Το αιφνίδιο και πρωτοφανές μπλακ άουτ βύθισε εκατομμύρια πολίτες στο σκοτάδι σε Ισπανία και Πορτογαλία, παρέλυσε μεταφορές, διέκοψε επικοινωνίες, έπληξε την παραγωγική δραστηριότητα και τη ζωή εκατομμύρια πολιτών που έμεινες για ώρες χωρίς ρεύμα και νερό, ενώ πέντε άνθρωποι έχασαν τη ζωής τους.
Παρά την αποκατάσταση του ρεύματος, οι αρχές δεν έχουν ακόμη δώσει ξεκάθαρες απαντήσεις για το τι συνέβη, ενώ διερευνώνται όλα τα ενδεχόμενα – από τεχνική αστοχία μέχρι πιθανή τρομοκρατική επίθεση.
Τα φανάρια στους δρόμους άναψαν ξανά, τα τρένα και το μετρό επανήλθαν σταδιακά και τα σχολεία άνοιξαν. Οι κάτοικοι ταλαιπωρήθηκαν από καθυστερήσεις για να φτάσουν στις δουλειές τους, μετά από μια διακοπή ρεύματος που άφησε ανθρώπους εγκλωβισμένους σε ασανσέρ και χωρίς τη δυνατότητα επικοινωνίας με τις οικογένειές τους.
Η αιφνίδια διακοπή προκάλεσε πτώση στην κατανάλωση που αντιστοιχεί στο 60% της ζήτησης στην Ισπανία μέσα σε μόλις πέντε δευτερόλεπτα γύρω στο μεσημέρι της Δευτέρας (28.04.2025).
Αν και ο ισπανικός διαχειριστής δικτύου REE απέκλεισε την πιθανότητα κυβερνοεπίθεσης την Τρίτη (29.04.2025), το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας ανακοίνωσε πως θα διερευνήσει εάν πρόκειται για τρομοκρατική ενέργεια εναντίον της ενεργειακής υποδομής της χώρας. Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ δήλωσε ότι η κυβέρνησή του δεν αποκλείει κανένα ενδεχόμενο.
«Δεν πρέπει να βιαστούμε και να κάνουμε λάθη λόγω βιασύνης», δήλωσε ο Σάντσεθ την Τρίτη. «Θα μάθουμε τι συνέβη σε αυτά τα πέντε δευτερόλεπτα».
Η REE ανέφερε πως εντόπισε δύο περιστατικά απώλειας παραγωγής ενέργειας – πιθανότατα από ηλιακά πάρκα – στη νοτιοδυτική Ισπανία, τα οποία προκάλεσαν αστάθεια στο ηλεκτρικό σύστημα και οδήγησαν σε κατάρρευση της διασύνδεσης με τη Γαλλία.
Η Ισπανία είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ανανεώσιμης ενέργειας στην Ευρώπη και το μπλακ άουτ άνοιξε εκ νέου τη συζήτηση για το κατά πόσο η μεταβλητότητα στην παραγωγή από τον ήλιο και τον άνεμο καθιστά τα δίκτυα πιο ευάλωτα, σημειώνει το Reuters.
Η Redeia, ιδιοκτήτρια της Red Electrica, είχε προειδοποιήσει ήδη από τον Φεβρουάριο, στην ετήσια έκθεσή της, για τον κίνδυνο «αποσυνδέσεων λόγω της υψηλής διείσδυσης των ανανεώσιμων χωρίς τις απαραίτητες τεχνικές δυνατότητες για επαρκή απόκριση σε περίπτωση διαταραχών».
Η επενδυτική τράπεζα RBC εκτίμησε πως το οικονομικό κόστος του μπλακ άουτ μπορεί να κυμανθεί από 2,25 έως 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ, κατηγορώντας την ισπανική κυβέρνηση για εφησυχασμό σχετικά με τις υποδομές σε ένα ενεργειακό σύστημα εξαρτημένο από την ηλιακή ενέργεια με ελάχιστες δυνατότητες αποθήκευσης.
