Διαβάζοντας εδώ και λίγο καιρό απ’ ευθείας τις ομιλίες του Χρυσοστόμου από τους τόμους της σειράς Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας (ΕΠΕ) σημείωνα τα λόγια που μιλούσαν ιδιαίτερα στην καρδιά μου. Μου πέρασε όμως η σκέψη να κάνω και άλλους μετόχους σ’ αυτόν τον θησαυρό της σοφίας, κι έτσι θα τα παρουσιάζω λίγα κάθε φορά. Εγώ σημείωνα μόνο το αρχαίο κείμενο, εδώ όμως θα έχω μόνο την ερμηνεία παρουσιάζοντας όσο μπορώ καλύτερα αυτά που νομίζω ότι εννοεί ο άγιος (στις παρενθέσεις οι επεξηγήσεις και τα σχόλια είναι δικά μου).
του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου
«ἐδίψησεν ἡ ψυχή μου πρὸς τὸν Θεὸν τὸν ζῶντα». Και ο μακάριος εκείνος (ο Δαβίδ) και όλοι οι άγιοι, δεν βρισκόντουσαν μόνο μια μέρα σε κατάνυξη, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι, ούτε δυο μέρες ή τρεις, το οποίο δεν είναι άξιο θαυμασμού, αλλά και συνεχώς και κάθε μέρα ζούσαν τον έρωτά τους με τον Θεό με ευλάβεια, και επέκτειναν την αγάπη.
«τὸν ζῶντα», σχεδόν προτρέποντα και φωνάζοντα σ’ αυτούς που γοητεύονται από τα βιοτικά πράγματα. Γιατί αγαπάτε τα σώματα ; γιατί επιθυμείτε την δόξα ; γιατί σας αρέσει η καλοπέραση ; Τίποτα απ’ αυτά δεν μένει για πάντα … στον Θεό δεν υπάρχει τίποτα απ’ αυτά (τα πρόσκαιρα, τα ψεύτικα …)
Ας αφήσουμε λοιπόν τα πρόσκαιρα και εφήμερα, και ν’ αγαπήσουμε αυτόν που είναι αιώνιος και για πάντα … πολλές φορές και το κάλλος των σωμάτων εξαφανίζεται πιο γρήγορα από τα χρήματα και την δόξα … (ο έρωτας των πνευματικών) και στην ζωή αυτή ωφελεί και φυλάσσει από παντού αυτούς που τον έχουν αποκτήσει, και όταν φύγουν από εδώ δεν τους αφήνει.
(Ο Δαβίδ) αγαπούσε τον Θεό και δεν ανεχόταν να έχει κρυμμένη την αγάπη αυτή μέσα του, αλλά με κάθε τρόπο έδειχνε στους ακροατές του αυτή την φωτιά (της αγάπης) που τον κατείχε μέσα του. Όλα αυτά τα περιφρονούσε, πλούτο, δόξα, καλοπέραση, και στρεφόταν προς τα μέλλοντα … ακόμα και ασήμαντος να ήταν (ο Δαβίδ και όχι βασιλιάς) θα ήταν μεγάλο κατόρθωμα να περιφρονεί την παρούσα ζωή.
Αν πάντα ασχολούμαστε με τα πνευματικά και την βασιλεία των ουρανών, την αθανασία, την ζωή την αιώνιο … τίποτα από τα παρόντα δεν θα μας ελκύσει (γι αυτό και μας έχουν στήσει την παγίδα να ζούμε συνεχώς με φόβο και άγχος, μη τυχόν και ηρεμήσουμε και πάει ο νους μας στα πνευματικά. Έλεγε ένα τροπάριο για την αγία Μακρίνα, την αδελφή του Μεγάλου βασιλείου, που γιόρταζε στις 19 Ιουλίου, ότι η μητέρα της από βρέφος την είχε κάτω από το άγρυπνο μάτι της μη τυχόν κάτι πονηρό την ξεγελάσει. Εδώ και χρόνια όμως στήθηκε η παγίδα η μητέρα να τρέχει για το προς το ζην και να εγκαταλείπει τα παιδιά της από βρέφη, εδώ κι εκεί).
Και μόνο αν συνήθισες τον εαυτό σου να λέει «Ον τρόπον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή μου πρός σέ, ὁ Θεός» θα μπεις στην σωστή φιλοσοφία για την ζωή (δηλαδή και μόνο η συχνή ανάγνωση των ψαλμών θα σε βοηθήσει να δεις την ζωή με άλλο μάτι. Μια φορά είχε πάει στον άγιο Παΐσιο ένας που ήταν όλο παράπονα, γκρίνια, για την ζωή, τα παιδιά του, τα αδέλφια του … και μετά από χρόνια που ξαναπήγε ήταν πολύ ανεβασμένος πνευματικά. Στη απορία του αγίου πως έγινε αυτή η μεταβολή, του είπε από τότε που ξεκίνησε να διαβάζει κάθε μέρα λίγους ψαλμούς).
