Η αύξηση της παραγωγής κρίνεται ικανή ώστε από τη µία να κρατήσει τα έσοδα των Ελλήνων παραγωγών στα ίδια ή και καλύτερα επίπεδα, ενώ παράλληλα θα επιτρέψει µία λογική υποχώρηση της τιµής στο ράφι, φέρνοντας πίσω την πίτα του καταναλωτικού κοινού που προσωρινά κατευθύνθηκε σε άλλες φθηνότερες επιλογές.
Άλλωστε, αν λάβει κανείς υπόψιν την αύξηση των τιµών στο ράφι αθροιστικά τις δύο τελευταίες χρονιές, σε σχέση µε την παγκόσµια κατανάλωση, το ελαιόλαδο απέδειξε πως πρόκειται για ένα αγαθό µε ιδιαίτερα ανελαστική καµπύλη ζήτησης.
Προς ισορροπία ο κλάδος
Η συγκυρία µοιάζει ιδανική ώστε και να διακινείται περισσότερη πρώτη ύλη που θα φέρει τον κλάδο εµπορικά σε µια ισορροπία, ενώ παράλληλα η στρόφιγγα της προσφοράς θα επιτρέψει την διαµόρφωση µιας µέσης τιµής παραγωγού σε αποδεκτά επίπεδα. Με τα µέχρι τώρα δεδοµένα, η Ισπανία, η «ατµοµηχανή» της παγκόσµιας αγοράς ελαιολάδου αναµένει µία σοδειά µεγαλύτερη των 1.000.000 τόνων και µικρότερη των 1.400.000 τόνων, όπως επιβεβαίωσε ο υπουργός Γεωργίας της χώρας σε δηλώσεις του πριν λίγες µέρες. Την οµιλία του έδωσε στη δηµοσιότητα η ισπανική «El Correo». Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι πως η αρνητική παραγωγική συγκυρία των δύο τελευταίων ετών σε έναν τόσο µεγάλο αριθµό χωρών είναι πολύ δύσκολο να επαναληφθεί και σίγουρα δεν είναι το σενάριο που θα παιχτεί την εµπορική περίοδο 2024-2025.
Ο καταναλωτής στηρίζει το ελαιόλαδο
Το υπό κατασκευή σενάριο είναι παρόµοιο µε κείνο που επιχειρούσε να γράψει µε πολύ κόπο η βιοµηχανία τυποποίησης (σε συνεργασία µε αλυσίδες λιανικής όπως έδειξε το φετινό παράδειγµα της Τουρκίας), από τα µέσα του Φεβρουαρίου, όταν µε τις πρώτες βροχές στην Ανδαλουσία δοµήθηκε κλίµα κατάθλιψης και διόρθωσης στην αγορά, λες και οι υψηλές τιµές στον παραγωγό τον χειµώνα ήταν «µάννα εξ ουρανού» που δεν δικαιολογούνταν από τα θεµελιώδη της προσφοράς και της ζήτησης.
Εκείνες τις εβδοµάδες όµως δεν ακουγόταν τίποτα περί µείωσης των τιµών στο ράφι εντός 1-2 µηνών αφού η συγκεκριµένη εξέλιξη πάντοτε έπαιρνε αναβολή για…µετά. Οι µήνες Απρίλιος και Μάιος έδειξαν πως ο καταναλωτής στήριξε το ελαιόλαδο και πλήρωσε το κάτι παραπάνω ώστε να βγάλει την χρονιά ο κλάδος δίχως απώλειες.
Έτσι λοιπόν, ξανά από Οκτώβριο πολλοί θα ζητούν από τον παραγωγό να πουλήσει 4-5 ευρώ το προϊόν του, µε την δικαιολογία της καλύτερης σοδειάς. Ήδη, φωνές από την Ισπανία φωνάζουν για «κάτω από 5 ευρώ το Γενάρη». Ωστόσο, η σεζόν θα ξεκινήσει από 1η Οκτωβρίου δίχως αποθέµατα, µε τους παραγωγούς σε πλεονεκτική θέση και θα πρέπει όλοι οι συντελεστές της αλυσίδας αξίας να κάνουν το κοµµάτι τους ώστε να έχει ο παραγωγός το έσοδο που του αναλογεί και ο καταναλωτής να µπορεί να προµηθευτεί ελαιόλαδο σε τιµή που να θέλει να πληρώσει.
