«Παράθυρο εξόδου» από την ενεργειακή κρίση που συρρικνώνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό και οδηγεί σε απόγνωση επιχειρήσεις και βιομηχανίες δίνει η αυτοπαραγωγή ενέργειας. Ο απλός ενεργειακός συμψηφισμός (net metering), αλλά κυρίως ο εικονικός ενεργειακός συμψηφισμός (virtual net metering) αναδεικνύονται ως βασικό «εργαλείο» καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας.
Όταν μάλιστα γίνεται συλλογικά με όχημα τις ενεργειακές κοινότητες (Εν. Κοιν.), δηλαδή ομάδες πολιτών ή φορέων που παράγουν το δικό τους ρεύμα με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) τότε το όφελος είναι τριπλό: μείωση των τιμολογίων ρεύματος, προστασία του περιβάλλοντος και ενεργειακή δημοκρατία. Το επισήμανε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην τοποθέτησή του κατά την παρουσίαση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Πελοποννήσου.
«Οι ΑΠΕ και η φθηνή ενέργεια μέσω net metering και virtual net metering πρέπει να είναι συγκριτικό πλεονέκτημα για την πατρίδα μας» ανέφερε χαρακτηριστικά. Τι είναι όμως ο ενεργειακός συμψηφισμός, πώς μπορεί κανείς να τον εφαρμόσει, συμφέρει τους καταναλωτές η συμμετοχή στον αστικό συνεταιρισμό μιας ενεργειακής κοινότητας και τι πρέπει να γνωρίζουν; «Το Βήμα» απαντά σε έξι βασικές ερωτήσεις:
1.Τι είναι «virtual net metering» και απλό «net metering»;
Στον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό επιτρέπεται σε νοικοκυριά και σε μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις ο συμψηφισμός της παραγόμενης ενέργειας (από μια μονάδα ΑΠΕ) με την ενέργεια που καταναλώνεται στις εγκαταστάσεις του αυτοπαραγωγού, χωρίς να απαιτείται η υποδομή παραγωγής να βρίσκεται στον ίδιο (ή όμορο) χώρο με την εγκατάσταση κατανάλωσης και να συνδέεται ηλεκτρικά με αυτήν, όπως συμβαίνει στον απλό ενεργειακό συμψηφισμό.
2.Συμφέρει η συμμετοχή σε ενεργειακή κοινότητα ή είναι προτιμότερη η αυτοπαραγωγή ρεύματος με «φωτοβολταϊκά στη στέγη»;
Για ένα νοικοκυριό ή μια μικρή επιχείρηση είναι μεγαλύτερο το κόστος εγκατάστασης ενός φωτοβολταϊκού συστήματος για αυτοπαραγωγή, συγκριτικά με το κόστος συμμετοχής σε μια ενεργειακή κοινότητα. Στην πρώτη περίπτωση η απόσβεση γίνεται σε περίπου 8 με 9 έτη, ενώ στη δεύτερη το πολύ σε 4 έτη (με βάση τις σημερινές τιμές εξοπλισμού και κιλοβατώρας). Επίσης, για το μέλος μιας ενεργειακής κοινότητας, σε περίπτωση μετακόμισης εντός της ίδιας Περιφέρειας, ο συμψηφισμός συνεχίζεται με τον νέο μετρητή.
3.Ποιοι μπορούν να δημιουργήσουν ενεργειακή κοινότητα;
Μπορεί να συσταθεί π.χ. από ενοίκους διαμερισμάτων της ίδιας πολυκατοικίας για να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκό σταθμό στο δώμα του κτιρίου ή εάν ο χώρος δεν επαρκεί, σε μια απομακρυσμένη θέση και η παραγόμενη ενέργεια θα συμψηφίζεται «εικονικά» με τις καταναλώσεις των διαμερισμάτων. Μπορεί επίσης να δημιουργηθεί από μέλη μιας κοινότητας (π.χ. εμπόρων, αγροτών κ.λπ.) ή από συμπράξεις δήμων (εντός της ίδιας Περιφέρειας) οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να διαθέτουν μέρος της παραγόμενης ενέργειας προς συμψηφισμό με τις οικιακές καταναλώσεις των οικονομικά ασθενέστερων δημοτών τους. Ενεργειακή κοινότητα μπορεί να συστήσει και πάροχος ενέργειας για να προσφέρει ένα ελκυστικό προϊόν στους πελάτες του. Υπάρχουν σήμερα ενεργειακές κοινότητες ανοιχτές σε νέα μέλη.
4.Ποιοι περιορισμοί υφίστανται σχετικά με τη θέση και ισχύ του σταθμού παραγωγής ενέργειας;
Οι μονάδες ΑΠΕ και οι προς συμψηφισμό παροχές ρεύματος πρέπει να βρίσκονται στην ίδια Περιφέρεια. Εξαίρεση οι ενεργειακές κοινότητες με έδρα την Αττική όπου επιτρέπεται η εγκατάσταση σε όμορη Περιφέρεια. Στην ηπειρωτική χώρα και στα διασυνδεδεμένα νησιά η ισχύς κάθε σταθμού ΑΠΕ δεν μπορεί σήμερα να υπερβαίνει τα 3 MW – η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει ότι θα αυξήσει το όριο. Στα μη διασυνδεδεμένα νησιά η ισχύς είναι μικρότερη (π.χ. 1 MW στη Ρόδο, 300 kW στην Κω κ.λπ.).
5.Τι θα πρέπει να γνωρίζουν τα μέλη μιας ενεργειακής κοινότητας;
Για τις παροχές που εισέρχονται σε virtual net metering δεν τροποποιείται η σύμβαση προμήθειας με τον προμηθευτή ρεύματος ή η σύμβαση σύνδεσης με τον ΔΕΔΔΗΕ, ούτε ο κύκλος καταμέτρησης. Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις στους λογαριασμούς (ΥΚΩ, ΕΤΜΕΑΡ κ.ά.) δεν μεταβάλλονται. Το όφελος του καταναλωτή προκύπτει από τη μειωμένη χρέωση στο ανταγωνιστικό σκέλος του τιμολογίου (χρέωση προμήθειας). Τα μέλη μιας Εν. Κοιν. δεν πρέπει να αλλάξουν προμηθευτή ρεύματος.
6. Μπορούν να εκμεταλλευτούν τον εικονικό συμψηφισμό μεγάλες επιχειρήσεις;
Σήμερα όχι. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει ότι θα επεκτείνει το πλαίσιο του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού για τις ενεργειακές κοινότητες επιχειρήσεων πέραν των ορίων της Περιφέρειας και την επέκταση του virtual net metering και στην Υψηλή Τάση (ενεργοβόρες βιομηχανίες). Επίσης για τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό επιχειρήσεων έχει ανακοινωθεί ότι θα «ανοίξει» πρόγραμμα επιδότησης για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος με μπαταρίες αποθήκευσης ενέργειας.
