Η ζωή μιας μεγάλης οικογένειας, η φυγή από την πατρίδα άλλοτε από επιλογή και άλλοτε από αδήριτη ανάγκη περιγράφεται γλαφυρά μέσα από τη διήγηση του Ιάκωβου Παπαδόπουλου στο βιβλίο του «Τα διαμάντια του Πόντου», εκδόσεις ΜΑΤΙ, που θα παρουσιαστεί την Τετάρτη, 2 Απριλίου 2025 και ώρα 19:00 στην ανακαινισμένη αίθουσα εκδηλώσεων “Άγιος Φώτιος”.
Ο συγγραφέας θα μας μεταφέρει στη Γαλίαινα του Πόντου και από εκεί στους τόπους όπου ο Φίλων, ο Ηρακλής, ο Όμηρος, ο Κυριάκος, ο Γρηγόρης και η Ελένη έζησαν σαν όλους τους δικούς μας ανθρώπους που έφυγαν από την πατρώα γη.
Ο τόπος τους δεν έσβησε από την καρδιά τους. Η περιγραφή του Ιάκωβου Παπαδόπουλου έχει την αυθεντικότητα ενός ανθρώπου με μεγάλωσε μέσα στη νοσταλγία και τον πόνο του αποχωρισμού μιας χαμένης αλλά όχι ξεχασμένης πατρίδας.
Η συνέντευξη
Η συνέντευξηΓράψατε ένα ιστορικό μυθιστόρημα με επίκεντρο τον Πόντο. Έναυσμα υπήρξαν οι αφηγήσεις των γονιών που καταστάλαξαν μέσα σας ή κάποιο χρέος προς τις χαμένες πατρίδες;
Και τα δύο στοιχεία της ερώτησής σας. Αφενός οι πολλές αφηγήσεις των γονιών μου, όταν μαζεύονταν ιδιαίτερα τα βράδια του χειμώνα οι συγγενείς και γείτονες στο σπίτι μας και κατά τη διάρκεια των οποίων ο πατέρας μου, άνθρωπος των γραμμάτων και ο πρώτος γραμματέας της Κοινότητας Καλλιθέας Ελασσόνας, βομβαρδιζόταν από ερωτήσεις, έδινε με νηφαλιότητα τις δικές του απαντήσεις. Αφετέρου διαισθανόμενος το ιστορικό μου χρέος απέναντι στην πατρίδα και τον πολύπαθο ποντιακό Ελληνισμό, θέλησα τόσο στις έξι (πέντε δίγλωσσες ελληνικά -γερμανικά και μια μόνο ελληνικά ποιητικές συλλογές μου) όσο και στα μυθιστορήματά μου να αποτυπώσω τις μνήμες των συνταρακτικών γεγονότων πριν και μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Τα Διαμάντια του Πόντου (πρόκειται για τέσσερις τόμους) αποτελούν τη δική μου παρακαταθήκη, το χρέος μου στην ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού.
Αναφέρεστε χρονολογικά στο τέλος του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου αιώνα. Από τις περιγραφές σας μέσα από τη ζωή των ηρώων σας φαίνεται ότι ήταν διάχυτη η αίσθηση ότι επέρχονται εξελίξεις . Οι άνθρωποι ήταν με κάποιο τρόπο ενήμεροι των πιθανών αλλαγών;
Αναφέρομαι μετά το πέρας των βαλκανικών πολέμων και στα μέσα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, όπου ξετυλίγονται η ζωή και η δράση των πρωταγωνιστών των βιβλίων μου. Στον δεύτερο τόμο “Τα άστρα τρεμοσβήνουν” εμφανίζονται τα πρώτα μαύρα σύννεφα στον ορίζοντα και κυρίως με την ανάληψη της εξουσίας από τον Κεμάλ Ατατούρκ. Ακολουθεί δυστυχώς το σύμφωνο φιλίας μεταξύ Λένιν και Κεμάλ, όπου όλοι πλέον αντιλαμβάνονται τις δυσμενείς επιπτώσεις που επέρχονται. Η χαριστική βολή έρχεται όταν σπάει το μέτωπο στη Μικρά Ασία.
Η ιστορική εξέλιξη δεν ήταν ευνοϊκή για τους Έλληνες του Πόντου. Ρωσία και Ελλάδα δέχθηκαν τα κύματα των εκτοπισμένων, πριν και μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Χάθηκαν δυό γενιές για να ορθοποδήσουν. Θεραπεύτηκε σήμερα το τραύμα του ξεριζωμού;
Το συλλογικό τραύμα ήταν και παραμένει επώδυνο. Οι μνήμες κρατήθηκαν ζωντανές χάρις στους συλλόγους και τα σωματεία των Ποντίων. Ο Ποντιακός Ελληνισμός ανάδειξε τις αρετές του στη διάρκεια του περασμένου αιώνα και κατέκτησε δικαιωματικά σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωή των τεχνών και επιστημών μια θέση περίλαμπρη στη νεώτερη ιστορία της χώρας μας.
Η πολιτική συγκυρία στην Τουρκία σήμερα, έχει καμιά ομοιότητα με την εποχή πριν από 100 και πλέον χρόνων με την προσπάθεια των Κούρδων να δημιουργήσουν ένα αυτοδιοικούμενο κουρδιστάν στα γεωγραφικά όρια της Τουρκίας, πράγμα που έθεσαν ως πρόταση και οι Πόντιοι με τους Αρμένιους τότε αλλά απορρίφθηκε με τα γνωστά επακόλουθα;
Δεν είμαι ειδικός επί τού συγκεκριμένου θέματος, αλλά γνωρίζω ότι οι Κούρδοι, ένας πολυπληθείς και γενναίος λαός έχει υποστεί τα πάνδεινα επί σειρά ετών στον αγώνα για ελευθερία, ανθρώπινα δικαιώματα και ανεξαρτησία και κατ’ επέκταση έχει αναμφίβολα πολλές ομοιότητες με τους αγώνες του Ποντιακού Ελληνισμού.
Και ένα τελευταίο. Ποια είναι τα «Διαμάντια του Πόντου» που είναι και ο τίτλος της τριλογίας σας. Οι άνθρωποι που κατάφεραν να ξεχωρίσουν την ζωή των οποίων περιγράφετε ως ιδανική ή όσοι κατάφεραν να επιβιώσουν παρά τις υπέρμετρες δυσκολίες που προέκυψαν λόγω των συνθηκών στη συνέχεια;
Τα Διαμάντια του Πόντου είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι μικροί και μεγάλοι, οι οποίοι παρά τις αντίξοες συνθήκες, τους διωγμούς, τα φρικαλέα εγκλήματα που υπέστησαν, τον ξεριζωμό από τις πατρογονικές εστίες τους στάθηκαν με γενναιότητα και ανδρεία, ξεδίπλωσαν τις αρετές με τις οποίες γαλουχήθηκαν και αγκάλιασαν τη νέα ζωή με ζέση στη νέα Ελλάδα.
