Του Γιάννη Κορομήλη
Ένας Ραβίνος (Εβραίος, ιερωμένος) με δυο κόρες 18 και 16 χρόνων, έχασε ξαφνικά την μικρότερη. Ο ίδιος βρήκε το κουράγιο να διαχειριστεί αυτή τη μεγάλη απώλεια. Η άλλη κόρη του όμως , η 18χρονη, δεν μπορούσε να συνέλθει από το τραγικό χτύπημα. Ο πατέρας της έκανε τα πάντα. Και από πλευράς θρησκείας και από πλευράς επιστήμης. Σε μια στιγμή απόγνωσης έγραψε, ζητώντας συμβουλή και βοήθεια στον Άλμπερ Αϊνστάιν. Κι εκείνος του απάντησε:
«Το ανθρώπινο πλάσμα αποτελεί μέρος του όλου- το οποίο συνηθίζουμε να το αποκαλούμε «Σύμπαν»- ένα περιορισμένο μέρος στο χρόνο και στο χώρο. Ο άνθρωπος όμως αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, τις σκέψεις του, τα συναισθήματα του ως κάτι ξεχωριστό από το σύνολο. Πρόκειται για ένα είδος οπτικής παραίσθησης τη συνειδητότητας του. Αυτή η παραίσθηση αποτελεί ένα είδος φυλακής για τον άνθρωπο. Μας παρακινεί να χαρίζουμε την αγάπη μας μόνο στα λιγοστά κοντινά μας πρόσωπα. Πρέπει να αναγάγουμε σε καθήκον μας την απελευθέρωση μας από αυτή τη φυλακή διευρύνοντας τον κύκλο της συμπόνια μας ώστε να αγκαλιάσουμε όλα τα ζωντανά πλάσματα και το σύνολο της φύσης(…). Κανείς δεν είναι ικανός να επιτύχει πλήρως αυτόν τον στόχο. Αλλά αυτός καθ΄αυτός ο αγώνας για ένα τέτοιο επίτευγμα αποτελεί ένα μέρος της διαδικασίας απελευθέρωσης και θεμέλιο για την απόκτηση της εσωτερικής ασφάλειας».
Ο Αλ. Αϊνστάιν- ένα από τα φωτεινότερα μυαλά της ανθρωπότητας – εντοπίζει, με τις θέσεις του που προαναφέρθηκαν, την αιτία της ανθρώπινης δυστυχίας, εν μέρει έστω, στην «οπτική παραίσθηση» του να θεωρούμε όλους τους ανθρώπους – πλην των οικείων και των φίλων- και γενικά τη φύση ως εχθρικά διακείμενους, ή έστω αδιάφορα, απέναντι μας. Ως ξένα, που καμία δεν έχουν σχέση με μας και τα προβλήματα μας. Προφανώς από άγνοια. Κι ο Σωκράτης , «ο σοφότερος των ανθρώπων» κατά το Μαντείο των Δελφών είπε: «η άγνοια είναι συμφορά».
Στο πιθανότερο ερώτημα μας σε τι συνίσταται η άγνοια μας, ο Αϊνστάιν απαντάει: «Μα στο γεγονός ότι δεν είμαστε, όπως πιστεύουμε λαθεμένα, κάτι αχώριστο από το σύνολο. Όλοι είμαστε ένα. Όλοι είμαστε αδέλφια». Ασφαλώς πολλοί, ίσως οι περισσότεροι από μας δεν δεχόμαστε αυτή την άποψη. Δικαίωμα μας.
Ωστόσο- πέρα από το γεγονός ότι ο Θεάνθρωπος είπε: «αγαπήσεις τον πλησίον ως εαυτόν» ή όταν έλεγε: «ήμουν φυλακισμένος και δεν με επισκεφτήκατε, ασθενής και δεν με φροντίσατε, νηστικός και δε με δώσατε φαγητό». Εξήγησε ότι αν δεν κάνατε αυτά σε κάποιο αδελφό μου ελάχιστο δεν τα κάνατε και σε μένα. Ταύτιζε δηλαδή, τον εαυτό του με όλους τους ανθρώπους και με τον ταπεινότερο από μας- και οι σύγχρονοι μας ειδικοί επιστήμονες, οι περισσότεροι έστω απ΄αυτούς, υποστηρίζουν ότι υπάρχει ένα κομμάτι του νου που είναι το ίδιο σε όλους τους ανθρώπους.
Σε πολλά φιλοσοφικά και ψυχολογικά ρεύματα, το Εγώ του καθενός μας αποκαλείται «εαυτός» (με πεζό ε) επειδή αντιπροσωπεύει την προσωπική ιστορία του κάθε ατόμου συμπεριλαμβανομένων των συμπεριφορών και των παθών μας. Το κοινό σε όλους τους ανθρώπους τμήμα του νου, που δεν επηρεάζεται καθόλου απ΄αυτόν, αποκαλείται Εαυτός (με κεφαλαίο το Ε). Το κομμάτι αυτό του νού μας, ο Εαυτός μας δηλαδή, είναι στοιχείο του κοινού πυρήνα (ανεξάρτητο από το νου), που αποτελείται από την ίδια συνειδητότητα, Και βρίσκεται στην καρδιά των περισσότερων θρησκευτικών και πνευματικών συστημάτων.
Χαρακτηριστική εξάλλου είναι και η θέση που αποδίδεται στον Τζον Ντον και γράφηκε το 1624: «Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί, πλήρες και αυτάρκες. Κάθε άνθρωπος είναι ένα τμήμα της ηπείρου, ένα κομμάτι της στεριάς. Αν ένας σβώλος χώμα παρασυρθεί από τη θάλασσα, η Ευρώπη μικραίνει, σα να είχε καταβυθιστεί ένα ακρωτήρι, σα να χανόταν το αρχοντικό των φίλων σου ή το δικό σου. Ο θάνατος κάθε ανθρώπου με ελαττώνει, γιατί ανήκω στην ανθρωπότητα. Και γιʼ αυτό μη στέλνεις να ρωτήσεις για ποιόν χτυπάει πένθιμα η καμπάνα – χτυπάει για σένα»
Συνεχίζεται
