Με την πλήρη της ονομασία να είναι «Παγκόσμια Ακαδημαϊκή Αξιολόγηση των Πανεπιστημίων» (Academic Ranking of World Universities – ARWU), η «Κατάταξη της Σαγκάης» είναι από τις τρεις μεγάλες διεθνείς κατατάξεις πανεπιστημίων, μαζί με τις QS World University Rankings και Times Higher Education World University Rankings. Αποτελούν δε αυτές οι διεθνείς κατατάξεις όχι απλώς μια επιβράβευση της δουλειάς που γίνεται σε κάθε ίδρυμα, αλλά και καθοδηγητικό νήμα για επιχειρήσεις όταν αξιολογούν αποφοίτους, αλλά και εξασφαλίζει καλύτερες χρηματοδοτήσεις για την έρευνα.
Ειδικότερα, ανακοινώθηκε από τον ανεξάρτητο μη κερδοσκοπικό οργανισμό Shanghai Ranking Consultancy, η Παγκόσμια Ακαδημαϊκή Αξιολόγηση των Πανεπιστημίων (Academic Ranking of World Universities -ARWU), γνωστή και ως «Κατάταξη της Σαγκάης». Με βάση τα αποτελέσματα της Κατάταξης, ένα ελληνικό Πανεπιστήμιο βρίσκεται στα τετρακόσια κορυφαία πανεπιστήμια παγκοσμίως και συνολικά έξι ελληνικά πανεπιστήμια βρίσκονται μεταξύ των 1000 καλύτερων του κόσμου. Στην κατάταξη βρίσκεται και ένα Πανεπιστήμιο από την Κύπρο, το Πανεπιστήμιο Κύπρου στις θέσεις 701-800.
Κορυφαίο Πανεπιστήμιο στη νοτιοανατολική Ευρώπη αναδεικνύεται για άλλη μια χρονιά το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (θέσεις 301-400).
Επιπροσθέτως βρίσκεται:
– Στην 1η θέση στην Ελλάδα μεταξύ των έξι Πανεπιστημίων που βρίσκονται στο top 1000, και μάλιστα συγκεντρώνοντας τον υψηλότερο βαθμό σε όλα τα επιμέρους κριτήρια στα οποία έλαβαν βαθμό τα Ελληνικά Πανεπιστήμια (Βλέπε Πίνακα 2).
– στην 1η θέση μεταξύ των Πανεπιστημίων της Βαλκανικής χερσονήσου και της Κύπρου
– στο top 25 των Πανεπιστημίων της Μεσογείου ξεπερνώντας σημαντικά Πανεπιστήμια από χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία
– στο 1,3% των καλύτερων Πανεπιστημίων παγκοσμίως, αν λάβουμε υπόψη ότι λειτουργούν 32.000 Πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο.
Ακολουθούν στις θέσεις 501-600 το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στις θέσεις 801-900 τo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, και στις θέσεις 901-1000 το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Ειδικότερα, όσον αφορά την κατάταξη με βάση τα Επιστημονικά Αντικείμενα (Academic Subjects), το ΕΚΠΑ βρίσκεται στις θέσεις 76-100 στα πεδία της Κλινικής Ιατρικής, και της Οδοντιατρικής, στις θέσεις 101-150 στα πεδία της Ηλεκτρολογικής και Ηλεκτρονικής Μηχανικής, Μηχανικής Τηλεπικοινωνιών, και της Νοσηλευτικής και στις θέσεις 151-200 στα πεδία της Φυσικής, της Δημόσιας Υγείας, και των Επιστημών της Βιολογίας του Ανθρώπου (Βλέπε Πίνακα 3):
Γεράσικος Σιάσος: «μια διάκριση που μας γεμίζει περηφάνεια και ευθύνη»
Ο Πρύτανης του Ιδρύματος καθηγητής Γεράσιμος Σιάσος δήλωσε τα εξής με αφορμή τη νέα διάκριση του Ιδρύματος:
«Άλλη μία διάκριση για το πρώτο και μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της Ελλάδας που μας γεμίζει περηφάνια και ευθύνη για τη συνέχεια. Οφείλεται αποκλειστικά στο ακαδημαϊκό προσωπικό του Ιδρύματος, το οποίο παρά τις δυσκολίες παραμένει προσηλωμένο στην παραγωγή υψηλής ποιότητας και επίδρασης ερευνητικού και επιστημονικού έργου. Το εν λόγω έργο αναγνωρίζεται διεθνώς και κατατάσσει το Ίδρυμα μας στα πλέον εδραιωμένα και καταξιωμένα Πανεπιστήμια παγκοσμίως. Θερμά συγχαρητήρια λοιπόν σε όλα τα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Πανεπιστημίου μας για την εν λόγω διάκριση. Αποτελεί δέσμευση της Ηγεσίας του Ιδρύματος η εντατικοποίηση της προσπάθειας για να συνεχίσουμε να παράγουμε έργο που θα μας οδηγήσει στην κατάκτηση νέων κορυφών»
Μια από τις σημαντικότερες παγκόσμιες κατατάξεις πανεπιστημίων
Η εν λόγω κατάταξη θεωρείται ως μία από τις τρεις σημαντικότερες παγκόσμιες κατατάξεις. Μεθοδολογικά αξιολογείται κάθε Πανεπιστήμιο που διαθέτει α) αποφοίτους/ες και μέλη ΔΕΠ βραβευμένους/ες με Νόμπελ ή άλλα σημαντικά βραβεία, β) ερευνητές / ερευνήτριες των οποίων τα άρθρα έχουν υψηλή επιστημονική απήχηση και παραπέμπονται συστηματικά, και γ) ερευνητές / ερευνήτριες με δημοσιευμένο έργο στα σημαντικά περιοδικά Nature και Science. Επιπλέον, στον πίνακα βρίσκονται Πανεπιστήμια με σημαντικό αριθμό δημοσιεύσεων που έχουν συμπεριληφθεί στη βάση Science-Citation Index-Expanded (SCIE) και στη βάση Social Science Index Citation Index (SSCI).