Αν πάλι πεις «Μακάριος ἀνὴρ ὁ φοβούμενος τὸν Κύριον» και καταλαβαίνεις τι λένε αυτά τα λόγια, όχι τον πλούσιο, όχι τον … αλλά αυτόν που ζει με ευλάβεια, με φιλοσοφία, με φόβο Θεού θα ζηλέψεις, όχι μόνο επειδή θα κερδίσει την μέλλουσα ζωή, αλλά και για την παρούσα.
Αυτός ο άνθρωπος (ο φοβούμενος τὸν Κύριον) ακόμα κι αν δεν έχει εξασφαλισμένη την καθημερινή τροφή, είναι περισσότερο χαρούμενος απ’ αυτούς που ζουν μέσα στις απολαύσεις κάθε μέρα, επειδή ζει με χρηστές ελπίδες, και κάθε μέρα περιμένει τις αμοιβές των κατορθωμάτων του (κι εμείς πιστέψαμε ότι ο άνθρωπος γίνεται χαρούμενος με «άρτον και θεάματα»).
Μη απλώς στέκεσαι μέσα στην ακολουθία, αλλά σαν μαργαριτάρια να λαμβάνεις τα τροπάρια και να τα διατηρείς και να τα μελετάς στο σπίτι σου για πάντα, και όλα αυτά να τα λες στους φίλους σου και στην γυναίκα σου. Κι αν σε ενοχλεί κάποιο πάθος, είτε ξεσηκωθεί κάποια επιθυμία, είτε θυμός, ή άλλο παράλογο πάθος, να ψέλνεις συνεχώς αυτά τα τροπάρια (δηλαδή συστήνει ο Χρυσόστομος όποιο πάθος και να σε δυσκολεύει να το πολεμάς με την συνεχή ψαλμωδία. Τόσα χρόνια που πηγαίνω στην εξομολόγηση δεν θυμάμαι να μου το πρότεινε αυτό κάποιος Εξομολόγος).
Οι Απόστολοι δεν αντιμετώπιζαν πάντα τους κινδύνους, αλλά κάποιες φορές έφευγαν, κρυβόντουσαν και υποχωρούσαν (ενώ εμείς τα «παλικάρια» της Χριστιανικής Φοιτητικής Δράσης βγαίναμε πάντα μπροστά στους κινδύνους. Στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με άρπαξε από τον λαιμό ένας φοιτητής της ΚΝΕ επειδή ξεκόλλησα μια αφίσα τους που είχαν κολλήσει πάνω από μια δικιά μας).
Οι Μακκαβαίοι δεν στηριζόντουσαν στα όπλα τους, αλλά στον δίκαιο αγώνα τους (είδα σ’ ένα ντοκιμαντέρ, η μεγάλη ηρωίδα της Εθνικής Αντίστασης Λέλα Καραγιάννη δεν φανταζόταν ποτέ ότι θα γίνει τόσο μεγάλη, αλλά πήγε ένας Άγγλος στρατιώτης και την παρακάλεσε να τον κρύψει. Τι να έκανε, να άφηνε να τον πιάσουν οι Γερμανοί ; Έ μετά, το ένα έφερε το άλλο).
Οι Μακκαβαίοι δεν είχαν τραγούδια όπως σε άλλα στρατόπεδα, αλλά τον Θεό καλούσαν να παραστεί και να πολεμήσει μαζί τους και να βάλει το χέρι του, επειδή γι αυτόν επολεμούντο και για την δόξα του αγωνιζόντουσαν.
«Ουκ εν τη ρομφαία αυτών». (το λέει ο ψαλμός για τους Εβραίους τότε που πολεμούσε μαζί τους ο Θεός για να πάρουν την Γη της Επαγγελίας). Αυτό λέγεται γι αυτούς που ζητούν την νίκη με τα ανθρώπινα μέσα. Αυτή η προσευχή είναι προτροπή για τον στρατό, να στηρίζεται στην βοήθεια του Θεού και απ’ αυτόν να εξαρτά κάθε ελπίδα για την νίκη (γελάω κάθε φορά στις στρατιωτικές παρελάσεις με τους αφηγητές, οι οποίοι περιγράφουν πόσο σίγουρα θα υπερασπιστούν την Ελλάδα τα σύγχρονα όπλα και δεν κάμνουν καμιά αναφορά στην παντοδύναμη βοήθεια του Θεού).
