Ανέκαθεν οι άνθρωποι έγραφαν, από γεννήσεως κόσμου! Γιατί βλέπουν, βιώνουν και περπατούν με μάτια ορθάνοιχτα και αναγνωρίζουν κοσμογονικές αλήθειες και το μάταιο της ανθρώπινης φιλοδοξίας. Γράφουν για να αποφύγουν ή να επαινέσουν πολέμους, για να επουλώσουν πυώδη τραύματα και ανοιχτές πληγές, για να ενθυμίζουν και να ξυπνούν κεκοιμημένες αξίες.
Γράφει ο Θεοχάρης Στύλος
Οι πλείστοι, για να εκφράσουν κάτι εντελώς δικό τους, βαθύτερο και συναρπαστικό, άλλοι για να επανορθώσουν, να πληροφορήσουν, να επαληθεύσουν ή να δικαιολογήσουν! Οι τολμηροί και ανένταχτοι για να προκαλέσουν, οι φιλοσοφημένοι για να απαντήσουν σε αναρίθμητα ερωτήματα, οι ρομαντικοί και αιθεροβάμονες για να βοηθήσουν στην αναγνώριση και την αξία της χαράς της ζωής! Στο τέλος της μέρας όλοι, μα όλοι ανεξαιρέτως, ακόμη και αυτοί οι πεσιμιστές ενδίδουν και αφήνονται αμαχητί στη μαγεία της γραφής!
Χιλιάδες τα ερωτήματα των αναγνωστών που συχνά διερωτώνται για την ανάγκη των συγγραφέων να δημοσιοποιούν δικά τους και αλλότρια πεπραγμένα – συχνά προς ίδιαν εξιλέωση, ν’ ασχολούνται με ανθρώπινα πάθη και ιστορικά λάθη, αιωνίους έρωτες και παντοτινούς φόβους με ασυγκράτητη φαντασία, αλλά και τα απόκοσμα και τα κοσμικά εσώψυχά τους. Φανταστείτε για μια στιγμή να μην υπήρχαν! Τι θα ήταν ο χρόνος χωρίς τους συγγραφείς; Τι θα ήταν η ιστορία; Τι θα ήταν η ζωή και η καθημερινότητα;
Οι συγγραφείς γράφουν και θα συνεχίσουν να γράφουν εν όσο υπάρχει αυτό που λέγεται πλανήτης γη και κατοικείται από ανθρώπους! Άλλοι για να εκφραστούν ως άτομα, ως ψυχές ευαίσθητες και εναλλασσόμενες, με σώματα ευάλωτα και εφήμερα, κόσμοι απείρου κάλλους που αναγνωρίζουν την απόλυτη εξάρτησή τους από ά-χρόνο χρόνο και το άγνωστο και υπέρλαμπρο σύμπαν!
Άλλοι ως πολίτες/ οπλίτες, έτσι θα τους αποκαλούσε ο Θουκυδίδης, για να αναταράσσουν λιμνάζοντα ύδατα όπου συχνά εκκολάπτονται αρρώστιες και αυγά φιδιών, για να προειδοποιούν και να γρηγορούν, επαναφέροντας φορτικά την α-μνήμονη μνήμη, καταδικάζοντας ή εκθειάζοντας επιλεκτικές και αξέχαστες ηρωικές στιγμές! Άλλοι επιλέγουν να παραμυθιάζουν, να φαντάζονται, να επεξεργάζονται τις άπειρες και ανεξερεύνητες δυνατότητες του ανθρώπινου μυαλού, να επαναφέρουν μάγισσες και χαρτορίχτρες, μέγαιρες, σειρήνες και Μεγαλέξαντρους… ενίοτε και ανεράδες για να ξεχνούν και ν’ απομακρύνονται.
Όλοι, όμως, είναι ενεργά μέλη μιας ευρύτερης συμμετοχικής κοινωνίας η οποία ρυθμίζει υπάρξεις και δημιουργίες. Όπως ένας αγγειοπλάστης καθοδηγεί τον τροχό με τα χέρια του και ανεβάζει σιγά -σιγά και με προσοχή τον πηλό χρησιμοποιώντας την ελεγχόμενη πίεση των δακτύλων του, έτσι και οι συγγραφείς κρατούν γερά στα χέρια τους την κοινωνία και συνεχώς την ανεβάζουν και την εμπλουτίζουν. Δεν είναι εύκολο πράγμα ο έλεγχος του τροχού.
