Καθώς οι καύσωνες σε όλο τον κόσμο προκαλούν συναγερμό αυτή τη στιγμή, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι ακριβώς μπορεί να κάνει η ακραία ζέστη στο σώμα μας – και γιατί είναι κάτι που πρέπει να παρακολουθούμε σοβαρά.
Ενώ πιθανότατα θα γνωρίζουμε τους κινδύνους, όπως το ηλιακό έγκαυμα και η αφυδάτωση, ίσως να μην γνωρίζουμε ότι (με τον καύσωνα) επηρεάζεται επίσης ο τρόπος που ιδρώνει το σώμα μας, τα επίπεδα κόπωσης και τα ζωτικά μας όργανα.
Να τι πρέπει να γνωρίζουμε:
Τι συμβαίνει στο δέρμα μας
Οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου (UV) μπορούν να προκαλέσουν εγκαύματα στο δέρμα όταν εκτίθεται για πολύ καιρό, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, επειδή βλάπτει το DNA των κυττάρων του δέρματος, σύμφωνα με την αυστραλιανή οργάνωση, Cancer Council.
Το ηλιακό έγκαυμα επηρεάζει επίσης την ικανότητα του σώματός μας να κρυώνει και προκαλεί απώλεια σωματικών υγρών, καθώς και πόνο και βλάβη στο δέρμα.
Εκτός από τις ακτίνες UV, η ζέστη μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη εξανθήματος λόγω θερμότητας, ή επίσης και σε αγχώδη θερμότητα.
Το πρώτο είναι ο ερεθισμός του δέρματος που προκαλείται από την υπερβολική εφίδρωση η οποία μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Μοιάζει με ένα κόκκινο σύμπλεγμα από σπυράκια ή φουσκάλες και μπορεί να εμφανιστεί στο λαιμό, στο πάνω μέρος του θώρακα, στη βουβωνική χώρα, κάτω από το στήθος και στις πτυχές του αγκώνα.
Όπως εξηγεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (NHS): «Το εξάνθημα λόγω θερμότητας είναι άβολο, αλλά συνήθως αβλαβές. Συνήθως βελτιώνεται από μόνο του μετά από λίγες μέρες».
Τι συμβαίνει στον ιδρώτα μας
Όταν ο εγκέφαλος νιώθει ότι το σώμα μας ζεσταίνεται πολύ, τα αιμοφόρα αγγεία κοντά στο δέρμα διαστέλλονται, με αποτέλεσμα να υπάρχει πιθανότητα να χάσουμε θερμότητα στην επιφάνεια του δέρματός μας.
Αλλά αν ο αέρας γίνεται πιο ζεστός από ό,τι στο σώμα μας, οι ιδρωτοποιοί αδένες του σώματος ενεργοποιούνται.
Ο ιδρώτας βοηθά στη μείωση της θερμοκρασίας του σώματός μας, διατηρώντας το στους 37 βαθμούς Κελσίου. Αυτό δημιουργεί ένα δροσιστικό αποτέλεσμα και «παίρνει» μαζί του λίγη από τη θερμότητα του σώματός μας (οπότε, αν και μπορεί να μην είναι οπτικά ελκυστικό, ας μην σκουπίζουμε τον ιδρώτα μας).
Ωστόσο, εάν τα επίπεδα υγρασίας είναι υψηλά, ο ιδρώτας μας δεν θα εξατμιστεί αρκετά γρήγορα, οπότε το σώμα θα δυσκολευθεί πολύ περισσότερο να απελευθερώσει θερμότητα.
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) επισημαίνουν ότι κι άλλες καταστάσεις μπορούν να περιορίσουν την ικανότητα ρύθμισης της θερμοκρασίας, όπως η ηλικία, η νεότητα, η παχυσαρκία, ο πυρετός, η αφυδάτωση, οι καρδιακές παθήσεις, οι ψυχικές ασθένειες, η κακή κυκλοφορία, το ηλιακό έγκαυμα, η χρήση συνταγογραφούμενων φαρμάκων και το αλκοόλ.
Σύμφωνα με τον Guardian, μπορούμε να ιδρώνουμε έως και 10 λίτρα την ημέρα. Έτσι, ακόμα κι αν το σώμα μας λειτουργεί σωστά, μπορεί να αφυδατωθούμε εύκολα εάν δεν πίνουμε αρκετά νερό για να αντικαταστήσουμε αυτά τα υγρά.
Εάν δεν ιδρώσουμε με τον σωστό τρόπο σε ολόκληρο το σώμα μας, μπορεί να υπερθερμανθούμε και να εμφανίσουμε θερμοπληξία.
Τι συμβαίνει τον εγκέφαλό μας;
Νομίζουμε ότι οι ισχυρές επιδράσεις του ήλιου σταματούν στο δέρμα και στην εφίδρωση; Κάνουμε λάθος.
Οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν συνδεθεί με μειωμένη γνωστική λειτουργία, λάθη κρίσης και αυξημένο κίνδυνο επαγγελματικού λάθους.
Τι συμβαίνει στην καρδιά μας;
Εάν κάνει πάρα πολύ ζέστη, το τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει τις ζωτικές διαδικασίες «λέει» στην καρδιά να στείλει περισσότερο αίμα στο σώμα.
Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα προσπαθεί να επαναδρομολογήσει τη ροή του αίματος για να φτάσει περισσότερο αίμα στο δέρμα και να απελευθερώσει περισσότερη θερμότητα.
Αλλά αυτό σημαίνει ότι η αρτηριακή πίεση είναι χαμηλότερη, άρα η καρδιά εργάζεται πιο γρήγορα – κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε ζάλη και ασθένεια…
Εάν η αρτηριακή πίεση πέσει πολύ, ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής αυξάνεται καθώς η καρδιά κουράζεται.