Από το 2003 που ξεκίνησε η δημοσίευση της κατάταξης περισσότερα από 2000 πανεπιστήμια αξιολογούνται κατατάσσονται και από αυτά δημιουργείται ο πίνακας με τα καλύτερα 500. Από την κατάταξη του 2019 και πέρα, αξιολογούνται συνολικά 2500 Πανεπιστήμια που συγκεντρώνουν την υψηλότερη βαθμολογία και δημοσιεύεται πίνακας με τα 1000 καλύτερα Πανεπιστήμια παγκοσμίως.
Τα Πανεπιστήμια κατατάσσονται με βάση έξι (6) δείκτες ακαδημαϊκής και ερευνητικής επίδοσης. Για κάθε δείκτη το “καλύτερο” ίδρυμα βαθμολογείται με 100, οπότε κάθε άλλο ίδρυμα βαθμολογείται με το ποσοστό που υπολείπεται της βαθμολογίας του πρώτου. Οι δείκτες αυτοί είναι οι εξής:
- Δείκτης ALUMNI: Ο αριθμός αποφοίτων που έχουν λάβει βραβεία (Nobel Prize, Fields Medal) με βάρος 10%,
- Δείκτης AWARD: Ο αριθμός μελών ΔΕΠ που έχουν λάβει βραβεία (Nobel Prize, Fields Medal) με βάρος 20%,
- Δείκτης HiCi: Ο αριθμός μελών ΔΕΠ που συμπεριλαμβάνονται σε λίστες ερευνητών με πολύ μεγάλο αριθμό ετερο-αναφορών με βάρος 20%,
- Δείκτης Ν&S:Ο αριθμός δημοσιεύσεων στα περιοδικά Nature και Science από το 2018 έως το 2022 με βάρος 20%,
- Δείκτης PUB: Ο αριθμός δημοσιεύσεων που συμπεριλαμβάνονται στις βάσεις δεδομένων Science Citation Index and Social Sciences Citation Index με βάρος 20%,
- Δείκτης PCP: Η Κανονικοποιημένη κατά κεφαλή ακαδημαϊκή επίδοση, η οποία προκύπτει από το σταθμισμένο άθροισμα των παραπάνω δεικτών διά του αριθμού των μελών ΔΕΠ, με βάρος 10%.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι αποτελεί ιδιαίτερα μεγάλη επιτυχία τόσο για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών όσο και για τα υπόλοιπα πέντε ελληνικά Πανεπιστήμια η συμπερίληψη τους στον πίνακα κατάταξης της Σανγκάης (ARWU). Στη συγκεκριμένη κατάταξη το 30% της συνολικής βαθμολογίας προκύπτει από απόφοιτους και καθηγητές που έχουν κερδίσει βραβείο Νόμπελ ή και Fields Metal στο πεδίο των μαθηματικών, ενώ δεν λαμβάνονται υπόψη άλλα σημαντικά βραβεία, μετάλλια και προσωπικές τιμές. Συνεπώς τα ελληνικά Πανεπιστήμια στα συγκεκριμένα κριτήρια κάθε χρόνο παίρνουν μηδέν.
Τα Πανεπιστήμια από τις Ηνωμένες Πολιτείες κυριαρχούν στη φετινή κατάταξη, με 38 Πανεπιστήμια μεταξύ των κορυφαίων 100, 114 Πανεπιστήμια μεταξύ των κορυφαίων 500 και 183 Πανεπιστήμια μεταξύ των κορυφαίων 1000. Η Κίνα διαθέτει 225 πανεπιστήμια που κατατάσσονται στα Top 1000, 103 Πανεπιστήμια στα Top 500, και 14 στα κορυφαία 100. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει 62 Πανεπιστήμια στα Top1000 πανεπιστήμια, με 35 από αυτά στα Top 500, και 8 στα Top 100.
Στην πρώτη θέση της κατάταξης βρίσκεται το Χάρβαρντ, για 22η συνεχόμενη χρονιά, και ακολουθεί το Στάνφορντ. Την πρώτη τριάδα συμπληρώνει το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), ενώ στην 4η θέση συναντάμε το πρώτο μη Αμερικανικό και Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, αυτό του Κέιμπριτζ. Στην πέμπτη θέση βρίσκεται το Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας και στην έκτη θέση το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν το Πρίνστον, το Κολούμπια, το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας, και στη 10η θέση το Πανεπιστήμιο του Σικάγο.
Το πρώτο Ευρωπαϊκό, μη βρετανικό πανεπιστήμιο είναι το Γαλλικό Πανεπιστήμιο Paris-Saclay στην 12η θέση και ακολουθεί το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Ζυρίχης (ETH Zurich), στη 21η θέση. Τo Πανεπιστήμιο Tsinghua (Κίνα – 22η θέση παγκοσμίως) ηγείται των Πανεπιστημίων της Ασίας. Από την Ωκεανία το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης βρίσκεται στην υψηλότερη θέση μεταξύ των Πανεπιστημίων Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας (37η θέση παγκοσμίως). Από την Αφρικανική Ήπειρο την καλύτερη θέση καταλαμβάνει από τη Νότια Αφρική, το Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν (θέση 201-300 παγκοσμίως).
