Να περιοριστούν, στο μέτρο του δυνατού, νέα κύματα ανατιμήσεων σε είδη πρώτης ανάγκης στοχεύει η χθεσινή συνάντηση που είχε η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων με εκπροσώπους κορυφαίων αλυσίδων σούπερ μάρκετ που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας.
Μέχρι το τέλος του τρέχοντος μήνα, κάθε retailer με τζίρο άνω των 90 εκατ. ευρώ αναμένεται να παρουσιάσει το δικό του «καλάθι της νοικοκυράς», το οποίο θα περιλαμβάνει 50 κωδικούς προϊόντων, branded και PL -θα αφορούν είδη από 20 βασικές προϊοντικές κατηγορίες που καταναλώνει ο μέσος καταναλωτής, π.χ. γάλα, ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι, όσπρια, απορρυπαντικά, χαρτικά κ.λπ.- με στόχο να επιτευχθεί μείωση, συγκράτηση ή, στη χειρότερη περίπτωση, μικρότερη αύξηση στις τιμές τους σε σχέση με τα επίπεδα του πληθωρισμού.
Τα καλάθια αυτά δεν θα είναι άμεσα συγκρίσιμα, καθώς, η κάθε αλυσίδα θα έχει διαφορετικό μείγμα προϊόντων. Ωστόσο, θα υπάρχει ανά τακτά χρονικά διαστήματα -π.χ. ανά μήνα- εικόνα για τις «επιδόσεις» των σούπερ μάρκετ στη μάχη που δίνεται κατά της ακρίβειας.
Μένει να διασαφηνιστεί εάν μπορεί ο καταναλωτής να παρακολουθεί την πορεία των τιμών στα προϊόντα του κάθε καλαθιού -και σε τι χρόνους- πιθανόν μέσω της πλατφόρμας e–Katanalotis ή αν αυτό θα ελέγχεται μόνο από τις υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης.
Τι προϊόντα θα επιλεχθούν για το καλάθι
Σύμφωνα με στέλεχος κορυφαίας αλυσίδας, «θα προσπαθήσουμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε, για όσο μπορούμε, προκειμένου να συγκρατηθούν οι τιμές σε βασικά προϊόντα, αυτά που χρησιμοποιεί ο κόσμος στην καθημερινότητά του». Θα επιλεχθούν κατά βάση προϊόντα στα οποία ο retailer έχει μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη και καλύτερες σχέσεις με τους προμηθευτές τους.
Σε κάθε περίπτωση, η πρωτοβουλία αυτή δεν είναι δεσμευτική για τα σούπερ μάρκετ, καθώς, όπως διευκρίνισε ο υπουργός Ανάπτυξης, Αδωνις Γεωργιάδης, μετά το πέρας της σύσκεψης, «δεν πρόκειται για “πάγωμα τιμών” αλλά ούτε για “συμφωνία κυρίων” για τη συγκράτηση των τιμών. Η κάθε αλυσίδα θα κάνει τη δική της πολιτική. Δεν παραβιάζουμε το δίκαιο του ανταγωνισμού. Είναι κάτι που δεν θα κάναμε ποτέ».
Υπογράμμισε ωστόσο ότι «θέλω να ευχαριστήσω όλους τους εκπροσώπους του κλάδου για την καλή μας έως τώρα συνεργασία και κυρίως γιατί κατανοούν ότι εδώ δίνεται μια μάχη που αφορά κάθε Ελληνα και κάθε Ελληνίδα. Και είναι μια μάχη που ναι μεν προήλθε από το εξωτερικό, από τον πόλεμο και από την ενεργειακή κρίση, αλλά είναι μια μάχη που πρέπει να τη δώσουμε και να την κερδίσουμε».