ΙΣΠΑΝΙΑ
Γύρω στους 1,2 εκατ. τόνους η παραγωγή της Ισπανίας
Προς µία σοδειά µεγαλύτερη του ενός και πιθανότατα κάτω από 1,4 εκατ. τόνους βαδίζει η Ισπανία, δήλωσε ο υπουργός Γεωργίας Λουίς Πλάνας, πριν λίγες µέρες στο «Encuentro SER» Φόρουµ της Σεβίλλης. Ο συνδυασµός θερµικής καταπόνησης και υδατικού στρες που έχουν υποστεί τα ελαιόδεντρα στα νότια της χώρας δεν δίνουν και πολλά περιθώρια διόρθωσης της εκτίµησης προς τα πάνω, εκτός αν ξαφνικά αρχίσει να βρέχει. Η χρονιά 2024-2025 χαρακτηρίζεται ως «µεταβατική» προς µία επαναφορά της ισπανικής παραγωγής σε φυσιολογικά νούµερα. Οι επίσηµες εκτιµήσεις αναµένονται µεν τον ερχόµενο Οκτώβριο, ωστόσο η χώρα σε µεγάλο βαθµό διασώθηκε από τις βροχές Φεβρουαρίου και Μαρτίου, που εναπόθεσαν αρκετό νερό σε έδαφος και ταµιευτήρες ώστε να διατηρηθεί σε ανεκτά επίπεδα η υγρασία του εδάφους.
Μετά την αρνητική επίδοση των 667.000 τόνων και τους 855.000 τόνους πέρυσι, οι πρώτες εκτιµήσεις βλέπουν λαδιά από 1,1 µέχρι 1,3 εκατ. τόνους.
ΙΤΑΛΙΑ
Ξανά χρονιά υποαπόδοσης, λόγω εξαιρετικής ανοµβρίας
Μια χειρότερη χρονιά σε σχέση µε την 2023-2024 αναµένει η Ιταλία. Ο κύκλος της παρενιαυτοφορίας που την 2024-2025 θα ευνοούσε µια συνολικά καλύτερη παραγωγή όµως παρεµποδίζεται από τις καιρικές συνθήκες, καθώς η ιστορική ανοβρία και η θερµική καταπόνηση επιµένουν. Παρατηρείται επίσης µία τάση στα Νότια να µετατρέπονται περισσότεροι ξερικοί ελαιώνες σε αρδευόµενους. Φέτος, η Ιταλία παρήγαγε περίπου 330.000 τόνους, ένα καλό νούµερο δεδοµένων των συνθηκών, αν και µακριά από το θεωρητικό µέγιστο που µπορεί να πετύχει η χώρα. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις όποιες βροχές των επόµενων µηνών σε Απουλία και Σικελία, ωστόσο σχεδόν όλοι περιµένουν η παραγωγή να κυµανθεί σε χαµηλότερα επίπεδα από πέρυσι, µεταξύ 260.000 και 290.000 τόνων. Να σηµειωθεί πως οι σοδειές των τελευταίων ετών
δεν αντιπροσωπεύουν την πραγµατική δυναµική της καλλιέργειας στη χώρα, η οποία ιστορικά έχει δείξει πως µπορεί να βγάλει πάνω από 450.000 τόνους προιόντος.
ΕΛΛΑ∆Α
Με οδηγό την Κορωνέικη ανακάµπτει η ελληνική σοδειά
Στο 65-70% της βεντέµας 2022-2023 συγκλίνουν οι εκτιµήσεις παραγωγών και γεωπόνων από Mεσσηνία, Λακωνία και Ηράκλειο για το µέγεθος της επόµενης παραγωγής ελαιολάδου. Με την επιφύλαξη ποτιστικών βροχών αρχές Φθινοπώρου, η επόµενη σοδειά θα διαµορφωθεί πάνω από 210.000 τόνους και µε οροφή τους 240.000 τόνους. Την ψυχολογία της ανθοφορίας διαδέχθηκε γρήγορα ο προβληµατισµός της καρπόδεσης, καθώς το θερµικό φορτίο που βαραίνει τα ελαιόδεντρα είναι τέτοιο που τα αναγκάζει να αποβάλλουν µεγάλο µέρος του καρπού. Πιο σαφή εικόνα για το εύρος στα νούµερα της σοδειάς θα υπάρξει από 15 Ιουλίου και ύστερα, όταν δηλαδή θα σχηµατιστεί το κουκούτσι. Σε µικρότερες ζώνες, όπως αυτές των νησιών, υπάρχει ικανοποίηση για το αρχικό δέσιµο. Στην Κρήτη οι παραγωγοί κυνηγούν να προλάβουν την πρώτη γενιά του δάκου. Με δεδοµένο πως 8 στα 10 ελαιόδεντρα στη Κρήτη είναι ξερικά και όχι αρδευόµενα, πολλά θα κριθούν από τις θερµοκρασίες το επόµενο δίµηνο.
