Ο νεαρός Κώστας Πιπίλης είναι ένας ξεχωριστός και πρωτότυπος συγγραφέας. Ήδη από το πρώτο του βιβλίο (Ώπα-ώπα, μπλάτιμοι, Ενύπνιο, 2021) ο Πιπίλης μας έδωσε το στίγμα του.
Τώρα, στα δώδεκα διηγήματα της συλλογής «Κακό ανήλιο» ισχύουν όσα παρατηρήθηκαν και στο πρώτο βιβλίο αλλά οφείλουμε εδώ να επισημάνουμε και το καινούργιο στοιχείο, το άνοιγμα δηλαδή, έστω και δειλά, και στον εξωτερικότερο, τον πιο σύγχρονο αστικό κόσμο—ενδεικτικό παράδειγμα το ψυχογραφικότερο «Ντελίβερι στη μικρή πισίνα».
Κάποια παραδείγματα για να συνεννοούμαστε: στο πρώτο διήγημα «Πέρα απ’ τον τρούλο» ο αποκλεισμός μιας γάτας στην εκκλησία θορυβεί τους χωριανούς ενώ ο παπάς αδυνατεί να καταλάβει—όπως και εμείς οι αναγνώστες—τι συνέβη στον τρούλο της: «Το άλλο πρωί, ο παπα-Ζήσης, μπαίνοντας στο ναό, βλέπει το αναλόγιο γκρεμισμένο κάτω στο πάτωμα και τον ζώνουνε τα μαύρα φίδια.
Εντούτοις, μια ανεξήγητη λαχτάρα αρχίζει και θεριεύει μέσα του – το βλέμμα του φεύγει ψηλά, προς τον τρούλο, και χλομιάζει, παγώνει ολόκληρος. Βουρλαίνεται.
Πέφτει αμέσως στα γόνατα και σηκώνει το χέρι του ικετευτικά στον αέρα, χουφτώνοντας με το άλλο το πρόσωπό του.
Αλλά το τι ακριβώς είδε εκείνη την ώρα είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο.
Έτσι κι αλλιώς, λόγω της ανακαίνισης, ο τρούλος εντέλει ασβεστώθηκε, οπότε το θέμα βάλτωσε, ξεχάστηκε κατόπιν σιωπηλής συνεννοήσεως».
Στο διήγημα «Ο Ντεβιλάς», ο Φάνης ο Ντεβιλάς (το παρατσούκλι από τη λέξη devil), ένα δύσκολο παιδί, εκδικείται με τον δικό του τρόπο την άδικη κατηγορία εναντίον του ενοριακού παπά και πατέρα του από τον δεσπότη της περιοχής. Κλέβει δηλαδή τη μηχανική κάρα του Ιωάννη Βαπτιστή βρίσκοντας με τη Γιαμάχα του το θάνατο.
Τα πιο μοντέρνα διηγήματα είναι αναμφισβήτητα το διήγημα «Η κούκλα που ξάστριζε» και το «Ντελίβερι στη μικρή πισίνα», και τα δύο σημειωτέον τοποθετούνται έξω από την ύπαιθρο χώρα—κι αυτό έχει τη σημασία του. Τόπος δράσης στο πρώτο ο κεντρικός πεζόδρομος της Κατερίνης. Η θέα μιας κούκλας σε μια βιτρίνα οδηγεί αιφνίδια τον αφηγητή σε αυγουστιάτικες παιδικές μνήμες και ιστορίες φόβου λες και τον «καταδιώκουν αρματωμένα βελανίδια».
Στο «Ντελίβερι στη μικρή πισίνα» ο χώρος δράσης είναι ένας σύγχρονος, αστικός, τουριστικός προορισμός και ο ήρωάς του είναι maître d’hôtel του ξενοδοχείου Princess Hecate Resort & Spa, στον Πλαταμώνα Πιερίας, ο Σπύρος Δραγάτσης, σαράντα χρόνια κάνοντας την ίδια δουλειά. Θα νόμιζε κανείς ότι επιτέλους ξεφύγαμε από τα παραμυθιακά μοτίβα και τις δοξασίες ενός παρελθόντος κόσμου.
Ξεφύγαμε μεν από το τοπίο αλλά όχι από την παρουσία του παράδοξου, του λοξού τρόπου να βλέπει κανείς τον κόσμο και τα πράγματα. Ο έμπειρος μετρ έχει να αντιμετωπίσει έναν γάμο και τους καλεσμένους του. Κι ενώ προσπαθεί να βάλει σε τάξη την προετοιμασία και την εξυπηρέτηση των θαμώνων ξαφνικά θυμάται πως οι τρεις καλύτεροί του φίλοι έχουν πια πεθάνει.
Εδώ ο Πιπίλης, με τον ιαματικό τρόπο της λογοτεχνίας και της μνήμης, θίγει ένα άλλο νεύρο της καταναλωτικής, εκμεταλλευτικής και αλλοτριωμένης ζωής των εργαζομένων στην εστίαση. Μιλά για το άγχος, το στρες, το κάψιμο του μυαλού και την επιτυχημένη ευτυχώς καταφυγή στον παρηγορητικό κόσμο του θαύματος.
Η κατά κανόνα ορεινή τοπογραφία του βιβλίου (Φωτεινά, Μόρνα, Λόφος, Ράχη, κακό Ανήλιο, Άνω Μηλιά, Τάχνιστα, Πλαταμώνας, Λάκκες, Μπάρα, ψυχιατρείο της Πέτρας, Βρύα) συνομιλεί με τα θρησκευτικά τοπόσημα (εκκλησία των Αγίων Πάντων, Αϊ-Θανάσης, Αϊ-Γιώργης) και τη λαογραφία του χώρου (στοιχειά του δάσους, βότανα, «πέτρες θαματικές», παράξενες σαλταρισμένες γριές [Μανιά-Γιάγκα] χωρίς βεβαίως να λείπει και η σύγχρονη αστική μικροκοινωνία με τα προβλήματά της (παιδεμένοι νέοι, ναρκωτικά, Νιόνιος ο Φασούλας, ο χαζο-Ζήνος ο Φσιότσανος τρόφιμος του ψυχιατρείου στην Πέτρα που είχε ακούσει τη φωνή του θεού).
Εν κατακλείδι, τα δώδεκα διηγήματα της συλλογής «Κακό ανήλιο» συγκροτούν ένα ξεχωριστό και πρωτότυπο βιβλίο, πηγαίνουν πιο πέρα τη γραφή, το ύφος γίνεται πιο στέρεο, η γραφή πιο σύνθετη σε σύγκριση με το «΄Ωπα-ώπα, μπλάτιμοι». Πρόκειται για τον πιο καλό διηγηματογράφο που έβγαλε επιτέλους η Πιερία και έναν από τους ποιοτικότερους —κάτω των σαράντα— σύγχρονους νέους λογοτέχνες της βόρειας Ελλάδας—εφάμιλλος με πεζογράφους όπως ο θεσσαλονικιός Γιώργος Σκαμπαρδώνης (Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό), ο βελβεντινός Γιάννης Παλαβός (Το παιδί), ο καστοριανός Ηλίας Παπαμόσχου (Η αλεπού της σκάλας), ο καβαλιώτης Διαμαντής Αξιώτης (Ξόβεργα με μέλι), ο λιτοχωρίτης Στάθης Κοψαχείλης (Η Δρακοντιά) ή ο βεροιώτης Γιάννης Καισαρίδης (Μισάντρα).
antoniskalfas@yahoo.gr
