Μου πέρασε όμως η σκέψη να κάνω και άλλους μετόχους σ’ αυτόν τον θησαυρό της σοφίας, κι έτσι θα τα παρουσιάζω λίγα κάθε φορά. Εγώ σημείωνα μόνο το αρχαίο κείμενο, εδώ όμως θα έχω μόνο την ερμηνεία παρουσιάζοντας όσο μπορώ καλύτερα αυτά που νομίζω ότι εννοεί ο άγιος.
του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου
Λοιπόν να μη πτοείσαι από αυτά που συμβαίνουν σ’ αυτή την ζωή, τα οποία γρήγορα ρέουν και εξαφανίζονται, ούτε να μικροψυχείς.
Αν ο Θεός αφήνει κάποιους να είναι στην φτώχια και στην στέρηση, τους αφήνει για να διορθώσει την ψυχή τους, επειδή έτσι γίνεται πιο σοφή η προαίρεσή τους … Πόσοι από τους φτωχούς δεν είναι πιο συνετοί και πιο σοφοί από τους πλούσιους, και έχουν περισσότερη υγεία στο σώμα τους, επειδή οι στερήσεις τους ωφελούν στο σώμα και την ψυχή ;
Τίποτα δεν φέρνει τόση ειρήνη στην ψυχή του ανθρώπου όσο η γνώση του Θεού και η απόκτηση της αρετής, επειδή αυτά διώχνουν τον εσωτερικό πόλεμο των παθών, και δεν αφήνουν τον άνθρωπο να επαναστατεί ενάντια στον εαυτό του. Όποιος δεν απολαμβάνει αυτή την ειρήνη στην ψυχή του, ακόμα κι αν γύρω του υπάρχει ειρήνη, ακόμα κι αν δεν τον πολεμάει κανένας, είναι πιο δυστυχισμένος απ’ αυτούς που τους πολεμάει όλος ο κόσμος.
Δεν είναι τόσο σκληροί οι πόλεμοι, όσο είναι μια λαθεμένη σκέψη που έχει φωλιάσει μέσα στην ψυχή, και επιθυμία φιλήδονη, και έρωτας χρημάτων, και πόθος εξουσίας, και αγωνία για τα βιοτικά πράγματα.
Δεν βλάπτουν την ψυχή τόσο οι προσβολές που γίνονται από έξω, όσο τα νοσήματα που γεννιούνται μέσα της.
Αν κάποιος που έχει φόβο του Θεού αγωνιστεί προσεκτικά σ’ αυτό τον πόλεμο, και αφήσει τα πάθη του να κοιμούνται, και πνίξει τα θηρία των λαθεμένων σκέψεων ώστε να μην φωλιάζουν μέσα του, αυτός θα απολαύσει πολύ καθαρή και βαθιά ειρήνη στην ψυχή του. Αυτή ακριβώς είναι η ειρήνη που ήρθε να μας χαρίσει ο Χριστός.
Αυτός που έχει αυτή την ειρήνη, δεν φοβάται όχι μόνο βαρβάρους και εχθρούς, αλλά ούτε και αυτόν τον διάβολο. Αλλά κοροϊδεύει όλη την φάλαγγα των δαιμόνων και είναι πιο κεφάτος απ’ όλους τους ανθρώπους και ούτε αισθάνεται πίεση από την φτώχια, ούτε από αρρώστιες, ούτε ταράζεται από ανθρώπινες δυστυχίες που έρχονται ξαφνικά, επειδή η ψυχή του όλα αυτά τα αντιμετωπίζει με ευκολία μιας και είναι δυνατή και υγιής.
Η έκφραση του ψαλμού «επί το αυτό κοιμηθήσομαι και υπνώσω» την οποία λέμε το βράδυ στο φαγητό, σημαίνει θα ξαπλώσω να κοιμηθώ συγκεντρωμένος στον εαυτό μου, χωρίς να σχίζομαι από μύριες έγνοιες, ούτε να σκέφτομαι τι θα κάνει ο ένας και ο άλλος, χωρίς να γίνομαι χίλια κομμάτια για να σώσω όλο τον κόσμο.
Με την ελπίδα των μελλόντων αγαθών και με την προσδοκία μου σε Σένα, συγκράτησα όλα τα πάθη μου.