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
Στο 100% της δυναµικής µε 200.000 τόνους σοδειά
Ένα σκαλοπάτι προς τα πάνω για την παραγωγή ελαιολάδου στον έτερο γεωγραφικό σύντροφο της Ισπανίας, που απαρτίζουν µαζί τον όρο «Ιβηρική», όπου η σοδειά αναµένεται αυξηµένη κατά 20-30% σε σχέση µε τους 145.000 τόνους της φετινής περιόδου. Μετά την πραγµατικά κακή εµπειρία της 2022-2023, όταν παρήχθησαν µε το ζόρι 100.000 τόνοι, η χώρα επανήλθε στα φυσιολογικά της και περιµένει µια καλή παραγωγή από Οκτώβριο. Η παρενιαυτοφορία ευνοεί µεγαλύτερη παραγωγή σε Αλεντέζου στα νότια και Τρασοµόντε (βορειοδυτικά), µε το µεγαλύτερο ποσοστό βέβαια να βγαίνει από τους εντατικούς ελαιώνες στο νότο.
ΤΥΝΗΣΙΑ
Στους 250.000 τόνους κάθεται η µπίλια φέτος
Η ελαιοπαραγωγή στην Τυνησία εµφανίζει οµοιότητες µε την Ιταλία. Θεωρητικά, η χώρα µπορεί να παράξει πάνω από 400.000 τόνους, µε πολλές νέες εκτάσεις που µπαίνουν σε παραγωγικούς ρυθµούς κάθε χρόνο, ωστόσο τα ξηροθερµικά φαινόµενα είναι έντονα και παρά τις φιλότιµες προσπάθειες του κλάδου περιορίζουν το δυναµικό της χώρας. Η Τυνησία οδεύει προς µία καλύτερη χρονιά 230.000-270.000 τόνων, µετά από τη φετινή χαµηλών πτήσεων που η αγορά είχε να διαχειριστεί 210-220.000 τόνους. Το Μαρόκο, που µετά βίας ξεπέρασε τους 110.000 τόνους φέτος, περιµένει µια κάπως καλύτερη σοδειά, περί των 120-140.000 τόνων.
ΤΟΥΡΚΙΑ
Χωρίς αξιόπιστα στοιχεία, µια κατηγορία µόνη της
Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα, καθώς θα πρέπει κανείς να δεχθεί ως αλήθειες δηλώσεις θεσµικών φορέων που αλληλοαναιρούνται. Για παράδειγµα, κανείς δεν ξέρει πόσα αποθέµατα ακριβώς διατηρεί η Τουρκία. Άλλοι λένε 100.000 χιλιάδες, άλλοι 150.000 και αισίως γράφεται πως έχουν 250.000 τόνους. Έτσι λοιπόν, µετά από µια σοδειά που µετά βίας η παραγωγή ελαιολάδου ξεπέρασε τους 180.000 τόνους και σε συνέχεια µιας υπερπαραγωγής 420.000 τόνων την 2022-2023, πολλοί περιµένουν η Τουρκία να ξαναπιάσει 400.000 τόνους, κάτι που… δεν προβλέπεται. ∆εδοµένης της ανοµβρίας που µοιράζονται φέτος όλες οι χώρες της Μεσογειακής λεκάνης, αλλά µε το συν της απουσίας όψιµων παγετών όπως πέρυσι, µία καλή εκτίµηση θα ήταν οι 250-280.000 τόνοι. Ωστόσο, το µεγάλο θέµα µε την Τουρκία είναι το πως θα διαχειριστεί αυτή τη σοδειά, αφού για παράδειγµα την 2023-2024, τα υπουργεία Εµπορίου και Γεωργίας έκαναν ζηµιά στη δικιά τους αγορά µε την απαγόρευση εξαγωγών χύµα.