Επομένως, (η ζέστη) μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για άτομα με καρδιακές παθήσεις, οπότε αν είμαστε εμείς (ένα από αυτά), πρέπει πραγματικά να διατηρήσουμε την πρόσληψη νερού στη ζέστη.
Τι συμβαίνει στους πνεύμονές μας
Ο ζεστός καιρός συνήθως συνοδεύεται από αέρα που δεν κινείται, όπου οι ρύποι μπορεί να μείνουν στάσιμοι, σύμφωνα με τον Guardian.
Το όζον στο επίπεδο του εδάφους είναι ένα επιβλαβές αέριο όπου οι ρύποι που εκπέμπονται από αυτοκίνητα, σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και βιομηχανικές πηγές αντιδρούν χημικά στο ηλιακό φως και μειώνουν τη λειτουργία των πνευμόνων και μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο νοσηρότητας και θνησιμότητας από άσθμα.
Το British Medical Journal δημοσίευσε μια έκθεση το 2020 που διαπίστωσε ότι «περισσότεροι από 6.000 θάνατοι κάθε χρόνο θα είχαν αποφευχθεί στις επιλεγμένες πόλεις εάν οι χώρες είχαν εφαρμόσει αυστηρότερα πρότυπα ποιότητας του αέρα»..
Τι συμβαίνει στους μύες μας;
Οι θερμικές κράμπες μπορεί να εμφανιστούν συνήθως στην κοιλιά, τα χέρια ή τα πόδια, κατά τη διάρκεια έντονης δραστηριότητας σε υψηλές θερμοκρασίες, σύμφωνα με το νοσοκομείο Mayo Clinic που εδρεύει στις ΗΠΑ.
Αυτό συμβαίνει επειδή η εφίδρωση μας κάνει πιο ευάλωτους στις κράμπες της θερμότητας – οι οποίες εξαντλούν το αλάτι και την υγρασία του σώματος.
Αυτό μπορεί επίσης να είναι ένα σύμπτωμα θερμικής εξάντλησης. Εάν έχουμε καρδιακά προβλήματα ή ακολουθούμε δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε νάτριο και αντιμετωπίζουμε θερμικές κράμπες, θα πρέπει να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια.
Μπορεί να κουραστούμε
Υπερθερμία είναι αυτό που συμβαίνει όταν το σώμα φτάσει σε πολύ υψηλή θερμοκρασία και δεν είναι σε θέση να ρυθμίσει τις λειτουργίες του.
Αυτό μπορεί να συμβεί στους 38 βαθμούς Κελσίου όταν το σώμα εμφανίζει εξάντληση από τη θερμότητα – ζάλη, οπτική διαταραχή, δίψα, ναυτία, αίσθημα παλμών και μούδιασμα.
Αυτό μπορεί να επιδεινωθεί σε θερμοπληξία στους 40 βαθμούς, που είναι συνιστά επείγουσα ιατρική κατάσταση – χωρίς θεραπεία, μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις, κώμα και θάνατο.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κόκκινο, ζεστό και ξηρό δέρμα (χωρίς ιδρώτα), γρήγορο, δυνατό σφυγμό, σφύζουσα κεφαλαλγία, ζάλη, ναυτία, σύγχυση και απώλεια των αισθήσεων.
Ποιος είναι πιο ευάλωτος σε περιόδους υπερβολικής ζέστης;
Τα βρέφη και τα παιδιά ηλικίας έως τεσσάρων ετών, τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, τα υπέρβαρα και τα άτομα που είναι άρρωστα ή λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο ασθένειας που σχετίζεται με τη ζέστη, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
Πώς μπορούμε να φροντίσουμε τον εαυτό μας όταν κάνει ζέστη;
* Να πίνουμε δροσερά, μη αλκοολούχα ποτά ακόμα κι αν δεν διψάμε
* Να φοράμε όσο το δυνατόν λιγότερα ρούχα – ελαφριά, ανοιχτόχρωμα, φαρδιά, κατά προτίμηση με καπέλο
* Να εφαρμόσουμε αντηλιακό 30 λεπτά πριν βγούμε έξω και να συνεχίζουμε να το εφαρμόζουμε ξανά σύμφωνα με τις οδηγίες της συσκευασίας
* Να σταματήσουμε κάθε δραστηριότητα και να παραμείνουμε σε ένα δροσερό μέρος
* Εάν πρέπει να δουλέψουμε, ας «ρυθμίσουμε» κατάλληλα τον εαυτό μας.
Εάν εμείς ή κάποιος από τον περίγυρό μας αρχίσει να αντιμετωπίζει θερμική εξάντληση, το NHS συμβουλεύει να τον μετακινήσουμε σε δροσερό μέρος, να αφαιρέσουμε τα περιττά «στρώματα» όπως ένα μπουφάν ή κάλτσες, να πιούμε ένα αθλητικό ποτό ή ένα ποτό ενυδάτωσης ή δροσερό νερό.
Ας δροσίσουμε το δέρμα του/της με ένα σπρέι ή σφουγγάρι και ας το αερίσουμε. Ας χρησιμοποιήσουμε κρύες συσκευασίες τυλιγμένες σε ένα πανί για κάτω από τη μασχάλη ή στο λαιμό. Εάν το συγκεκριμένο άτομο εξακολουθεί να αισθάνεται αδιαθεσία μετά από 30 λεπτά ανάπαυσης, συνιστάται να καλέσουμε άμεση βοήθεια.
ΠΗΓΗ: HuffPost UK , Guardian