Ποιοι συμμετείχαν στη σύσκεψη
Σημειώνεται ότι στη σύσκεψη συμμετείχαν από πλευράς επιχειρήσεων και επαγγελματικών φορέων:
- ο γενικός διευθυντής του Ομίλου Σκλαβενίτη, Λάμπρος Παπακοσμάς
- ο διευθύνων σύμβουλος της ΑΒ Βασιλόπουλος, Νίκος Λαβίδας
- ο διευθύνων σύμβουλος της METRO ΑΕΒΕ, Αριστοτέλης Παντελιάδης
- ο διευθύνων σύμβουλος της Μασούτης, Γιάννης Μασούτης
- ο επιστημονικός σύμβουλος του ΙΕΛΚΑ, Γιώργος Δουκίδης
- ο γενικός διευθυντής του ΙΕΛΚΑ, Λευτέρης Κιοσσές
- ο πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ, Αντώνης Μακρής
- ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Γιώργος Καρανίκας
Πρόθεση του ΥΠΑΝ είναι να καλέσει το επόμενο διάστημα και εκπροσώπους της βιομηχανίας, ώστε να επιτευχθούν ανάλογες δεσμεύσεις.
Πώς συγκρατήθηκαν οι τιμές πέρυσι
Θυμίζουμε ότι στο ξεκίνημα των πληθωριστικών πιέσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, οι retailers στην Ελλάδα κατάφεραν να συγκρατήσουν τις τιμές των περισσότερων προϊόντων στα ράφια, κυρίως λόγω αποθεματοποίησης, αλλά και χάρη στις «πιέσεις» που άσκησαν στους προμηθευτές προκειμένου να επιβαρυνθεί ο καταναλωτής.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι σε διεθνές επίπεδο και ειδικότερα στην Ευρώπη, έχουμε γίνει «μάρτυρες» από μάχες retailers και πολυεθνικών για το ύψος των τιμών, οι οποίες συνοδεύθηκαν ακόμη και από παροδικές απομακρύνσεις προϊόντων από τα ράφια.
Ανατιμήσεις για να αποφευχθούν οι ζημιές
Ωστόσο, με την πάροδο των μηνών, το disruption στην εφοδιαστική αλυσίδα ελέω Covid-19, η έκρηξη των τιμών σε πρώτες ύλες και εμπορεύματα και κατόπιν ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας, δημιούργησαν ένα ασφυκτικό πλαίσιο για όλες τις επιχειρήσεις και στη χώρα μας, οι οποίες θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν την εκτόξευση του λειτουργικού τους κόστους, με ανατιμήσεις στα προϊόντα τους.
Η κατακόρυφη άνοδος του πληθωρισμού στην Ελλάδα -και μάλιστα σε υψηλότερα επίπεδα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο- από το ξεκίνημα του 2022 και ιδίως στους τελευταίους έξι μήνες που «τρέχει» με διψήφιους ρυθμούς, επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές.
Οι ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις του 2021, αλλά και ορισμένες ενδιάμεσες της φετινής χρονιάς συγκλίνουν γενικά για τις περισσότερες κατηγορίες τροφίμων-ποτών ότι:
- οι όγκοι υποχώρησαν ή παρέμειναν στα ίδια επίπεδα
- οι πωλήσεις σε αξία άντεξαν ή ενισχύθηκαν βασικά λόγω των ανατιμήσεων
- τα κέρδη δέχτηκαν σημαντικές πιέσεις
Παράγοντες από τη μεριά των προμηθευτών σημειώνουν ότι «στις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί από πέρυσι και με την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών να έχει συρρικνωθεί σημαντικά λόγω της αύξησης κυρίως στο ρεύμα και τα καύσιμα, καμία εταιρεία δεν έχει προτεραιότητα να ανεβάσει τις τιμές των προϊόντων της. Πολλώ δε μάλλον όταν δραστηριοποιείται σε τομείς που έχουν πολύ οξύ ανταγωνισμό».
Σημειώνουν ωστόσο ότι «η δραματική αύξηση του κόστους σε όλα τα επίπεδα -ενέργεια, μεταφορές, πρώτες ύλες- έχει οδηγήσει τη συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων σε break-even ισολογισμούς, καθιστώντας τις ανατιμήσεις αναπόφευκτες προκειμένου να μη γράψουν ζημιές».
