Ραγδαία είναι η αύξηση των προμηθειών φαρμάκων από το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ) την τελευταία τριετία, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των ασθενών με φάρμακα που είτε δεν υπάρχουν στην αγορά λόγω ελλείψεων, είτε με φάρμακα που δεν έχουν κυκλοφορήσει ακόμη στη χώρα μας, παρότι έχουν εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.
Η αύξηση των ποσών που καταβάλλονται από το Δημόσιο για την προμήθεια των φαρμάκων αυτών καλπάζει με ρυθμούς που κυμαίνονται από 47-57% περίπου ανάλογα με τη χρονιά. Όμως το 2024, με σειρά μέτρων για τον έλεγχο του φαρμάκου, εκτιμάται ότι περιοριστεί σε μια αύξηση περίπου 4,4%, φτάνοντας τα 278,4 εκατ. ευρώ,.
Μόνο το 2023 οι προμήθειες φαρμάκων έφτασαν τα 266,6 εκατ. ευρώ από 126,1 εκατ. ευρώ το 2020, ενώ φέτος μόνο στο πρώτο εξάμηνο, φτάνουν τα 139,2 εκατ. ευρώ.
Τη μερίδα του λέοντος στις προμήθειες αυτές, δηλαδή το 61% καταλαμβάνουν τα καινοτόμα φάρμακα που φτάνουν στον κάθε ασθενή κατόπιν ειδικού αιτήματός του – μέσω του θεράποντος γιατρού του και του Συστήματος Ηλεκτρονικής Προέγκρισης (ΣΗΠ) – προκειμένου να μπορέσει με έκτακτη εισαγωγή να πάρει το φάρμακο που χρειάζεται.
Τα στοιχεία αυτά έδωσε χθες η Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΙΦΕΤ κα Ελευθερία Τοκατλίδη, σε ημερίδα για την πορεία του Οργανισμού, την αύξηση των διαγνώσεων ασθενών με σπάνια νοσήματα και την αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του ΙΦΕΤ, σχεδόν το 15% των προμηθειών του σε φάρμακα φορούν νοσοκομειακά φάρμακα, ενώ το ποσοστό των φαρμάκων για κάλυψη ελλείψεων ξεκίνησε το 2020 με 37%, κορυφώθηκε στην πανδημία το 2021 στο 55% και από τότε βαίνει μειούμενο μέχρι το 24% πέρυσι και 17% φέτος, στο εξάμηνο.
Μέσω ΙΦΕΤ η καινοτομία
Τις ίδιες χρονιές οι αιτήσεις ασθενών για φάρμακα μέσω Συστήματος Ηλεκτρονικής Προέγκρισης ξεκίνησαν από 45% το 2020, μειώθηκαν στο 30% το 2021, επέστρεψαν στο 49% το 2022, πέρυσι έφτασαν το 61% και φέτος στο εξάμηνο έχουν ανέβει στο 71%.
Αντίστοιχα, η μέση τιμή προμήθειας από πέρυσι μέχρι φέτος, έχει μειωθεί κατά 32% για τα φάρμακα που παρουσιάζουν ελλείψεις και κατά 8% στα νοσοκομειακά, ενώ στα φάρμακα των ατομικών αιτημάτων των ασθενών η μέση τιμή έχει αυξηθεί κατά 16%, καθώς κυκλοφόρησαν στην Ευρώπη 52 νέα σκευάσματα.
Όσο για τα 51 ορφανά φάρμακα για σπάνιες παθήσεις που διακινούνται μέσω ΙΦΕΤ, φέτος απορροφούν το 34% της δαπάνης στο εξάμηνο, όταν πέρυσι απορρόφησαν το 35% της δαπάνης συνολικά, με μεγαλύτερο ποσοστό δαπάνης το 2021 που είχε φτάσει το 41%.
Πλατφόρμες διαφάνειας
Από την πλευρά της, η Πρόεδρος του Οργανισμού κα Νάντια Παπακώστα, αναφέρθηκε στις τις εντατικές προσπάθειες για την ψηφιοποίηση του ΙΦΕΤ , προαναγγέλλοντας ότι σύντομα θα τεθούν σε λειτουργία τρεις νέες πλατφόρμες, που στόχο έχουν να περιορίσουν το χρόνο αναμονής των ασθενών, ενώ θα επιτρέψουν στον Οργανισμό να εξασφαλίζει την προμήθεια φαρμάκων στις συμφερότερες τιμές. Με τον τρόπο αυτό αναμένεται επίσης να ενισχυθεί η διαφάνεια σε όλη τη διαδικασία, από την εντολή έρευνας αγοράς μέχρι την προμήθεια των φαρμάκων.
