Το χειμερινό ηλιοστάσιο για φέτος είναι αύριο Παρασκευή, 22 Δεκεμβρίου, στις 5:27 το πρωί ώρα Ελλάδας. Η διάρκεια της ημέρας θα είναι η πιο μικρή του έτους, μόλις 9 ώρες, 31 λεπτά και 43 δευτερόλεπτα, κάτι που σημαίνει πως η διάρκεια της νύχτας θα ξεπερνά τις 14 ώρες.
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Η ανατολή του ηλίου θα σημειωθεί στις 7:37 το πρωί και η δύση στις 17:09 το απόγευμα. Αντίστροφα, στο νότιο ημισφαίριο (π.χ. στην Αυστραλία) θα αρχίσει το καλοκαίρι, με τη διάρκεια της μέρας να βρίσκεται στο αποκορύφωμά της.
Σαν λέξη το «ηλιοστάσιο» προέρχεται από τις λέξεις «ήλιος» και «στέκομαι» ή «στάση». Κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα νότια. Την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και στην συνέχεια αντιστρέφεται.
Να μη ξεχνάμε ότι στις βόρειες χώρες της Ευρώπης, π.χ. στη Φινλανδία (τη χώρα του Αηβασίλη στη Λαπωνία), Σουηδία κλπ. αυτές τις μέρες εκτός από το πολικό κρύο (μείον πολλούς βαθμούς κάτω από το μηδέν), τους πάγους και το χιόνι, έχουν σχεδόν όλο το 24ωρο νύχτα.
Δηλαδή, ξημερώνει, για την ακρίβεια βγαίνει για λίγο το φως του ήλιου, αν δεν έχει συννεφιά, κατά τις 12 η ώρα και ξανασκοτεινιάζει μετά από 1-2 ώρες, και γίνεται πάλι νύχτα μαύρο σκοτάδι. Επίσης ότι πολλές λίμνες τους είναι παγωμένες κι ότι στα αυτοκίνητα από τον Οκτώβριο και μετά φοράνε υποχρεωτικά χειμερινά λάστιχα με καρφάκια και αντιολισθητικές λάμες (κι αν σε πιάσει η τροχαία να μη φοράς πληρώνεις τσουχτερό πρόστιμο 500 ευρώ).
Γι’ αυτό όλο το χειμώνα ονειρεύονται ζέστη και ήλιο, δηλαδή πότε θα έλθουν για διακοπές και παραθέριση στη Λήμνο το καλοκαίρι, κι όλη μέρα ξεροψήνονται στην ηλιοθεραπεία στις παραλίες μας.
Όταν ο Ήλιος περάσει το χειμερινό ηλιοστάσιο, αρχίζει και πάλι «να ανεβαίνει» όλο και πιο ψηλά στον ουρανό, με αποτέλεσμα η ημέρα να κερδίζει ξανά το χαμένο «έδαφος», εωσότου στην εαρινή ισημερία στις 21 Μαρτίου το φως της μέρες και το σκοτάδι της νύχτας έχουν πάλι ίση διάρκεια.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν «πέφτει» πάντα την ίδια ημερομηνία, αλλά κυμαίνεται μεταξύ της 20ής και της 23ης Δεκεμβρίου, με πιο πιθανές ημερομηνίες την 21η και την 22α. Οι ημερολογιακές αυτές διακυμάνσεις οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο.
Στη Λήμνο την κίνηση του ήλιου ανάλογα με τις εποχές την καταλαβαίνουμε από το σημείο πού ανατέλλει και που δύει.
Τον χειμώνα, για παράδειγμα δύει πολύ νοτιοδυτικά, περίπου πίσω από το Πήλιο, και σιγά-σιγά προχωράει προς τα βορειοδυτικά, μέχρι που το καλοκαίρι φτάνει να δύει πίσω από τον Άθω του Αγίου Όρους.
Αυτό είπε και ο αρχαίος μας πρόγονος ο μεγάλος τραγικός ποιητής Σοφοκλής, «Άθως σκιάζει νώτα λημνίας βοός», δηλαδή ότι το καλοκαίρι ο ήλιος όταν δύει πίσω από το Άγιο Όρος, η σκιά του όρους Άθως πέφτει πάνω στην Λήμνο, η οποία στο σχήμα μοιάζει κάπως σαν αγελάδα.
Αυτό διαπιστώνουμε κι εμείς σήμερα, μερικές χιλιάδες χρόνια μετά, όταν το καλοκαίρι τα βραδάκια απολαμβάνουμε τα εκπληκτικά ηλιοβασιλέματα από τη Λήμνο, βλέποντας τον ήλιο να στεφανώνει με χρυσοκόκκινα χρώματα στο βάθος του ορίζοντα το Άγιο Όρος!
