Ουδείς αμφισβητεί ότι όλα τα κράτη – στο πλαίσιο της προσπάθειας επαύξησης της διεθνούς ισχύος τους – επιδιώκουν την ικανοποίηση των συμφερόντων των πολιτών τους τόσο σε γενικό επίπεδο όσο και σε στοχευμένες κάστες. Κυρίως προσβλέπουν στην ικανοποίηση των συμφερόντων της εκάστοτε οικονομικοπολιτικής νομενκλατούρας. Ποτέ, όμως, αυτό δεν γινόταν τόσο μαζικά, προκλητικά και άξεστα. Ακόμη και στην εποχή της παγκοσμιοποίησης ποτέ δεν έγινε με τρόπο προσβλητικό για το σύνολο των εθνών και των τοπικών κοινωνιών και σίγουρα δεν έγινε για τους πολίτες της Ευρώπης, συλλήβδην.
Η λέξη «ποτέ», βέβαια, στη ζωή δεν υπάρχει. Έτσι, λοιπόν, ο νυν ηγέτης των ΗΠΑ (προσωρινός, ίσως, πλανητάρχης εάν επιμείνει στην ανερμάτιστη τακτική του) έσπευσε να διαλύσει υφιστάμενες βεβαιότητες και δοξασίες. Και έπραξε τούτο με το σύνηθες, προκλητικό και προσβλητικό συνάμα, προσωπικό του «στιλ».
Σε δημόσια εκδήλωση κομπορρημονώντας «ενημέρωσε» τα αλαλάζοντα πλήθη ότι μετά την εξαγγελία των αμερικανικών δασμών, οι ηγέτες πολλών κρατών σπεύδουν να «θωπεύσουν τα οπίσθιά του» (ίσως η πιο εξωραϊσμένη μετάφραση της φράσης που χρησιμοποίησε) παρακαλώντας να εξαιρεθούν από τη λίστα των κρατών που θα υποστούν τις συνέπειες των πολιτικών αποφάσεων της εποχής Τραμπ.
Λίγο νωρίτερα, έσπευσε να χειραγωγήσει (; ) τα ανά τον κόσμο χρηματιστήρια διασφαλίζοντας υπερκέρδη για τους ακολούθους του. Πώς, άλλωστε, μπορεί να εξηγηθεί η δήλωσή του στην ιδιόκτητη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης (Truth Social) με την οποία προέτρεπε τους αναγνώστες του να αγοράσουν μετοχές, λίγο μετά τον ορυμαγδό που ο ίδιος είχε προκαλέσει; Μια απίστευτη αλληλουχία γεγονότων δημιούργησε παγκόσμιες περιουσίες. Με την ανακοίνωση των εξωφρενικών δασμών το σύνολο των χρηματιστηρίων, παγκοσμίως, είδαν τις τιμές των μετοχών να πέφτουν στα τάρταρα. Μετά την «καθίζηση», όμως, ήρθε η εκτόξευση. Αρκούσε η δήλωση Τράμπ ότι «είναι μια πολύ καλή στιγμή να αγοράσετε»…
Όσοι το έκαναν – τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή – έβγαλαν πολλά χρήματα, καθώς μόλις τέσσερις ώρες αργότερα, ο ίδιος ο Τραμπ ανακοίνωνε το «πάγωμα» των δασμών που είχε προαναγγείλει για διάστημα 90 ημερών – πλην αυτών που επέβαλε στην Κίνα. Αποτέλεσμα; Οι μετοχές εκτινάχθηκαν, κλείνοντας με άνοδο 9,5%. Η αμερικανική αγορά (S&P 500) κέρδισε πίσω περίπου 4 τρισεκατομμύρια δολάρια, ή το 70% της αξίας που είχε χάσει τις προηγούμενες τέσσερις ημέρες διαπραγμάτευσης, πάλι εξαιτίας των αρχικών δηλώσεων Τραμπ. Ανάλογες υπεραξίες καταγράφηκαν παγκοσμίως.
Καθίσταται πρόδηλο ότι οι έννοιες «διπλωματία» και «διεθνείς σχέσεις» υποχωρούν σε ιστορικά ανυπέρβλητο βαθμό μπροστά σε μια λούμπεν επιχειρηματική προσέγγιση της ζώσας πραγματικότητας. Και μπορεί η «αεριτζίδικη οικονομία» να αποφέρει προσωρινά οφέλη, αλλά ουδέποτε αποδείχθηκε ότι η «αεριτζίδικη διπλωματία» ωφελεί μεσοπρόθεσμα τα έθνη που την επιλέγουν. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα ενδιαφέρον παγκόσμιο πείραμα. Το πρόβλημα είναι ότι είμαστε τα πειραματόζωα …
Του Αργύρη Αργυριάδη
Δικηγόρου
