Τα ευρωπαϊκά κράτη της Μεσογείου έχουν, εδώ και μήνες, τεθεί για μια ακόμη φορά σε κατάσταση συναγερμού εξαιτίας της ενίσχυσης των μεταναστευτικών – προσφυγικών κυμάτων και των αφίξεων στις ακτές τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία και το ρεπορτάζ της «Εl Pais», στις τρεις μεγαλύτερες χώρες «πρώτης υποδοχής», δηλαδή Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα, ο αριθμός των ανθρώπων που έφτασαν παράτυπα στις ακτές τους κατά το πρώτο επτάμηνο του έτους (1η Ιανουαρίου – 31η Ιουλίου) ανήλθε σε 115.072, έναντι 64.391 στο ίδιο διάστημα του 2022 – μια αύξηση, δηλαδή, της τάξης του 80%.
Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι ανάμεσα στα τρία αυτά κράτη-μέλη της ΕΕ η Ισπανία μοιάζει να αποτελεί, για την ώρα τουλάχιστον, εξαίρεση.
Πράγματι, την ώρα που στην Ιταλία οι αφίξεις το παραπάνω διάστημα παρουσιάζονται αυξημένες κατά 115% και στην Ελλάδα κατά σχεδόν 65%, στην Ισπανία καταγράφεται μια, οριακή έστω, μείωση της τάξης του 3,3%. Κάτι, μάλιστα, που γίνεται πιο σημαντικό καθώς έρχεται να προστεθεί σε μια μείωση της τάξης του 70% για όλη τη διάρκεια του 2022.
Υπενθυμίζεται πως η Ισπανία ήταν για κάποια χρόνια – το 2018 και το 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία – η βασική «πύλη» εισόδου προσφύγων και μεταναστών στην ΕΕ. Ωστόσο, μια σειρά παράγοντες, από τις εξελίξεις στις χώρες προέλευσης μέχρι τις αλλαγές στα δίκτυα των διακινητών, συνέβαλαν ώστε η εικόνα αυτή να αλλάξει και το κέντρο βάρους να μεταφερθεί πιο ανατολικά και κυρίως στην πλευρά της Ιταλίας, η οποία σηκώνει σήμερα το μεγαλύτερο βάρος.
«Κλειδί» η συμφωνία με το Μαρόκο
Ανάμεσα σε όσα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, πάντως, είναι και η επαναπροσέγγιση της Ισπανίας με το Μαρόκο. Ήταν κάτι που συνέβη το 2022, μετά το «άδειασμα» της Μαδρίτης στο Μέτωπο Πολισάριο, που μάχεται για την ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρα (της οποίας το 80% ελέγχει το Μαρόκο) και υποστηρίζεται από την Αλγερία. Η κίνηση αυτή είχε ως συνέπεια την έντονη αντίδραση της τελευταίας, η οποία ανέστειλε τη συνθήκη φιλίας και συνεργασίας με την Ισπανία. Όμως, η κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ φαίνεται πως εκτίμησε ότι ήταν πιο σημαντική η συνεργασία με το Μαρόκο για την αντιμετώπιση του Μεταναστευτικού για να δικαιωθεί εκ του αποτελέσματος.
Δεν είναι τυχαίο ότι ως συνέπεια του «φλερτ», οι Αρχές του Μαρόκου υιοθέτησαν πολύ πιο αυστηρά μέτρα που κλείνουν σε μεγάλο βαθμό τις διόδους προς την Ισπανία. Αυτά περιλαμβάνουν ενίσχυση των φραχτών στους (ισπανικούς) θυλάκους της Θέουτα και Μελίγια, αύξηση των μπλόκων στους δρόμους, εφόδους σε κέντρα διακινητών και συγκέντρωσης προσφύγων και μεταναστών, ακόμη και τη χρήση πραγματικών πυρών. Ίσως δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι τα περάσματα προς την Ισπανία παραμένουν από τα πλέον θανατηφόρα στη Μεσόγειο: Μόνο το πρώτο επτάμηνο του 2023 έχουν χάσει τη ζωή τους 473 άνθρωποι, κάτι που σημαίνει ότι στον δρόμο προς την Ισπανία «χάνονται» οι δύο στους δέκα στη Μεσόγειο.
Παρ’ όλα αυτά, όπως προειδοποιεί η «Εl Pais» επικαλούμενη αξιωματούχους της ισπανικής κυβέρνησης, τίποτα δεν εγγυάται ότι η σχετικά καλή εικόνα που υπάρχει σήμερα θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες. Το σίγουρο είναι ότι ο Σάντσεθ θα κάνει ό,τι μπορεί για να μην τη χαλάσει (αδιαφορώντας φυσικά για τα αίσχη που εκτυλίσσονται στο έδαφος του Μαρόκου), καθώς είναι ανοιχτό το μπρα-ντε-φερ για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης μετά τις πρόσφατες εκλογές.