Στη διάρκεια της ημερίδας, ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης αναφέρθηκε στις προσπάθειες περιορισμού της φαρμακευτικής δαπάνης μέσω του καναλιού του ΙΦΕΤ, σημειώνοντας ότι αποτελεί προτεραιότητα για τη χώρα η απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών, τόσο σε υπάρχουσες, όσο και σε νέες, καινοτόμες θεραπείες.
ΙΦΕΤ ή clawback
Στην αξιοποίηση των νέων χρηματοδοτικών δυνατοτήτων μέσω Ταμείου Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ, για την ενίσχυση της καινοτομίας και τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας, αναφέρθηκε ο γενικός γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού Άρης Αγγελής, ενώ εξήγησε και τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσουν οι ψηφιακές πλατφόρμες του Ινστιτούτου.
Ο κ. Αγγελής παρατήρησε επίσης, ότι την περίοδο 2019–2022, κυκλοφόρησαν 167 καινοτόμα φάρμακα, εκ των οποίων περίπου τα μισά διατέθηκαν στην Ελλάδα φέρνοντάς την στη 15η θέση ανάμεσα σε 36 Ευρωπαϊκές χώρες. Από τα ογκολογικά φάρμακα, στην Ελλάδα διατέθηκε πάνω από το 70% αυτών με την Ελλάδα να βρίσκεται στην 8η θέση από 36 ευρωπαϊκές χώρες και από τα ορφανά φάρμακα, στην Ελλάδα διατέθηκε πάνω από το 40% αυτών με την Ελλάδα να καταλαμβάνει τη 12η θέση ανάμεσα σε 36 ευρωπαϊκές χώρες.
Επίσης, ο απαιτούμενος χρόνος από την έκδοση άδειας κυκλοφορίας ενός φαρμάκου έως τη διαθεσιμότητά του στους ασθενείς ανέρχεται στις 561 ημέρες στην Ελλάδα, 30 μέρες πάνω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο των 531 ημερών . Όμως στα ογκολογικά φάρμακα, η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στα 18 ταχύτερα μέλη της ΕΕ και στα ορφανά φάρμακα, η ανάμεσα στα 16 ταχύτερα μέλη της ΕΕ.
Ο κ. Αγγελής, παρατήρησε ακόμη ότι οι φαρμακευτικές έχουν υιοθετήσει τη διανομή των φαρμάκων τους μέσω ΙΦΕΤ για την εξαίρεσή τους από τις υποχρεωτικές επιστροφές rebate clawback καθώς από 60 εκατ. το 2020 σε δύο χρόνια ξεπέρασαν τα 160 εκατ. το 2023, εμφανίζοντας μια αύξηση 83% από το 2022.
Νέες πολιτικές
Στην ημερίδα μετείχαν σε συζητήσεις για τη φαρμακευτική δαπάνη του ΙΦΕΤ, ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ Ολύμπιος Παπαδημητρίου, η Πρόεδρος του PiF Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, ο Πρόεδρος του ΕΟΦ Ευάγγελος Μανωλόπουλος, ο Αν. Καθηγητής Φαρμακολογίας Γ. Παναγιωτακόπουλος, ο Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας Νίκος Μανιαδάκης, ο Ειδικός Σύμβουλος Φαρμακευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Υγείας Μπάμπης Καραθάνος και ο Επιστημονικός Διευθυντής της ΠΕΦ Μάρκος Ολλανδέζος.
Οι εκπρόσωποι των κοινωνικών εταίρων υπογράμμισαν την ανάγκη εξεύρεσης «ισορροπίας» μεταξύ της ακάλυπτης ιατρικής ανάγκης, της πρόσβασης στην καινοτομία, και της ταυτόχρονης διασφάλισης της βιωσιμότητας του συστήματος υγείας, μέσω της υιοθέτησης νέων πολιτικών.
Αναπτυξιακή προοπτική
Στην αναπτυξιακή προοπτική για την ισχυροποίηση της δημόσιας υγείας αναφέρθηκε κατά την τοποθέτησή του, ο Αν. Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης, ο οποίος υπογράμμισε τη σπουδαία ευκαιρία αξιοποίησης των νέων εργαλείων χρηματοδότησης, κάνοντας ενδεικτική αναφορά στην απορρόφηση πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για στην ενίσχυση των δομών της Δημόσιας Υγείας στη χώρα, ενώ χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε ο πρώην Υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης.