Ο αγγειοπλάστης ξέρει, είναι κάτοχος της τέχνης του, όπως κι ο συγγραφέας ξέρει πολύ καλά ότι η γραφή είναι σχέση ζωής και αναπνοής. Αρπάζει την ευκαιρία, μετέχει στα συμβάντα και δημιουργεί έργο δικό του με επιμονή και υπομονή: «Γιατί μια δεύτερη ευκαιρία – αυτό είναι πλάνη. Δεν υπάρχει παρά μόνον μια. Εργαζόμαστε στο σκοτάδι- κάνουμε ότι μπορούμε- δίνουμε ότι έχουμε. Οι αμφιβολίες είναι το πάθος μας. Το πάθος είναι το έργο μας. Τα υπόλοιπα, ο παραλογισμός της τέχνης» έγραφε ο Henry James, στο έργο του The Middle years το 1893.
Ξαναδιαβάστε το απόσπασμα. Είναι ότι πιο ειλικρινές και ουσιαστικό έχει γραφτεί για τον άνθρωπο, όχι μόνο για τους συγγραφείς. Καλύπτει όμως με ιδιαίτερο τρόπο και τις αλήθειες της συγγραφής που συνοψίζονται σε ένα δόσιμο, μια σταθερή, αμετανόητη και οικειοθελής κατάθεση, είτε αυτή αφορά τον τόπο ή τη ψυχή και το πνεύμα, τον έρωτα ή την απώλεια, τον πόλεμο ή την ειρήνη.
Το σύνολό των καταθέσεων καταγράφουν την Επίσημη Ιστορία, τη μεγάλη, τη γνωστή, την επιλεγμένη και τη διδακτέα! Υπάρχει όμως και η άλλη, η προσωπική και άγνωστη, ή η φαντασιακή κατάθεση ενός συγγραφέα, που ακολουθεί άλλα δύσβατα και πιο περίπλοκα μονοπάτια, που προσφέρει ετοιμοπαράδοτα και αυτούσια σενάρια συγγραφής!
Το τι έχει συμβεί και τι συμβαίνει καθημερινά στον δικό μας άτρωτο χώρο και στη δική μας Εγγύς Ανατολή, αλλά και στα Βαλκάνια, έχουν γεννήσει και θα γεννήσουν μυθιστορήματα, πραγματείες, μαρτυρίες και ιστορικές μυθοπλασίες αυτών των δύσκολων χρόνων πένθους και σπαραγμού, υποτίμησης της ανθρώπινης υπόστασης και ζωής, καταστροφής και ολέθρου. Αυτοί που τα βίωσαν θα μαζέψουν με στοργή ότι απέμεινε, θα τα ταξινομήσουν, θα τους δώσουν τίτλο, υπότιτλο και χρόνο, θα τα ζυγίσουν στην πλάστιγγα του Ερμή ή του Αρχαγγέλου, θα ξαναδιαβάσουν με προσοχή τα περί Ψυχοστασίας ή Κηροστασίας – τελετή όπου ζυγίζεται η αξία της ψυχής ενός εκάστου αμέσως μετά το θάνατό του.
Θ’ ακολουθήσει ένα ταξίδι, ο χρόνος της απόλυτης σιωπής και συγκέντρωσης, της προσεχτικής ανάγνωσης και απόδοσης λέξεων και συναισθημάτων, η κοπιαστική έρευνα στην αναζήτηση της αλήθειας σε ανήλιαγες βιβλιοθήκες και σε εκφράσεις ρυτιδωμένων προσώπων. Ως κατακλείδα η σύνθεση της πολύμηνης γραφής, η κοπιαστική επιβεβαίωση, η ανελέητη επαλήθευση, οι ευχαριστίες, και τέλος- τέλος ο ήχος του πιεστηρίου και η μυρωδιά του χαρτιού.