Να μη νομίζουμε ότι παθαίνουμε μικρή βλάβη όταν συναναστρεφόμαστε τους κακούς, αλλά πρώτα απ’ όλα να τους αποφεύγουμε είτε γυναίκες είναι, είτε φίλοι, είτε οτιδήποτε. Αν δεν το κάνουμε, κάθε μέρα ανεπαίσθητα θα μας μολύνουν και σιγά σιγά θα απομακρυνόμαστε από την αρετή.
Μιμήσου τους ερημίτες όχι φεύγοντας στην έρημο, αλλά δημιουργώντας συνθήκες ερήμου μέσα στην πόλη.
Πρόσεξε την φροντίδα του Θεού για μας. Τους κόπους τους έβαλε σ’ αυτή την ζωή ώστε να είναι για λίγο χρόνο, ενώ τις αμοιβές τις έβαλε στον μέλλοντα αιώνα για να είναι αιώνιες.
Πόσο εύκολες είναι οι εντολές της Εκκλησίας. Ποια είναι η δυσκολία να εφαρμόσουμε την εντολή «αυτά που θέλετε να σας κάμνουν οι άνθρωποι, αυτά και εσείς να τα κάμνετε σ’ αυτούς».
Το να μισούμε τους άλλους μας είναι και δυσάρεστο και κουραστικό, ενώ το να τους αγαπούμε είναι και ευχάριστο και εύκολο.
Δεν βλέπετε ότι πολλοί μόνο και μόνο για να κληρονομήσουν γέρους αναλαμβάνουν να τους φροντίζουν, και αν και είναι νέοι υπομένουν όλα τα δυσάρεστα και τα δύσκολα της γεροντικής ηλικίας και μάλιστα χωρίς κανένα παράπονο ;
Μετά τις πρώτες ημέρες του γάμου μειώνεται η σφοδρότητα του έρωτα του γαμπρού προς την νύφη (ας το ακούσουν αυτό οι υπέρμαχοι των προγαμιαίων σχέσεων)… Η νύμφη όλα τα κάμνει για ν’ αρέσει στον άντρα της …Η ευγνώμων νύμφη ονομάζει τον άντρα της «Κύριέ μου». Αν αυτό συμβαίνει μεταξύ ομοουσίων και η γυναίκα ονομάζει τον άντρα της «Κύριέ μου», πολύ περισσότερο να το λέει η Εκκλησία για τον Χριστό, ο οποίος είναι και από την φύση του Κύριος.
Αν λες στην προσευχή σου «Τα ρήματά μου ενώτισαι», πρόσεξε αυτά που λες στην προσευχή σου να είναι λόγια ανθρώπου ήμερου και φιλανθρώπου και να μην έχουν τίποτα διαβολικό.
Αυτός που προσεύχεται πρέπει να δείχνει τρόπο και διάθεση ανθρώπου που ικετεύει. Αυτός που ικετεύει δεν κατηγορεί κανένα, ενώ αυτός που εύχεται κατά των εχθρών του είναι κατήγορος και όχι ικέτης.
Πολλοί νομίζουν ότι προσεύχονται, αλλά το κάμνουν για επίδειξη προς τους άλλους, αλλ’ όχι αυτή (νομίζω αναφέρεται στην μητέρα του Σαμουήλ). Αυτή αφέθηκε προς τον Θεό, αφήνοντας όλα τα ανθρώπινα.
Κοιμάσαι την ώρα που ανατέλλει ο ήλιος και προσκυνάει τον Θεό, και επιτρέπεις να σε ξεπεράσει η φύση ; Εσύ αν ήσουν μπροστά στον Βασιλιά δεν θα ανεχόσουν να σε προλάβει ένας κατώτερός σου και να προσκυνήσει πρώτος τον Βασιλιά.
Δεν γνωρίζεις ότι όπως το σώμα καθαρίζεται με το νερό, έτσι και η ψυχή καθαρίζεται με την προσευχή ; Καθάρισε λοιπόν πριν από το σώμα την ψυχή. Το κοντά και το μακριά εμείς το νιώθουμε, επειδή ο Θεός είναι παντού.
Για να καταλάβεις ότι οι πονηροί δεν μπορούν να είναι κοντά στους ενάρετους ανθρώπους, άκουσε τι λένε οι κακοί για τον δίκαιο άνθρωπο «Βαρύς εστιν ημίν και βλεπόμενος». (Αν εμάς οι κακοί χαίρονται που μας βλέπουν καταλαβαίνετε πόσο ενάρετοι είμαστε).
