Έτοιμος για ένα πρώτο crash-test με την Ε.Ε. είναι ο Ταγίπ Ερντογάν, την Πέμπτη στην Γρανάδα, στην τρίτη συνάντηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας-EPC με την συμμετοχή των 27 ηγετών της Ε.Ε. και των ηγετών 20 ακόμη χωρών ενός διευρυμένου χώρου μέχρι τον Καύκασο.
Η EPC που θεσπίστηκε με πρωτοβουλία του προέδρου Μακρόν το φθινόπωρο του 2022 έχει σκοπό να φέρει πιο κοντά τις χώρες της Ευρώπης ακόμη και αυτές που δεν είναι μέλη της Ε.Ε. ή φιλοδοξούν να γίνουν μέλη της, με στόχο να σταλεί το μήνυμα ότι η Ευρώπη παραμένει ισχυρή και μπορεί συγκροτημένα να απαντήσει στις προκλήσεις του μέλλοντος αλλά και στις άμεσες προκλήσεις που έχει δημιουργήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Την επόμενη ημέρα, στις 6 Οκτωβρίου στην Γρανάδα θα πραγματοποιηθεί το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που στην ατζέντα του θα έχει κυρίως το μεταναστευτικό αλλά και την πολιτική Διεύρυνσης της Ε.Ε. δυο ζητήματα που συνδέονται άμεσα με τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες πάντως δεν έχει μέχρι στιγμής κλειστεί ραντεβού του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο, αν και δεν αποκλείεται σύντομο τετ α τετ ενόψει και της έναρξης του πολιτικού διαλόγου δέκα ημέρες αργότερα.
Ο Ταγίπ Ερντογάν μετά από ένα διάστημα συνεχών και οξύτατων επιθέσεων στην Ε.Ε., θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί το περιβάλλον της EPC για να πείσει τους Ευρωπαίους ότι η Ε.Ε. έχει ανάγκη την Τουρκία για να επεκτείνει και ενισχύσει το γεωπολιτικό αποτύπωμα της και για να είναι παρούσα σε περιοχές κρίσης στην ευρύτερη ευρωπαϊκή γειτονία.
Στις συναντήσεις στο πλαίσιο της EPC αλλά και των διμερών επαφών που θα πραγματοποιηθούν στην Γρανάδα, στην κορυφή της ατζέντας εκτος του πολέμου στην Ουκρανία θα είναι το μεταναστευτικό, η ενέργεια, το περιβάλλον, αλλά και η κατάσταση στον Καύκασο, όπου οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα επιδιώξουν να υπάρξει συνάντηση του Αρμένιου πρωθυπουργού Ν.Πασινιάν και του Αζέρου προέδρου Ι.Αλίεφ υπο την σκιά των εξελίξεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Ο κ. Ερντογάν θα προβάλει τον «ειρηνευτικό ρόλο» του στην Ουκρανία αλλα και την προσπάθεια της Τουρκίας να αποκατασταθεί η ομαλή εξαγωγή σιτηρών από την Μαύρη Θάλασσα ενώ και στον Καύκασο θα εμφανισθεί ως πρωταγωνιστικός παράγων στην επίτευξη «ειρήνευσης» με την οριστική διάλυση του αυτόνομου κρατιδίου του Αρτσάχ. Βεβαίως ο Τούρκος πρόεδρος θα έχει και μια δύσκολη συνεύρεση στο ίδιο τραπέζι με τον πρωθυπουργό της Σουηδίας και μάλιστα λίγες ημέρες μετά την οξύτατη επίθεση της τουρκικής ηγεσίας εναντίον της Στοκχόλμης με αφορμή το κάψιμο ομοιώματος του Ερντογάν από κούρδους διαδηλωτές στην σουηδική πρωτεύουσα. Οι διαδηλώσεις αυτές έχουν εξοργίσει την Άγκυρα και εκτός των άλλων περιορίζουν τις δυνατότητες ελιγμών του κ.Ερντογάν . Εάν σε αυτό το περιβάλλον ο κ.Ερντογάν αποτολμούσε να προωθήσει προς έγκριση στην Εθνοσυνέλευση το Πρωτόκολλο ένταξής της Σουηδίας είναι προφανές ότι θα ήταν σοβαρά εκτεθειμένος στην εσωτερική κοινή γνώμη, ενώ είναι σαφές ότι μια τέτοια κίνηση θα έφερνε σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση το Κογκρέσο και όσα μέλη του αυτή την στιγμή αντιτίθενται στην πώληση των F-16 προς την Τουρκία.
