Με την με αριθμό C 58 927/10.1.2025 απόφαση του Τμήματος Ακύρωσης του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής ΓΔΙΕΕ), έγινε δεκτή σχετική αίτηση που υποβλήθηκε από την Ελληνική Δημοκρατία και ακυρώθηκε το σήμα «TURKAEGEAN», του οποίου η καταχώριση είχε ζητηθεί από τον Οργανισμό Ανάπτυξης και Προώθησης Τουρισμού της Τουρκίας, για να διακρίνει διάφορες υπηρεσίες υπαγόμενες στις κλάσεις 35, 38, 39, 41, 43 και 45.
Του δικηγόρου Στάθη Κουτσοχήνα (*)
Νομική βάση για την απόφαση του Τμήματος Ακύρωσης αποτέλεσε πρωτίστως το άρθρο 59(1)(α) σε συνδυασμό με το άρθρο 7(1)(γ) του Κανονισμού ΕΕ 2017/1001, το οποίο απαγορεύει την καταχώριση περιγραφικών σημάτων, δηλαδή σημάτων που αποτελούνται αποκλειστικά από σημεία ή ενδείξεις που μπορούν να χρησιμεύσουν στο εμπόριο προς δήλωση, μεταξύ άλλων, της γεωγραφικής προέλευσης του προϊόντος ή της υπηρεσίας.
Περαιτέρω, νομική βάση για την απόφαση του Τμήματος Ακύρωσης αποτέλεσε το άρθρο 59(1)(α) και σε συνδυασμό με το άρθρο 7(1)(β) του Κανονισμού ΕΕ 2017/1001, το οποίο απαγορεύει την καταχώριση σημάτων που στερούνται διακριτικού χαρακτήρα, δηλαδή σημάτων που δεν θεωρούνται ικανά να επιτελέσουν τη βασική λειτουργία ενός ατομικού εμπορικού σήματος, αυτή της διάκρισης της προέλευσης των προϊόντων ή υπηρεσιών από συγκεκριμένη επιχείρηση.
Κατ’ εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων, το Τμήμα Ακύρωσης του ΓΔΙΕΕ έκρινε ότι η ένδειξη «TURKAEGEAN» είναι περιγραφική, ως προσδιορίζουσα τη γεωγραφική προέλευση των διακρινόμενων υπηρεσιών. Ειδικότερα, κρίθηκε ότι το σχετικό αγγλόφωνο κοινό αντιλαμβάνεται τη λεκτική ένδειξη «TURKAEGEAN» ως σύνθεση των αγγλικών λέξεων «Turk» (συντομογραφία των όρων «Turkish» ή «Turkey») και «Aegean». Η ένδειξη αυτή γίνεται κατανοητή από τουλάχιστον ένα σημαντικό μέρος του σχετικού αγγλόφωνου κοινού στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ιρλανδία, Μάλτα και όλα τα εδάφη της Ε.Ε. όπου η αγγλική γλώσσα κατανοείται επαρκώς, όπως η Δανία, η Κύπρος, η Ολλανδία, η Φινλανδία και η Σουηδία) ως σημαίνον «το τμήμα του Αιγαίου που ανήκει στην Τουρκία» ή «το τουρκικό τμήμα του Αιγαίου».
Επιπρόσθετα, το Τμήμα Ακύρωσης του ΓΔΙΕΕ έκρινε ότι η ένδειξη «TURKAEGEAN» στερείται διακριτικού χαρακτήρα, καθώς το σήμα γίνεται αντιληπτό από το σχετικό καταναλωτικό κοινό όχι ως προσδιοριστικό της επιχείρησης από την οποία προέρχονται οι υπηρεσίες, αλλά ως πληροφοριακή ένδειξη ότι οι διακρινόμενες υπηρεσίες παρέχονται στην (ή προέρχονται από την) τουρκική πλευρά της περιοχής του Αιγαίου.
Σημειώνεται ότι κατά της απόφασης αυτής του Τμήματος Ακύρωσης μπορεί να ασκηθεί προσφυγή ενώπιον του Τμήματος Προσφυγών του ΓΔΙΕΕ, εντός προθεσμίας δύο μηνών από την κοινοποίησή της. Η κατάθεση της προσφυγής έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα (άρθρα 66 και 68 του Κανονισμού ΕΕ 2017/1001). Στη συνέχεια δε, η τυχόν απόφαση του Τμήματος Προσφυγών του ΓΔΙΕΕ μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 72 του Κανονισμού ΕΕ 2017/1001).
Με την παραπάνω απόφαση του Τμήματος Ακύρωσης του ΓΔΙΕΕ το σήμα «TURKAEGEAN» ακυρώθηκε, τουλάχιστον στο παρόν δικονομικό στάδιο. Η άποψη του γράφοντος είναι ότι η απόφαση αυτή είναι αρκούντως τεκμηριωμένη και δεν πιθανολογείται ότι θα ανατραπεί με την τυχόν άσκηση προσφυγής εναντίον της.
Ωστόσο, η εν λόγω υπόθεση αναδεικνύει για μία ακόμη φορά την απουσία ενός εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού, που θα προέβλεπε την καταχώριση, παρακολούθηση και προστασία δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, επί γεωγραφικών ενδείξεων, που ενσωματώνουν τη μακρόχρονη ιστορία μας και τον πλούσιο πολιτισμό μας και που παράλληλα διαθέτουν παγκόσμια φήμη (π.χ. Μακεδονία, Αιγαίο, Όλυμπος κ.ά.). Μία τέτοια στρατηγική θα επιτελούσε διττό σκοπό: την προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης και την εδραίωση της προστασίας των εθνικών μας συμφερόντων. Ιδιωτικές πρωτοβουλίες, όπως αυτές της καταχώρισης των συλλογικών σημάτων της Ε.Ε. «Macedonia the Great» από τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) και «Olympus Pierian Chamber» από το Επιμελητήριο Πιερίας, είναι εξαιρετικά σημαντικές, αλλά αποσπασματικές, καθώς δεν υλοποιούνται στα πλαίσια ενός γενικότερου σχεδιασμού. Ας ελπίσουμε το πάθημα στην υπόθεση του σήματος «TURKAEGEAN» να γίνει μάθημα και να αποτελέσει την αφορμή ανάληψης σχετικών πρωτοβουλιών για μία ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ζητήματος.
* Ο συμπατριώτης μας Στάθης Κουτσοχήνας είναι δικηγόρος, σε ζητήματα προστασίας εμπορικών σημάτων, πρώην προέδρος Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και είναι αδεΛφός του συμβολαιογράφου της πόλης μας Δημήτρη Κουτσοχήνα.