Πλήρης επάρκεια προϊόντων
Αναφορικά με το ζήτημα της επάρκειας των προϊόντων που ετέθη, ο κ. Γεωργιάδης ανέφερε ότι «είναι ένα θέμα που απασχολεί αρκετές ευρωπαϊκές χώρες υπό τις παρούσες συνθήκες και θέλω να τους ευχαριστήσω διότι η ελληνική αγορά, όπως και κατά την περίοδο της πανδημίας κατάφερε να ξεχωρίσει και να μην έχει ζητήματα ελλείψεων, θα καταφέρει και τώρα να έχει πλήρη επάρκεια προϊόντων παρά τις πολύ μεγάλες διεθνείς πιέσεις σε διάφορα είδη προϊόντων. Αυτό είναι αποτέλεσμα της πολύ καλής δουλειάς που έκαναν όλους τους προηγούμενους μήνες για να προλάβουν να έχουν τις επαρκείς προμήθειες που δημιουργούν ένα δείκτη ασφαλείας για τον Ελληνα καταναλωτή».
Οι «μάχες της ακρίβειας» στην Ευρώπη
Οπως προαναφέραμε, στην Ευρώπη έχουμε δει αρκετές κινήσεις εκ μέρους κορυφαίων retailers να συγκρατήσουν τις τιμές των προϊόντων στα ράφια. Αυτές μεταφράζονται είτε σε επενδυτικά προγράμματα με τα οποία ουσιαστικά χρηματοδοτούν το «πάγωμα» των τιμών, είτε σε πιέσεις σε βιομηχανίες προκειμένου να μην περάσουν στους τιμοκαταλόγους μεγάλες αυξήσεις.
Για παράδειγμα, τον περασμένο μήνα η Carrefour αποφάσισε να παγώσει τις τιμές σε 100 PL προϊόντα της για 100 ημέρες (μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2022), στη Γαλλία και το Βέλγιο, ανεξαρτήτως πληθωρισμού ή αυξήσεων κόστους. Στη λίστα με τα 100 προϊόντα περιλαμβάνονται και ορισμένα φρέσκα, αν και το μεγαλύτερο μέρος της δράσης καλύπτει και μη εδώδιμα προϊόντα, όπως π.χ. πιάτα, χαρτομάντιλα και… ένα σίδερο ατμού. Παράλληλα στην Ισπανία ανακοίνωσε ότι θα προσφέρει ένα καλάθι 30 προϊόντων στην τιμή των 30 ευρώ μέχρι τις 8 Ιανουαρίου 2023.
Επίσης, στη Μεγάλη Βρετανία, η βρετανική αλυσίδα Sainsbury’s ανακοίνωσε επένδυση ύψους €584 εκατ. προκειμένου να διατηρήσει χαμηλές τις τιμές, «ειδικά σε προϊόντα που αγοράζουν πιο συχνά οι πελάτες», ενώ σε αντίστοιχη κίνηση προχώρησε στο α’ τρίμηνο του έτους και ο γερμανικός όμιλος Rewe με επένδυση πολλών εκατομμυρίων ευρώ.
Προσωρινή… έξοδος από τα ράφια
Τους προηγούμενους μήνες είχαν προηγηθεί και «μάχες» μεταξύ retailers και βιομηχανιών για το θέμα των ανατιμήσεων. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την έξοδο για κάποιο διάστημα:
- προϊόντων της Danone από τα ράφια Delhaize και Lidl
- προϊόντων της Kraft Heinz και της Colgate Palmolive από τα ράφια της Tesco
- προϊόντων της Jacobs Douwe Egberts από τα ράφια της Intermarche
- προϊόντων της Essity (όπως π.χ. τα Tempo, Edet, Lotus, Okay ή Demak’Up), της Pepsico και της L’Oreal από τα ράφια της Edeka
- προϊόντων της Nestlé (όπως π.χ. Maggi και KitKat) από τα ράφια της Albert Heijn
- προϊόντων της Nestlé, της Mondelez (όπως Côte d’Or, LU, Milka και Oreo) και της Ferrero (Nutella) από τα ράφια της Colruyt
- Lay’s από το web supermarket, Picnic
- Fuze Tea από τα ράφια της Jumbo