Η SEAT δήλωσε ότι το ρεύμα επέστρεψε στο εργοστάσιό της στη Βαρκελώνη στη 1 τα ξημερώματα της Τρίτης, αλλά η παραγωγή δεν είχε επανέλθει πλήρως. Η Volkswagen ανέφερε ότι το εργοστάσιό της στη Ναβάρα έχασε μία ολόκληρη μέρα παραγωγής – περίπου 1.400 αυτοκίνητα – καθώς δεν κατάφερε να ξεκινήσει ξανά πριν τις 2:30 το μεσημέρι της Τρίτης.
Σύγχυση για το τι συνέβη
Σύγχυση για το τι πραγματικά συνέβη επικρατεί μετά το μπλακ άουτ στην Ισπανία που βύθισε για ώρες στο σκοτάδι και στο χάος ολόκληρη την Ιβηρική χερσόνησο με ανακοινώσεις επί ανακοινώσεων και θεωρίες συνωμοσίας να οργιάζουν.
Ενδεικτική είναι η κατάσταση με το σενάριο που κυκλοφόρησε σχετικά με το «σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο» και τις «ταλαντώσεις» των γραμμών υπερυψηλής τάσης στην Ισπανία από τις ακραίες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας στην Ισπανία.
Σύμφωνα με αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως «επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση» και προκάλεσε «αποτυχίες συγχρονισμού μεταξύ των ηλεκτρικών συστημάτων, οδηγώντας σε διαδοχικές διαταραχές σε όλο το διασυνδεδεμένο ευρωπαϊκό δίκτυο».
Η κυκλοφορία του σεναρίου αυτού αποδόθηκε στον διαχειριστή δικτύου της Πορτογαλίας REN και προκάλεσε την απάντηση της εθνικής μετεωρολογικής υπηρεσίας της Ισπανίας Aemet η οποία έσπευσε να ανακοινώσει ότι «Κατά τη διάρκεια της ημέρας της 28ης Απριλίου, δεν εντοπίστηκαν ασυνήθιστα μετεωρολογικά ή ατμοσφαιρικά φαινόμενα, ούτε υπήρξαν ξαφνικές μεταβολές της θερμοκρασίας στο δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών μας».
Μετά όμως την απάντηση της Aemet, η REN επανήλθε στο θέμα και ξεκαθάρισε ότι η ανακοίνωση που της αποδίδεται δεν είναι δική της, και ότι είναι μάλλον απίθανο το μπλακ άουτ να οφείλεται σε σπάνιο ατμοσφαιρικό γεγονός.
Παράλληλα με τα παραπάνω η εταιρεία διαχείρισης του δικτύου της Ισπανίας απέκλεισε επίσης και το ενδεχόμενο το μπλακ άουτ να προήλθε από κυβερνοεπίθεση σενάριο που επίσης κυκλοφορούσε έντονα.
Οι διαχειριστές των εθνικών δικτύων και οι κυβερνήσεις Ισπανίας και Πορτογαλίας επιβεβαίωσαν ότι το μπλακ άουτ προκλήθηκε από μια ξαφνική απώλεια 15 GW ηλεκτρικής ισχύος μέσα σε πέντε δευτερόλεπτα, που αντιστοιχεί στο 60% της ζήτησης της Ισπανίας.
Το πρόβλημα φαίνεται να σχετίζεται με τεχνική αστοχία στη διασύνδεση των δικτύων Ισπανίας-Γαλλίας και ενδεχομένως με διακοπή λειτουργίας μονάδων παραγωγής στη νοτιοδυτική Ιβηρική. Δεν υπάρχουν ενδείξεις για κυβερνοεπίθεση ή δολιοφθορά, ενώ οι έρευνες συνεχίζονται.
Σάντσεθ: Το μπλακ άουτ δεν συνδέεται με έλλειψη πυρηνικής ενέργειας
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ αντέκρουσε το επιχείρημα που διατυπώθηκε ότι το μπλακ άουτ συνδέεται με έλλειψη πυρηνικής ενέργειας στην Ισπανία, απορρίπτοντας τις επικρίσεις που προήλθαν κυρίως από το ακροδεξιό κόμμα Vox.
