Η εισβολή ρωσικών drones στον εναέριο χώρο της Πολωνίας θέτει σε δοκιμασία την αξιοπιστία των Ηνωμένων Πολιτειών και τη συνοχή της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Ο μοναδικός ωφελούμενος από αυτήν την κατάσταση είναι ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν. Και τα βλέμματα όλων στρέφονται προς τις Ηνωμένες Πολιτείες: θα στηρίξει ο Ντόναλντ Τραμπ τη Συμμαχία σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή;
Η εισβολή των drones και η πολωνική κρίση
Τα ξημερώματα της 10ης Σεπτεμβρίου, η Ρωσία έστειλε ένα σμήνος μη επανδρωμένων αεροσκαφών στον πολωνικό εναέριο χώρο. Η κρίση στη Συμμαχία του ΝΑΤΟ είναι πλέον παρούσα: ήρθε η ώρα να φανεί κατά πόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν δεσμευμένες στην άμυνα των συμμάχων τους, όπως επισημαίνει ο αναλυτής Ρόμπερτ Κέιγκαν στο Atlantic.
Αμφιθυμία του Τραμπ και η ευρωπαϊκή υποταγή
Από την αρχή της προεδρικής του πορείας, ο Ντόναλντ Τραμπ έδειξε αμφιθυμία σχετικά με τις δεσμεύσεις της Αμερικής για την ασφάλεια της Ευρώπης. Οι σύμμαχοι, προσπαθώντας να τον εξευμενίσουν, τον αποκαλούσαν «daddy», αποδέχονταν χωρίς αντίρρηση τις τιμωρητικές του δασμολογικές αποφάσεις και γενικά υπέκυπταν σε μια ταπεινωτική υποτέλεια, ελπίζοντας να κερδίσουν χρόνο. Η Ρωσία, αντίθετα, είχε κάθε λόγο να επιταχύνει τις εξελίξεις. Το μόνο που προκαλεί έκπληξη σχετικά με την παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου είναι ότι ο Πούτιν δεν το έκανε νωρίτερα.
Η Πολωνία και η αδυναμία ανίχνευσης
Η Πολωνία παραδέχεται, σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου, την αδυναμία ανίχνευσης των drones. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία σε πλήρη εξέλιξη, ο Πούτιν φοβόταν πάντα την πιθανή εμπλοκή του ΝΑΤΟ και ειδικά των Ηνωμένων Πολιτειών. Η στρατηγική της Ουάσινγκτον ήταν να στηρίζει την Ουκρανία με όπλα, χωρίς άμεση στρατιωτική εμπλοκή, κάτι που επέτρεψε στον Πούτιν να «χαλαρώσει» από το μεγαλύτερο φόβο του.
Ο φόβος των Αμερικανών
Από την αρχή, αυτοί που φοβούνταν την αμερικανική επέμβαση περισσότερο από τον Πούτιν ήταν οι ίδιοι οι Αμερικανοί. Η αντίδραση της κυβέρνησης Μπάιντεν σε κάθε στάδιο του πολέμου το αποδεικνύει. Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες γνώριζαν λεπτομερώς τα σχέδια εισβολής της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος, το αργότερο από τις αρχές Νοεμβρίου 2021.
Προειδοποιήσεις και στρατηγική Μπάιντεν
Στο διάστημα μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022, η κυβέρνηση Μπάιντεν προειδοποίησε τον Πούτιν να μην εισβάλει, απείλησε με κυρώσεις και παρείχε αποτελεσματικά τις πληροφορίες στους συμμάχους και τα ΜΜΕ. Αυτό που δεν έκανε ήταν κάποιο βήμα που να υποδηλώνει πιθανή αμερικανική ή ΝΑΤΟϊκή στρατιωτική εμπλοκή. Οι ΗΠΑ δεν μετέφεραν πλοία στη Μαύρη Θάλασσα, παρότι είναι διεθνή ύδατα και είχαν κάθε δικαίωμα, ούτε αναπτύχθηκαν αμερικανικές ή ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις στην Ευρώπη, ούτε στάλθηκαν δυνάμεις στην Ουκρανία.
Ρωσική πίεση και στόχοι
Τώρα η Ρωσία ασκεί πίεση στους γείτονες της Ουκρανίας, με διπλό στόχο: την παράδοση της Ουκρανίας και, ευρύτερα, τη διάλυση του ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν διεξάγει «σκιώδη» επιθέσεις κατά κρατών-μελών της Συμμαχίας, περιλαμβάνοντας δολιοφθορές, εμπρησμούς και απόπειρες κατά ευρωπαίων αμυντικών στελεχών.
Η στάση της κυβέρνησης Τραμπ
Η κυβέρνηση Τραμπ απαντούσε στους Ευρωπαίους να αμυνθούν μόνοι τους, ακύρωσε προγράμματα στρατιωτικής εκπαίδευσης επί ευρωπαϊκού εδάφους και υπονοεί διαρκώς αποχωρήσεις αμερικανικών δυνάμεων από την Ευρώπη. Η βοήθεια προς την Ουκρανία έχει αρχίσει να αποτελεί αμφιλεγόμενο θέμα στην Πολωνία. Η πιθανότητα ρωσικών επιθέσεων ως αντίποινα θα μπορούσε να πυροδοτήσει αντιδράσεις, ειδικά αν οι ΗΠΑ θεωρηθούν αναξιόπιστες.
Η εισβολή ως σημείο καμπής
Η εισβολή ρωσικών drones στην Πολωνία αποτελεί κρίσιμο σημείο καμπής. Σύμφωνα με τους Times, τρεις εβδομάδες πριν, ένα ρωσικό drone τύπου Shahed εισήλθε στον πολωνικό εναέριο χώρο και διήνυσε 60 μίλια, καταλήγοντας στο χωριό Οσίνι, μόλις 80 χιλιόμετρα από τη Βαρσοβία. Η έκρηξη προκάλεσε υλικές ζημιές χωρίς θύματα.
Παραβιάσεις στον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ
Οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ δεν είναι πλέον σπάνιες, επηρεάζοντας Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Πολωνία και Κροατία. Η Πολωνία ανακοίνωσε ότι οποιαδήποτε μελλοντική πρόκληση θα έχει «πολύ σοβαρές συνέπειες», περιλαμβανομένης και στρατιωτικής απάντησης.
Αντίδραση Πολωνίας και ΝΑΤΟ
Η Βαρσοβία ανέπτυξε μαχητικά αεροσκάφη, πυραύλους και συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, ενώ το ΝΑΤΟ κινητοποίησε υποστηρικτικές δυνάμεις από Ιταλία, Ολλανδία και Γερμανία. Η κλιμάκωση αυτή επαναφέρει το ερώτημα της αμερικανικής δέσμευσης.
Συγκρατημένη αντίδραση ΗΠΑ
Η αντίδραση της Ουάσινγκτον μέχρι τώρα ήταν συγκρατημένη: οι ΗΠΑ προμήθευσαν την Ουκρανία με όπλα και επέτρεψαν στον Πούτιν να δοκιμάσει ξανά και ξανά την αποφασιστικότητα του ΝΑΤΟ, χωρίς να υπονοούν άμεση στρατιωτική εμπλοκή. Η εισβολή στον πολωνικό (άρα νατοϊκό) εναέριο χώρο ήταν η μεγαλύτερη στρατιωτική ενέργεια της Ρωσίας κατά συμμάχου του ΝΑΤΟ μετά το 2022.
Σημαντική πολιτική αντίδραση
Εκτιμάται ότι συμμετείχαν περίπου δέκα drones, ενώ οι πολωνικές ένοπλες δυνάμεις ανέφεραν 19 παραβιάσεις. Στο πολιτικό επίπεδο, η αντίδραση ήταν άμεση και αποφασιστική: κατόπιν αιτήματος της Πολωνίας ενεργοποιήθηκε το Άρθρο 4 της συνθήκης του ΝΑΤΟ, προκαλώντας διαβουλεύσεις σε όλη τη Συμμαχία για γρήγορα μέτρα ενίσχυσης της αεράμυνας, χωρίς όμως να ενεργοποιηθεί το Άρθρο 5, που προβλέπει συλλογική στρατιωτική απάντηση.
Καθοριστική στιγμή για ΗΠΑ και Ευρώπη
Η στιγμή είναι κρίσιμη για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Εάν οι Αμερικανοί δεν αντιδράσουν σε επίθεση κατά ενός συμμάχου, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι οι ΗΠΑ μπορεί να μην είναι πλέον εγγυητές της ασφάλειάς τους. Η κρίση αυτή θα καθορίσει την επόμενη δεκαετία για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων.
