Διαβάζοντας εδώ και λίγο καιρό απ’ ευθείας τις ομιλίες του Χρυσοστόμου από τους τόμους της σειράς Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας (ΕΠΕ) σημείωνα τα λόγια που μιλούσαν ιδιαίτερα στην καρδιά μου. Μου πέρασε όμως η σκέψη να κάνω και άλλους μετόχους σ’ αυτόν τον θησαυρό της σοφίας, κι έτσι θα τα παρουσιάζω λίγα κάθε φορά. Εγώ σημείωνα μόνο το αρχαίο κείμενο, εδώ όμως θα έχω μόνο την ερμηνεία παρουσιάζοντας όσο μπορώ καλύτερα αυτά που νομίζω ότι εννοεί ο άγιος (στις παρενθέσεις οι επεξηγήσεις και τα σχόλια είναι δικά μου).
του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου
Το παιδί για να τραφεί πρέπει να έλθει στην θηλή της γυναίκας, η γη όμως με τους μαστούς της (τα ποτάμια) που κατεβαίνουν από ψηλά τρέφει τα πάντα (τις καλλιέργειες).
(Στις ιστορίες που θα λες για τα θαυμάσια του Θεού) για ένα δέντρο μόνο να περιγράψεις το σχήμα του, την ανάγκη, τον καρπό, τα φύλλα, τον ρόλο του καιρού, και όλα τα υπόλοιπα, γίνεται μια μεγάλη διήγηση.
Μ’ αυτά λοιπόν ν’ ασχολείσαι (με τις ιστορίες για τα θαυμάσια του Θεού και όχι με γυναίκες που σκότωσαν παιδιά), σ’ αυτά θα βρεις μεγάλη ευχαρίστηση, σ’ αυτά υπάρχει το κέρδος, σ’ αυτά υπάρχει ανέκφραστη σοφία (βέβαια κάποιοι θέλουν ν’ ασχολούμαστε συνεχώς με την κακία).
Αυτός που ευχαριστιέται όπως πρέπει με τα του Θεού, βγάζει από μέσα του την επιθυμία για γήινες ευχαριστήσεις … Αυτό είναι κυρίως ευχαρίστηση (με τα του Θεού), όλα τ’ άλλα μόνο το όνομα της ευχαρίστησης έχουν, άλλα όχι ευχαρίστηση (στις πολυήμερες εκδρομές πηγαίνουμε τους μαθητές σε Club για να ευχαριστηθούν !).
Αυτή (νομίζω η ηδονή με τα του Θεού) μεταρσιώνει τον άνθρωπο, απαλλάσσει την ψυχή από το σώμα (γίνεται ανάλαφρη), μας δίνει φτερά να πετάμε, μας κάνει ανώτερους από τα βιοτικά, μας απαλλάσσει από την κακία. Επειδή αυτοί που επιθυμούν τα άλλα (τα του κόσμου) γρήγορα και είτε θέλουν είτε όχι θα τα στερηθούν, είτε επειδή θα χαθούν είτε επειδή θα μαραθούν, ενώ αυτός ο έρωτας είναι άπειρος …
(για παράδειγμα, πόσο γρήγορα μαραίνεται η ομορφιά της γυναίκας ! Την πρώτη χρονιά που εργάστηκα ως εκπαιδευτικός, επειδή το Λύκειο ήταν μακριά, πηγαίναμε με μια συνάδελφο με το αυτοκίνητο. Αυτή ήταν ελεύθερη, εγώ παντρεμένος. Ομολογώ ότι ένοιωθα ερωτική έλξη από την ομορφιά της. Εννοείται δεν της είπα τίποτα. Την συνάντησα μετά από 20 χρόνια και δεν μπορούσα να την γνωρίσω. Είχε εξαφανιστεί όλη εκείνη η ομορφιά και η ελκυστικότητα. Μέσα μόνο σε 20 χρόνια !).
Αν και δεν βλέπουν εκείνους (τους αγαπημένους) με τα τραγούδια παρηγορούν τον εαυτό τους (γι αυτό και είχε τόση αποδοχή από τους μετανάστες ο Στέλιος Καζαντζίδης, επειδή τους παρηγορούσαν τα τραγούδια του). Έτσι λοιπόν και ο προφήτης (ο Δαβίδ) κάμνει … Όπως αυτοί που αγαπούν, συνεχώς τα ονόματα των αγαπημένων έχουν στο στόμα τους …
Γι αυτό συνεχώς αυτού το όνομα (του Θεού) αναφέρει (στον ψαλμό). Γιατί έτσι κάμνουν αυτοί που αγαπούν … Αν τα βέλη που στέλνει ο διάβολος βρίσκουν την ψυχή κοιμισμένη και αποχαυνωμένη διεισδύουν βαθιά (μέσα στην ψυχή), αν όμως την βρίσκουν σκληρή και ισχυρή, φεύγουν άπρακτα χωρίς να της προξενήσουν κανένα κακό (δυστυχώς εγώ από μικρό παιδί αφήνω τα βέλη του να με τραυματίζουν. Να εύχεστε μήπως και συνέλθω).
Αλλά δεν ήταν έτσι αυτός (δεν θυμάμαι ποιον εννοεί). Αλλά και όταν περνάει καλά είναι σε προσοχή και εγρήγορση (η ψυχή του).
Βλέπε πάλι την φιλοσοφία του άντρα (του Δαβίδ), πως αυτός δεν πολεμάει τους εχθρούς, αλλά παραχωρεί την κρίση στον Θεό («μη εαυτούς εκδικούντες» λέει ο Απόστολος Παύλος) … «Ο κρίνων δικαιοσύνην», αυτό λέγεται για τον Θεό, ενώ για τους ανθρώπους δεν μπορεί να ειπωθεί (η ανθρώπινη δικαιοσύνη είτε από άγνοια είτε από αμέλεια συχνά είναι άδικη).
Έτσι πολεμούσε ο δίκαιος, έτσι νικούσε τους αντιπάλους, όχι με όπλα και δόρατα, αλλά με την δύναμη του Θεού … Και αυτό είναι της πρόνοιας του Θεού ώστε βλέποντας τις συμφορές άλλων, οι άλλοι να γίνονται καλύτεροι.
Προκαλεί (ο ψαλμός) τον φόβο του Θεού ώστε για δύο λόγους να τον τρέμουν, και για το μέγεθος της δόξας του, και για την μικρότητα της ανθρώπινης φύσης, και επειδή ο Θεός πάντα «είναι», και επειδή για πάντα υπερβολικά τιμωρεί («καὶ μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι· φοβήθητε δὲ μᾶλλον τὸν δυνάμενον καὶ ψυχὴν καὶ σῶμα ἀπολέσαι ἐν γεέννῃ» Ματθ.10,28).
Εδώ (στον ψαλμό) γίνεται λόγος για την γυναίκα, ώστε να απολαμβάνεις την γυναίκα σου με σωφροσύνη, και την ονομάζει (την γυναίκα) πηγή και ελάφι, επειδή είναι καθαρή η συνουσία μέσα στον γάμο (σ’ αυτό ο Θεός να μας ελεήσει τους παντρεμένους).
«Απώλετο το μνημόσυνον αυτού μετ’ ήχου». Επειδή η συμφορά αυτών που σταύρωσαν τον Χριστό (των Εβραίων) έγινε ολοφάνερη σε όλο τον κόσμο.
Πολλά και τώρα εργάζεται (η πρόνοια του Θεού), ώστε να μη νομίσουν οι αναίσθητοι ότι (όλα είναι στην τύχη και) δεν υπάρχει πρόνοια για τα όντα … η παρούσα ζωή είναι στάδιο και αγώνας και παλαίσματα (πόσο αστείοι είμαστε επειδή γράφουμε στα σχολικά βιβλία βιολογίας ότι είναι σίγουρο πως εμείς και όλα τα ζώα προήλθαμε από τον ίδιο πρόγονο. Πάντως εγώ λέω σε σκυλιά και σε γάτες «ρε σεις, το ξέρετε ότι έχουμε κοινό πρόγονο ;». Τα καημένα με κοιτάνε παράξενα, σαν να λένε, τρελός είσαι ;).
Εδώ (σ’ αυτή την ζωή) υπάρχει ανοχή και μακροθυμία (από τον Θεό), ώστε με την μετάνοια να εξαλείψουμε τις αμαρτίες μας, αλλά δεν θα υπάρχει αυτό εκεί (στην άλλη ζωή). Όσο ακόμα ζούμε σ’ αυτή την ζωή, μπορούμε να ενεργήσουμε για να ξεφύγουμε τις αιώνιες τιμωρίες, αν όμως φύγουμε (πεθάνουμε), ανώφελα θα κλαίμε.
(πολύ μου αρέσουν τα λόγια που βάζει ο υμνωδός στο στόμα της πόρνης την Μεγάλη Τρίτη, η οποία ζητάει ν’ αγοράσει το πανάκριβο μύρο : «δος μοι το μύρον, ίνα αλείψω καγώ τον εξαλείψαντά μου πάσας τας αμαρτίας»).