Με το μπλακ άουτ οι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής «αποσυνδέθηκαν» από το ισπανικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, όπως και άλλες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας, επομένως «η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας δεν ήταν πλέον ισχυρή», τόνισε ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός σε συνέντευξη Τύπου.
«Όσοι συνδέουν αυτό το περιστατικό με έλλειψη πυρηνικής ενέργειας είτε ψεύδονται εν γνώσει τους, είτε δείχνουν την άγνοια τους», επέμεινε.
Το ισπανικό Συμβούλιο Πυρηνικής Ασφάλειας (CSN) ανακοίνωσε ότι από το κολοσσιαίο μπλακ άουτ οι αντιδραστήρες των πυρηνικών σταθμών (Almaraz II, Ascó I και II, Vandellós II) έκλεισαν αυτόματα -σύμφωνα με τον σχεδιασμό τους,- με το CSN να διαβεβαιώνει ότι «το συμβάν δεν είχε καμία επίπτωση στους εργαζόμενους, το κοινό ή το περιβάλλον».
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, η διαδικασία επαναλειτουργίας των πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, συνεχίζεται, με τη σύνδεσή τους με το ισπανικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας να αναμένεται στη διάρκεια της ημέρας.
Αυτό καταδεικνύει ότι «με μεγαλύτερη εξάρτηση από την πυρηνική ενέργεια, η αποκατάσταση δεν θα ήταν τόσο γρήγορη όσο αυτή που είδαμε», δήλωσε ο πρωθυπουργός.
«Οι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, αντί για λύση, αποτελούν πρόβλημα» επειδή «χρειάστηκε να ανακατευθύνουμε μεγάλες ποσότητες ενέργειας σε αυτούς για να διατηρήσουμε τους αντιδραστήρες τους σταθερούς», συνέχισε.
Μετά το καθολικό μπλακ άουτ που έπληξε ολόκληρη την Ιβηρική Χερσόνησο χθες, αρκετές φωνές εκφράστηκαν επικριτικά για τη φύση του ισπανικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, όπου το μερίδιο της πυρηνικής ενέργειας έχει μειωθεί απότομα τα τελευταία χρόνια υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
«Εσείς προκαλέσατε το μπλακάουτ με τις επιζήμιες ενεργειακές πολιτικές σας», δήλωσε στο X ο πρόεδρος του Vox, Σαντιάγο Αμπασκάλ, ο οποίος υποστηρίζει εδώ και χρόνια την αύξηση της πυρηνικής ενέργειας, επικρίνοντας τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
«Το γεγονός ότι το σύστημα στην Ιβηρική λειτουργούσε κυρίως με αιολική και ηλιακή ενέργεια το μεσημέρι της Δευτέρας δεν βοήθησε», τόνισε σε σημείωμά του ο Λίον Χέρθ, καθηγητής ενεργειακής πολιτικής στη Σχολή Hertie στο Βερολίνο.
Μια αστάθεια που επισημάνθηκε επίσης από την Πραθίκσα Ράμντας, αναλύτρια της Rystad Energy, για την οποία «οι έντονες διακυμάνσεις στην παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορούν να αποσταθεροποιήσουν το δίκτυο».
Στο απόγειο της μανίας για ατομική ενέργεια τη δεκαετία του 1980, η Ισπανία διέθετε οκτώ πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, οι οποίοι παρείχαν το 38% της ηλεκτρικής της ενέργειας.
Σήμερα, η χώρα διαθέτει μόνο πέντε, με επτά αντιδραστήρες να αντιπροσωπεύουν το 20% του μείγματος ηλεκτρικής ενέργειας, σε σύγκριση με το 40% που αντιστοιχεί στην ηλιακή και αιολική ενέργεια.
Και αυτό το ποσοστό αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω το 2027-2028, με το προγραμματισμένο κλείσιμο των δύο αντιδραστήρων Αλμαράς, στην δυτική επαρχία Εστρεμαδούρα.
Πληροφορίες από Reuters, AFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ
