Με φόντο τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη και τον κόσμο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τα κράτη μέλη της ΕΕ να εντείνουν την προετοιμασία των πληθυσμών τους, ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν σε μελλοντικές κρίσεις. Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί μέρος της ευρύτερης Στρατηγικής Ετοιμότητας της Ένωσης (Preparedness Union Strategy).
H Σημασία της Άμεσης Αντίδρασης στην Γεωπολιτική Πραγματικότητα
Η δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, τον Μάρτιο του 2025, σχετικά με την τελευταία πυραυλική τεχνολογία της Ρωσίας – ότι «η διαφορά μεταξύ μιας επίθεσης στη Βαρσοβία και μιας επίθεσης στη Μαδρίτη είναι 10 λεπτά» – υπογράμμισε με τον πιο εμφατικό τρόπο την ανάγκη για άμεση βελτίωση της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας σε ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόνισε ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να προετοιμαστούν για ένα ευρύ φάσμα απειλών, που περιλαμβάνουν τους πολέμους, τις υγειονομικές κρίσεις, τις φυσικές καταστροφές (π.χ. πλημμύρες, πυρκαγιές λόγω κλιματικής αλλαγής) και τις υβριδικές απειλές, όπως οι κυβερνοεπιθέσεις και οι επιθέσεις σε ζωτικής σημασίας υποδομές.
Ο Κεντρικός Άξονας: Αυτονομία για Τρεις Ημέρες
Στο πλαίσιο της στρατηγικής της, η Κομισιόν ενθαρρύνει τα 27 κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι πολίτες διαθέτουν ένα κιτ έκτακτης ανάγκης ή «σακίδιο διαφυγής» (Bug Out Bag). Αυτό το κιτ έχει ως στόχο να επιτρέψει στους πολίτες να είναι αυτάρκεις για τουλάχιστον 72 ώρες, δηλαδή τρεις κρίσιμες ημέρες, σε περίπτωση που διακοπούν οι βασικές προμήθειες.
Το σχέδιο φιλοδοξεί να εναρμονίσει τις κατευθυντήριες γραμμές σε όλη την Ευρώπη, ώστε να υπάρχει ένα κοινό εγχειρίδιο δράσης για κάθε πολίτη όταν προκύπτει μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Επικαιροποίηση: Η Πρόοδος των Κρατών-Μελών (Οκτώβριος 2025)
Μέχρι τον Οκτώβριο του 2025, η εφαρμογή της στρατηγικής παρουσιάζει ανομοιόμορφη πρόοδο μεταξύ των κρατών-μελών.
- Σκανδιναβικές Χώρες & Γερμανία: Χώρες με μακρά παράδοση στην πολιτική προστασία, όπως η Φινλανδία, η Σουηδία και η Γερμανία (η οποία ανανέωσε τις συστάσεις της μετά τις πλημμύρες του 2021), έχουν ήδη προχωρήσει στην έκδοση οδηγών επιβίωσης ή έχουν επικαιροποιήσει τα περιεχόμενα του κιτ.
- Άλλες Χώρες: Η Γαλλία έχει ήδη ανακοινώσει την έκδοση ενός εγχειριδίου επιβίωσης, ενώ το Βέλγιο ενθαρρύνει τους πολίτες να εγγραφούν στο σύστημα προειδοποίησης BeAlert και να προμηθευτούν πακέτα έκτακτης ανάγκης.
Η Επίτροπος Ετοιμότητας και Διαχείρισης Κρίσεων, Χάτζα Λαμπίμπ, συνεχίζει να προωθεί την πρωτοβουλία, τονίζοντας ότι «η ετοιμότητα πρέπει να είναι ο νέος ευρωπαϊκός τρόπος ζωής». Η Κομισιόν έχει προτείνει επίσης τη δημιουργία ενός κεντρικού κόμβου συντονισμού κρίσεων και την ενίσχυση του στρατηγικού αποθέματος της rescEU για την αντιμετώπιση ΧΒΡΠ (Χημικών, Βιολογικών, Ραδιολογικών και Πυρηνικών) απειλών.
Today, the EU launches its new #Preparedness Strategy.
“Ready for anything” — this must be our new European way of life. Our motto and #hashtag. pic.twitter.com/fA1z8ZvMDA
— Hadja Lahbib (@hadjalahbib) March 26, 2025
Αναλυτικά: Τι Πρέπει να Έχει το Κιτ των 72 Ωρών
Παρόλο που η λίστα μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τις εθνικές οδηγίες και τις προσωπικές ανάγκες (π.χ. βρέφη, άτομα με ειδικές ανάγκες, κατοικίδια), τα βασικά στοιχεία που προτείνουν οι ευρωπαϊκές αρχές πολιτικής προστασίας (όπως η Γαλλία και η Ολλανδία) παραμένουν:
Α. Νερό και Διατροφή
- Πόσιμο Νερό: Επαρκής ποσότητα για τουλάχιστον 72 ώρες (ιδανικά 3 λίτρα ανά άτομο ημερησίως).
- Τρόφιμα Μακράς Διαρκείας: Κονσέρβες (με ανοιχτήρι), ενεργειακές μπάρες, ξηροί καρποί.
Β. Επικοινωνία, Φωτισμός και Ενέργεια
- Φακός & Μπαταρίες: Φακός και επιπλέον μπαταρίες ή φακός με μανιβέλα (δυναμό).
- Ραδιόφωνο: Φορητό ραδιόφωνο με μπαταρίες για λήψη επίσημων ανακοινώσεων.
- Φόρτιση: Powerbank και φορτιστές για κινητά.
Γ. Υγεία και Έγγραφα
- Ιατροφαρμακευτικά Είδη: Κουτί πρώτων βοηθειών και προσωπικά φάρμακα για τρεις ημέρες.
- Προσωπικά Έγγραφα: Φωτοαντίγραφα ταυτοτήτων, διαβατηρίων, ιατρικών συνταγών, ασφαλιστηρίων, σε αδιάβροχη θήκη.
- Μετρητά: Μικρό ποσό μετρητών, καθώς τα ψηφιακά συστήματα πληρωμών ενδέχεται να τεθούν εκτός λειτουργίας. (Σημείωση: Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει προτείνει τη διατήρηση 70-100 ευρώ ανά άτομο).
Δ. Λοιπά Είδη Επιβίωσης και Άνεσης
- Βασικά Εργαλεία: Σουγιάς ή πολυεργαλείο (ελβετικός σουγιάς), σπίρτα ή αναπτήρας, σφυρίχτρα.
- Ένδυση: Ζεστά ρούχα, αδιάβροχο/ποντσο.
- Υγιεινή: Είδη ατομικής υγιεινής (σαπούνι, χαρτί υγείας).
- Ψυχαγωγία: Επιτραπέζια παιχνίδια ή τράπουλα, ειδικά αν υπάρχουν παιδιά, για τη διατήρηση της ηρεμίας.
Η γενική σύσταση είναι να συγκεντρωθούν όλα αυτά τα είδη σε ένα ανθεκτικό σακίδιο (go bag) που μπορεί να μεταφερθεί εύκολα σε περίπτωση ανάγκης εκκένωσης.
