Ο μεγάλος Έλληνας ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος μίλησε σε εκδήλωση προς τιμήν του και διάβασε ποιήματα του. Ο κ. Βρεττάκος είχε για την καλοσύνη να μας πει λίγα πράγματα για τον εαυτό του και την ποίησή του.
Ας δούμε τις πολύ ενδιαφέρουσες απαντήσεις του στις ερωτήσεις μας.
Γιάννης Παπαγεωργίου : Τι είναι η ποίηση για σας;
Νικηφόρος Βρεττάκος : Η ποίησή μου υπήρξε η ίδια η ζωή μου. Είναι ένα βιολογικό φαινόμενο το οποίο δεν παρατηρείται συχνά. Στην Ελλάδα υπάρχει μία παρανόηση. Νομίζουμε ότι μπορεί κάποιος να καθίσει σε ένα τραπέζι να πάρει πένα και να γράψει ένα ποίημα. Αντίθετα η ποίηση είναι κάτι άλλο, είναι μία έκρηξη που γίνεται μέσα στον άνθρωπο, μες στην ύπαρξη του, όπου συσσωρεύονται μία σειρά αισθημάτων και φορτίζονται από τα γεγονότα, από τα πράγματα. Όλα αυτά θέλει να τα εκφράσει, γιατί δεν χωράνε άλλο μέσα του μπορεί να πάθει αυτοδηλητηρίαση. Σ’ ένα πεζογράφημά μου έγραψα ότι, αν δεν έγραφα, πιθανόν να είχα πεθάνει στα 25 μου χρόνια ή στα 35, ή στα 45, γιατί πραγματικά το βάρος αυτό που συσσωρεύεται μέσα στον άνθρωπο γίνεται δυσβάστακτο.
Ο Ρίλκε έλεγε «Νομίζεις ότι αν δεν γράψεις, θα πεθάνεις, τότε γράψε, διαφορετικά σταμάτησε». Είναι ένα βιολογικό φαινόμενο που συνδέεται και με τη ζωή και με το θάνατο.
Γιάννης Παπαγεωργίου : Ποιος είναι ο ρόλος του ποιητή;
Νικηφόρος Βρεττάκος : Ο ρόλος του ποιητή είναι να λέει προπαντός την αλήθεια, να συμβαδίζει με την ιστορική αλήθεια. Αυτό γίνεται, γιατί ποίηση αληθινή χωρίς να έχει αλήθεια ζωής δεν γίνεται.
Και ακριβώς αυτή η αλήθεια ζωής που υπάρχει μέσα της την κάνει να διαιωνίζεται και να μην πεθαίνει ποτέ. Έχει αίμα μέσα της, έχει ψυχή. Δεν γράφει κανείς χωρίς την ψυχή του, χωρίς το αίμα του.
Γιάννης Παπαγεωργίου : Τι μπορεί να προσφέρει ο ποιητικό σας λόγος;
Νικηφόρος Βρεττάκος : Ο ποιητικός λόγος γενικά μπορεί να προσφέρει πάρα πολλά πράγματα, γιατί είναι ο λόγος που μιλάει στην καρδιά του ανθρώπου, σε ό,τι βαθύτερο έχει ο άνθρωπος. Έπειτα η καρδιά κινητοποιεί το μυαλό για να κάνει την καλή πράξη, να αντιδράσει και να αγωνιστεί.
Είμαι περισσότερο αποδεκτός από τους άλλους ποιητές. Τα πράγματα που γράφω είναι εντελώς αρτιωμένα και δεν ξεφεύγουν από το χώρο της καθαρής τέχνης. Νομίζω πως κάνω τη δυσκολότερη ποίηση από όλους και ότι η ποίηση είναι ο λόγος που απευθύνεται στον άλλον άνθρωπο και ο απλός λόγος είναι ο πιο δύσκολος.
Ο Σεφέρης έλεγε «Η ψυχή μας κάνει πανιά. Το πρόσωπο της ποίησης φαγώθηκε και πρέπει να μιλήσουμε απλά.»
Όμως το απλό είναι το πιο δύσκολο από όλα. Αν έγραφα όπως έγραφε ο Σεφέρης, θα ήταν πιο απλά τα πράγματα. Ο απλός λόγος είναι λέξεις καθημερινές, που όμως είναι φορτισμένες και δίνουν ψυχή στην ποίηση.
Γιάννης Παπαγεωργίου : Η ποίηση στην Ελλάδα σε ποιο σημείο βρίσκεται;
Νικηφόρος Βρεττάκος : Στην Ελλάδα φθείρονται όλα και δυστυχώς φθείρεται και η ποίηση μέσα στη γενικότερη παρακμή και χρήση αξιών.
Γιάννης Παπαγεωργίου : Σας ευχαριστούμε πολύ που μας μιλήσατε για την ποίηση.
Νικηφόρος Βρεττάκος : Κι εγώ ευχαριστώ πολύ.
