Η ενίσχυση των βασικών μαθημάτων, η εισαγωγή νέων θεματικών και η διεύρυνση της σχολικής ζωής με δημιουργικές δραστηριότητες σε συνδυασμό με την καλύτερη οργάνωση της διδασκαλίας καθώς και την καλλιέργεια δεξιοτήτων ζωής, όλα συνθέτουν μια προσπάθεια αναβάθμισης του ελληνικού σχολείου από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, ώστε να προετοιμάζονται καλύτερα οι μαθητές για τις προκλήσεις του μέλλοντος.
Αναλυτικά οι αλλαγές που τίθενται σε ισχύ, χωρισμένες ανά βαθμίδα εκπαίδευσης, έχουν ως εξής:
Στο Δημοτικό Σχολείο
Νέες ώρες διδασκαλίας και οργάνωση προγράμματος
Το εβδομαδιαίο πρόγραμμα στο Δημοτικό Σχολείο αποκτά νέα μορφή. Συγκεκριμένα, αυξάνεται ο αριθμός των διδακτικών ωρών στα περισσότερα γνωστικά αντικείμενα, με στόχο την καλύτερη κάλυψη της ύλης και την ανάπτυξη δεξιοτήτων των μαθητών.
Γλώσσα: Στις τρεις πρώτες τάξεις θα διδάσκεται για 10 ώρες την εβδομάδα, ενώ στις μεγαλύτερες τάξεις (Δ΄- ΣΤ΄) για 8 ώρες.
Μαθηματικά: 5 ώρες στις μικρές τάξεις, 4 στις μεγαλύτερες.
Μελέτη Περιβάλλοντος: 2 ώρες στις Α΄–Δ΄ τάξεις.
Ιστορία: 3 ώρες από την Δ΄ τάξη και άνω.
Θρησκευτικά: 2 ώρες εβδομαδιαίως στις Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεις.
Ενίσχυση της αγγλικής γλώσσας
Η Αγγλική γλώσσα θα διδάσκεται για 3 ώρες στις μικρές τάξεις και για 2 ώρες στις μεγαλύτερες. Η ρύθμιση εντάσσεται στη γενικότερη στρατηγική ενίσχυσης των ξένων γλωσσών από τις πρώτες τάξεις, ώστε οι μαθητές να αποκτούν στέρεες βάσεις. Στις μεγαλύτερες τάξεις θα υπάρχει και δυνατότητα επιλογής δεύτερης ξένης γλώσσας (Γαλλικά ή Γερμανικά).
Καλλιτεχνική και φυσική αγωγή
Τα μαθήματα της Φυσικής Αγωγής, των Εικαστικών και της Μουσικής διατηρούνται στο πρόγραμμα, με 2 ώρες εβδομαδιαίως το καθένα. Η διατήρηση αυτών των μαθημάτων αντανακλά τη σημασία που δίνεται στην ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών, πέρα από τα βασικά γνωστικά αντικείμενα.
Εισαγωγή της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής
Από την Ε΄ τάξη οι μαθητές θα έχουν στο πρόγραμμά τους το μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής. Η διδασκαλία του αποσκοπεί στη γνωριμία με τους θεσμούς, τα δικαιώματα των πολιτών, τη δημοκρατική λειτουργία και την καλλιέργεια της υπευθυνότητας και του ενεργού πολίτη.
Μάθημα «Δεξιότητες Ζωής»
Εντάσσεται νέο μάθημα με τίτλο «Δεξιότητες Ζωής». Αφορά θέματα όπως η υγεία, το περιβάλλον, ο ψηφιακός γραμματισμός και η πρόληψη εξαρτήσεων. Διδάσκεται με διαθεματικό και βιωματικό τρόπο, προσαρμοσμένο στην ηλικία των μαθητών.
Διεύρυνση του ολοήμερου προγράμματος
Το ολοήμερο πρόγραμμα ενισχύεται με στόχο την καλύτερη στήριξη των οικογενειών και την κάλυψη παιδαγωγικών αναγκών. Οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε πρόσθετες δραστηριότητες, με διευρυμένο ωράριο και πιο οργανωμένη κατανομή μαθημάτων. Συγκεκριμένα, οι μαθητές που παρακολουθούν το πρόγραμμα του αναβαθμισμένου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου αποχωρούν στις 15.50′ με τη λήξη της δεύτερης διδακτικής ώρας της 2ης ζώνης. Ή αποχωρούν στις 17.30′ στη λήξη του προγράμματος. Δίνεται, επιπλέον, η δυνατότητα αποχώρησης και στις 14:55 με το πέρας της 1ης διδακτικής ώρας της 2ης ζώνης.
Οι λαχανόκηποι στα Δημοτικά και Νηπιαγωγεία
Ο νέος θεσμός των λαχανόκηπων εισάγεται φέτος σε επιλεγμένα Νηπιαγωγεία και Δημοτικά από το υπουργείο Παιδείας, το οποίο θα προμηθεύσει τα σχολεία με όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό για τα παιδιά. Το πρόγραμμα «Λαχανόκηποι στα σχολεία: με κριτική σκέψη και όραμα συνεργαζόμαστε, χαιρόμαστε, δημιουργούμε», έχει στόχο να συνδυάσει τη βιώσιμη ανάπτυξη με την παιδαγωγική πράξη.
Αλλαγές στο Γυμνάσιο
Αναμόρφωση του ωρολογίου προγράμματος
Στο Γυμνάσιο η κατανομή των μαθημάτων παρουσιάζει διαφοροποιήσεις:
Γλώσσα (Νέα Ελληνικά): 4 ώρες εβδομαδιαίως σε όλες τις τάξεις.
Αρχαία Ελληνικά: 3 ώρες, με στόχο την εμβάθυνση στη γλώσσα και τον πολιτισμό.
Μαθηματικά: 4 ώρες, παραμένοντας βασικός άξονας του προγράμματος.
Φυσικές Επιστήμες: συνολικά 5 ώρες, αναλόγως της τάξης. Ειδικότερα,
Φυσική: 2 ώρες στην Α΄ και Β΄, 3 ώρες στη Γ΄
Χημεία: 1 ώρα στην Α΄ και Β΄, 2 ώρες στη Γ΄
Βιολογία: 2 ώρες στην Α΄ και Β΄, 1 ώρα στη Γ΄
Γεωγραφία: 1 ώρα στην Α΄ και Β΄
Ιστορία: 2 ώρες εβδομαδιαίως.
Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή: 1 ώρα στη Γ΄
Θρησκευτικά: 2 ώρες στις δύο πρώτες τάξεις και 1 ώρα στην Γ΄.
Πληροφορική: 2 ώρες εβδομαδιαίως σε όλες τις τάξεις.
Τεχνολογία: 1 ώρα στις δύο πρώτες τάξεις.
Η αναδιάρθρωση στοχεύει στην ισόρροπη παρουσία γλωσσικών, θετικών και κοινωνικών μαθημάτων.
Ξένες γλώσσες
Η Αγγλική παραμένει βασική, με 3 ώρες διδασκαλίας εβδομαδιαίως. Ως δεύτερη ξένη γλώσσα, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ανάμεσα σε Γαλλικά και Γερμανικά, με 2 ώρες την εβδομάδα.
Καλλιτεχνική παιδεία
Η Μουσική, τα Εικαστικά και η Θεατρική Αγωγή κατέχουν θέση στο πρόγραμμα, με μία ώρα εβδομαδιαίως για το κάθε αντικείμενο.
Η ενότητα αυτή αποσκοπεί στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της καλλιτεχνικής έκφρασης των μαθητών.
Μάθημα Οικονομικών
Εισάγεται φέτος στην Γ’ γυμνασίου το νέο μάθημα των Οικονομικών με στόχο την καλλιέργεια του οικονομικού εγγραμματισμού. Οι μαθητές θα εξοικειωθούν με έννοιες, όπως η αξία της αποταμίευσης, η διαχείριση εισοδήματος, η λειτουργία των αγορών, η έννοια της επιχειρηματικότητας.
Φυσική Αγωγή
Η Φυσική Αγωγή παραμένει με 2 ώρες εβδομαδιαίως, προάγοντας την άθληση και τη σωματική υγεία των εφήβων.
Ζώνη δημιουργικών δραστηριοτήτων
Νέα ρύθμιση προβλέπει τη λειτουργία ζώνης δημιουργικών δραστηριοτήτων στο Γυμνάσιο, με αντικείμενα που αφορούν σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και δεξιότητες. Η ζώνη αυτή έρχεται να εμπλουτίσει το σχολικό πρόγραμμα με πιο βιωματικές μορφές μάθησης. Οι μαθητές θα συμμετέχουν σε ομαδικές δράσεις με αντικείμενα όπως ο εθελοντισμός, η περιβαλλοντική προστασία, η επιχειρηματικότητα και οι νέες τεχνολογίες.
Κριτική προσέγγιση στο διαδίκτυο – ενάντια στα fake news
Προκειμένου οι μαθητές να ξεχωρίζουν τις ψευδείς ειδήσεις (fake news), εισάγεται νέο πιλοτικό πρόγραμμα ειδησεογραφικής παιδείας για τους μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου το τρέχον σχολικό έτος. Στόχος είναι, μόνο η ενημέρωσή τους αλλά και η καλλιέργεια της πολιτειακής υπευθυνότητας. Η χρονική διάρκεια του προγράμματος θα είναι 12 μήνες και η δαπάνη ανέρχεται στα 350.000 ευρώ.
Μέσω της εφαρμογής του προγράμματος αναμένεται οι μαθητές να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τους επιτρέπουν να συμμετέχουν ενεργά στον δημόσιο διάλογο, να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις και να προστατεύουν την ψηφιακή τους ταυτότητα.
Το περιεχόμενο του εκπαιδευτικού υλικού θα βασίζεται στην κριτική ανάγνωση, στην κατανόηση διαφορετικών απόψεων, στην προώθηση της επαγγελματικής ειδησεογραφίας και στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης.
Αλλαγές στο Λύκειο
Το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα της Γενικής Παιδείας στο Λύκειο αναμορφώνεται ώστε να δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην εμβάθυνση και την προετοιμασία για τις πανελλαδικές εξετάσεις.
Το πρόγραμμα Γενικής Παιδείας αναδιαρθρώνεται ως εξής:
Νέα Ελληνικά (Γλώσσα και Λογοτεχνία): 6 ώρες στην Α΄ Λυκείου, 5 στη Β΄ και 4 στη Γ΄.
Αρχαία Ελληνικά: 4 ώρες στην Α΄, 3 ώρες στη Β΄, 2 ώρες στη Γ΄.
Μαθηματικά: 5 ώρες στην Α΄, 4 ώρες στη Β΄, 3 ώρες στη Γ΄.
Φυσικές Επιστήμες:
Φυσική: 2 ώρες στην Α΄, 2 ώρες στη Β΄, 2 ώρες στη Γ΄.
Χημεία: 2 ώρες στην Α΄, 2 ώρες στη Β΄.
Βιολογία: 2 ώρες στην Α΄, 1 ώρα στη Β΄.
Ιστορία: 2 ώρες σε όλες τις τάξεις.
Κοινωνικές Επιστήμες: 2 ώρες στη Β΄ και Γ΄.
Θρησκευτικά: 2 ώρες στην Α΄ και Β΄, 1 ώρα στη Γ΄.
Πληροφορική: 1 ώρα στην Α΄ και Β΄.
Ξένη Γλώσσα (Αγγλικά): 2 ώρες σε όλες τις τάξεις.
Φυσική Αγωγή: 2 ώρες στην Α΄ και Β΄, 1 ώρα στη Γ΄.
Η ανακατανομή αυτή συνδέεται με τον προσανατολισμό των μαθητών στις σπουδές που θα επιλέξουν μετά το Λύκειο.
Μαθήματα κατεύθυνσης
Στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου, τα μαθήματα κατεύθυνσης παίζουν καθοριστικό ρόλο για τους μαθητές, που προετοιμάζονται για τις πανελλαδικές εξετάσεις.
Ενίσχυση της Πληροφορικής
Το μάθημα της Πληροφορικής αποκτά πιο ενισχυμένο ρόλο στο πρόγραμμα, αντανακλώντας τη σημασία των ψηφιακών δεξιοτήτων στη σύγχρονη κοινωνία και αγορά εργασίας.
Νέες θεματικές ενότητες
Εισάγονται θεματικές που αφορούν την αγωγή υγείας, την περιβαλλοντική εκπαίδευση και τον ψηφιακό γραμματισμό, που καλλιεργούν δεξιότητες ζωής.
Ενιαίες παρεμβάσεις σε όλες τις βαθμίδες
Οι οριζόντιες αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες συνοψίζονται στις ακόλουθες:
Αξιολόγηση μαθητών
Το σύστημα αξιολόγησης εκσυγχρονίζεται με στόχο να παρέχει πιο αντικειμενική εικόνα για την πρόοδο των μαθητών. Η αξιολόγηση θα συνδυάζει γραπτές και προφορικές εξετάσεις, εργασίες και συμμετοχή στην τάξη, όπως και δημιουργικές δραστηριότητες.
Καλλιέργεια φιλαναγνωσίας
Με στόχο την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας, θα διανεμηθούν σε όλες τις βαθμίδες – από το Νηπιαγωγείο έως το Λύκειο – 21 βιβλία.
Νέες μέθοδοι διδασκαλίας
Ενισχύονται οι σύγχρονες διδακτικές μέθοδοι, όπως η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, η χρήση ψηφιακών εργαλείων, οι βιωματικές μέθοδοι διδασκαλίας και η αξιοποίηση διαδραστικού υλικού. Το μέτρο αυτό συνδέεται με τη γενικότερη στρατηγική ψηφιακού μετασχηματισμού της εκπαίδευσης.
Επιμόρφωση εκπαιδευτικών
Παράλληλα, προβλέπεται ενίσχυση της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών με σεμινάρια και προγράμματα, που εστιάζουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό, στις νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις και στην αξιοποίηση του νέου προγράμματος σπουδών.
Το γενικό πλαίσιο των αλλαγών
- Πρεμιέρα για τα 12 Ωνάσεια Γυμνάσια και Λύκεια σε Αττική, Μακεδονία και Θράκη φέτος, ο αριθμός των οποίων θα αυξηθεί την επόμενη σχολική χρονιά.
- Ανακαινίζονται 431 σχολικές μονάδες στο πλαίσιο του προγράμματος ‘Μαριέττα Γιαννάκου’.
- Συνεχίζεται το Ψηφιακό Φροντιστήριο, που ξεκίνησε πέρσι. Σημειώνεται, ότι ήδη έγιναν τουλάχιστον 3.500 χιλιάδες ώρες ζωντανών διαδικτυακών μαθημάτων. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα για παρακολούθηση με υπότιτλους και στη νοηματική, διευκολύνοντας την πρόσβαση για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
- Ενισχύονται από το υπουργείο Παιδείας όλα τα Μουσικά Σχολεία της χώρας, με την αντικατάσταση, αναβάθμιση και εμπλουτισμό των μουσικών οργάνων και του σχετικού εξοπλισμού, ένα έργο προϋπολογισμού ύψους 10.000.000 ευρώ.
- Δίνεται έμφαση στην Παράλληλη Στήριξη, συστήνονται 1.200 νέες οργανικές θέσεις ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών που θα υποστηρίζουν 3000 σχολεία και 700 νέες οργανικές θέσεις στα ΚΕΔΑΣΥ
- Προσλήψεις μόνιμων εκπαιδευτικών και αναπληρωτών. Ειδικότερα, πραγματοποιήθηκαν 8.223 διορισμοί μονίμων εκπαιδευτικών, εκ των οποίων οι 5.627 εκπαιδευτικοί Γενικής Εκπαίδευσης και 3.196 εκπαιδευτικοί Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Επίσης, έχουν διοριστεί 993 μέλη Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (ΕΒΠ). Αναφορικά με τις προσλήψεις αναπληρωτών, η Α’ φάση περιελάμβανε 18.566 αναπληρωτές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και Γενικής Εκπαίδευσης. Τέλος, έχουν προσληφθεί 6.225 μέλη Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (ΕΒΠ) για τα σχολεία Ειδικής Αγωγής (ΣΜΕΑΕ), την Παράλληλη Στήριξη, τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ) και τα Σχολικά Δίκτυα Εκπαιδευτικής Υποστήριξης (ΣΔΕΥ) στα ΚΕΔΑΣΥ.
- Οι αλλαγές στη διδακτέα ύλη έρχονται για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο, με στόχο να αποκτήσουν περισσότερη ελευθερία οι εκπαιδευτικοί. Στο πλαίσιο αυτό, οι μαθησιακοί στόχοι για κάθε γνωστικό αντικείμενο διακρίνονται σε βασικούς-υποχρεωτικούς και σε πρόσθετους-προαιρετικούς.
- Το πακέτο με τα βιβλία των μαθητών θα διανεμηθεί, όπως και τις προηγούμενες χρονιές. Όμως, τα νέα σχολικά βιβλία για όλες τις τάξεις μέχρι την Α’ Λυκείου θα παραδοθούν σύντομα στους εκπαιδευτικούς μέσω της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης, ώστε να προετοιμαστούν κατάλληλα για την επιλογή των βιβλίων στο πλαίσιο του ‘Πολλαπλού Βιβλίου’ έως την άνοιξη του 2026. Νέα βιβλία έγχαρτα θα αντικαταστήσουν τα υπάρχοντα από το επόμενο σχολικό έτος, 2026-27.
- Σχετικά με την φιλαναγνωσία, διαθέσιμα θα είναι τα ολοκληρωμένα λογοτεχνικά έργα στο μάθημα της Λογοτεχνίας, καθώς και η πλατφόρμα eVivlio (https://evivlio.gov.gr/), στην οποία θα έχουν πρόσβαση οι μαθητές τόσο σε εκπαιδευτικά, όσο και σε λογοτεχνικά βιβλία σε ψηφιακή μορφή για αναπαραγωγή (audiobooks).
- Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι επαναλειτουργεί φέτος το δημοτικό σχολείο στην Ψέριμο με μόλις δύο μαθητές. Επιπλέον, ιδρύεται το Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Δράμας με έδρα την Πετρούσα και το Ημερήσιο Γενικό Λύκειο Μηλεών με έδρα τα Καλά Νερά Μαγνησίας, καθώς και το πρώτο Επαγγελματικό Λύκειο που θα λειτουργήσει σε σωφρονιστικό κατάστημα ενηλίκων, στις φυλακές της Λάρισας.