Στα διπλωματικά χαρτιά του ο κ.Ερντογάν θα έχει και τις προσπάθειες εξομάλυνσης των σχέσεων με την Ελλάδα και την αποφυγή πρόκλησης εντάσεων και στην Ανατολική Μεσόγειο ,αν και σε ότι αφορά στην Κύπρο η σκληρή γραμμή του στο Κυπριακό με την απαίτηση αναγνώρισης δύο κρατών και μονομερείς επιθετικές κινήσεις όπως αυτές στην Πύλα τον Αύγουστο , υψώνουν ένα σοβαρό εμπόδιο στην αποκατάσταση των ευρωτουρκικών σχέσεων.
Μεταξύ των Ευρωπαίων Ηγετών, που την επόμενη ημέρα θα διασταυρώσουν τα ξίφη τους για το μεταναστευτικό, είναι αντιληπτό ότι η συμβολή της Τουρκίας για την αντιμετώπιση των αυξημένων ροών που αργά ή γρήγορα δεν θα μπορούν να συγκρατηθούν από την Ελλάδα ,την Ιταλία ή την Βουλγαρία και θα φθάσουν στην Κεντρική Ευρώπη, είναι εξαιρετικά σημαντική.
Όμως σε μια χρονιά που οι αντοχές των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων θα δοκιμασθούν στις Ευρωεκλογές έχοντας να αντιμετωπίσουν την άνοδο των λαϊκιστικών, ακροδεξιών και αντιμεταναστευτικών δυνάμεων, κανείς δεν θα ήθελε να εμφανισθεί ότι υποκύπτει στους εκβιασμούς του Τ.Ερντογάν ,ούτε ότι παραβλέπει τις παραβιάσεις του Κράτους Δικαίου στην Τουρκία.
Ετσι θα πρέπει να αναζητήσουν να λύσουν έναν ακόμη γόρδιο δεσμό με την Τουρκία όπου χωρίς να δώσουν όσα απαιτεί η Άγκυρα, να εξασφαλίσουν ότι δεν θα εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό και ότι θα συγκρατήσει στο έδαφος της τις αυξανόμενες ροές. Βεβαίως κανείς δεν πιστεύει ότι ο Τ.Ερντογάν θα σφραγίσει τα σύνορα κρατώντας στο έδαφος της χώρας του εκατομμύρια μετανάστες ,απλώς με ένα εστω και σημαντικό οικονομικό αντάλλαγμα, αλλά τουλάχιστον θα αποφύγει κινήσεις που θα οδηγήσουν σε μαζική έξοδο προς την Ευρώπη (με πρώτο σταθμό την Ελλάδα) τους μετανάστες και πρόσφυγες που συγκεντρώνονται καθημερινά σε μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Κωνσταντινούπολη.
Σε αυτό τον φαύλο κύκλο πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι εάν ικανοποιηθεί το βασικό αίτημα της Τουρκίας για κατάργηση των θεωρήσεων για τους τούρκους πολίτες, θα τροφοδοτήσει ακόμη περισσότερο τις ακροδεξιές δυνάμεις στην Ευρώπη. Όσο για τις απαιτήσεις της Τουρκίας για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης και ξεπάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, δεν μπορεί να ικανοποιηθούν καθώς η Τουρκία από το 2005 δεν έχει εκπληρώσει την βασική της υποχρέωση για την επέκταση της Τελωνειακής ΄Ενωσης προς όλα τα κράτη μέλη ,εξαιρώντας την Κύπρο, ενώ για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις υπάρχουν βέτο από την Γαλλία αλλά και την Κύπρο σε συγκεκριμένα κεφάλαια ,λόγω παραβιάσεων των προϋποθέσεων που προβλέπονται από το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Ειδικά την περίοδο αυτή που ο Τ.Ερντογάν θεωρεί ότι άπαντες πρέπει να σεβαστούν το «μεγαλείο» και την «ισχύ» της Τουρκίας δύσκολα θα αποδεχθεί να συνομιλήσει με τους Ευρωπαίους με αυτούς τους όρους.
Δυστυχώς για την Ε.Ε. και τις ηγετικές δυνάμεις της, κυρίως το Βερολίνο, γίνεται τώρα αντιληπτό αυτό που για πολλά χρόνια επισημαίνει η Ελλάδα. Οτι η Τουρκία δεν θέλει πλέον να διαπραγματεύεται με συμβατικούς όρους, βάσει του Διεθνούς Δικαίου, των διεθνών συμφωνιών και της καλής πίστης, αλλά με όρους ισχύος και εκβιασμών.
