Πράγματι, το ζήτημα της Σπατάλης Τροφίμων, το Food Waste όπως έχει επικρατήσει διεθνώς να ονομάζεται, θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα που χρειάζεται άμεσα να αντιμετωπιστεί από την ανθρωπότητα. Ταυτόχρονα, είναι και ένα από τα πιο παράδοξα προβλήματα στον πλανήτη, καθώς ουσιαστικά αυτό που συμβαίνει είναι από τη μία να απορρίπτονται στα σκουπίδια τόνοι φαγητού ικανού προς κατανάλωση ενώ από την άλλη ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού υποφέρει από υποσιτισμό.
Τα στοιχεία δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολίας: Την ώρα που περί τα 821 εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη πηγαίνουν για ύπνο πεινασμένοι κάθε βράδυ, περίπου 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων εκτιμάται ότι σπαταλούνται ετησίως. Τα τρόφιμα αυτά, επιπλέον, επιβαρύνουν το κλίμα στον πλανήτη κατά 8% – 10% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Την ίδια στιγμή, περίπου το 28% της παγκόσμιας γεωργικής έκτασης – περίπου όσο η Κίνα – χρησιμοποιείται για την παραγωγή τροφίμων που χάνονται ή σπαταλούνται, ταυτόχρονα με γλυκό νερό που θα μπορούσε να γεμίσει τη λίμνη της Γενεύης τρεις φορές. Φυσικά, μιλάμε και για ένα δυσθεώρητο οικονομικό κόστος: Υπολογίζεται πως η σπατάλη τροφίμων κοστίζει στην παγκόσμια οικονομία περίπου 940 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο!
Δυστυχώς, η κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι διαφορετική. Σύμφωνα με σχετική έρευνα του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου και στοιχεία από τον ΟΗΕ, τα ελληνικά νοικοκυριά πετούν πάνω από 1.000.000 τόνους τροφίμων κάθε χρόνο. Αυτό σημαίνει πως κάθε πολίτης πετά 98,2 κιλά τροφίμων, ενώ μία τετραμελής οικογένεια πετά 392,8 κιλά τροφίμων. Αυτό σημαίνει πως στα σκουπίδια καταλήγουν 35,6 κιλά λαχανικά, 24,8 κιλά φρούτα, 22 κιλά αρτοσκευάσματα, 20 κιλά γαλακτοκομικά, 12,4 κιλά ζυμαρικά και ρύζι, 10,8 κιλά πατάτες, 10,4 κιλά κρέας και ψάρι και 4,4 κιλά αβγά – τα μισά από τα οποία θα μπορούσαν να καταναλωθούν με ασφάλεια.
Αναγνωρίζοντας τη σημασία της σπατάλης τροφίμων, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, έχει θεσπίσει την 29η Σεπτεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τη Σπατάλη Τροφίμων.
Ποιον αφορά η σπατάλη τροφίμων; Όλους μας.
Σύμφωνα με τους στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ που δεσμεύουν την ΕΕ και τη χώρα μας, η σπατάλη τροφίμων θα πρέπει να έχει μειωθεί κατά 50% μέχρι το 2030.
Η σπατάλη των τροφίμων, παρότι δεν είναι σημερινό φαινόμενο, σήμερα μας απασχολεί ολοένα και περισσότερο γιατί επιφέρει σημαντικά περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
Το μέγεθος του φαινομένου σε αριθμούς:
- Το 1/3 της τροφής παγκοσμίως χάνεται μετά τη συγκομιδή
- Περίπου στα 1 τρισ. δολάρια τον χρόνο ανέρχεται η αξία της σπατάλης τροφίμων παγκοσμίως
- Η σπατάλη τροφίμων ευθύνεται για το 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
- Ένας τόνος οργανικών απορριμμάτων εκλύει περίπου 1 τόνο μεθάνιο στην ατμόσφαιρα (25 φορές πιο επιβλαβές από το CO2)
- Μια μέση ελληνική οικογένεια πετά περισσότερες από 460 μερίδες φαγητό
- Η αξία της σπατάλης τροφίμων μιας μέσης ελληνικής οικογένειας ανέρχεται στα 1.000€ ετησίως
Πηγές: FAO, ΔΕΑΠΤ 2021-2022
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Η καταπολέμηση της σπατάλης είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. Ταυτόχρονα συμβάλλει στη μείωση της επισιτιστικής ανασφάλειας, την εξοικονόμηση χρημάτων και τη σταδιακή μετάβαση σε περισσότερο βιώσιμα διατροφικά συστήματα.
Η εφαρμογή πρακτικών ορθολογικής διαχείρισης & πρόληψης, η διάσωση – μέσω της δωρεάς – των πλεονασμάτων τροφίμων σε κάθε επίπεδο της διατροφικής αλυσίδας, η αξιοποίηση της έρευνας και της τεχνολογίας και πρωτίστως η απόκτηση νέων καταναλωτικών συνηθειών σε επίπεδο νοικοκυριού, αποτελούν τις λύσεις για τη διασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος.
Με αφορμή την 29η Σεπτεμβρίου και με μήνυμα «Αγαπάμε την Τροφή, Όχι τη Σπατάλη», η οργάνωση Μπορούμε – www.boroume.gr – υλοποιεί την εβδομάδα «Food Saving Week» από τις 26 Σεπτεμβρίου έως και τη 2α Οκτωβρίου.
Στο διάστημα αυτό, θα πραγματοποιήσει ενημερωτικές δράσεις με στόχο την πρόληψη του φαινομένου και την κινητοποίηση εμπλεκόμενων μερών στα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς και ενέργειες διάσωσης & προσφοράς τροφίμων για συνανθρώπους μας που βιώνουν επισιτιστική ανασφάλεια.
Την ίδια περίοδο, το Μπορούμε θα υλοποιήσει – με την υποστήριξη του Πράσινου Ταμείου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας- διαδικτυακή εκστρατεία ενημέρωσης με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τον περιβαλλοντικό και κυρίως τον οικονομικό αντίκτυπο της σπατάλης τροφίμων.
Για την υλοποίηση των παραπάνω, θα αναπτυχθούν συνέργειες με εταιρείες, φορείς και οργανώσεις, πάντοτε με τη συμμετοχή των εθελοντών της οργάνωσης.
Ενδεικτικές Δράσεις
- Το Σάββατο 1η Οκτωβρίου το Μπορούμε διοργανώνει εκδήλωση με τίτλο «Αγαπάμε την Τροφή, Όχι τη Σπατάλη» στο Golden Hall. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τρόπους μείωσης της σπατάλης τροφίμων. Τα παιδιά θα μπορούν να συμμετέχουν σε διαδραστικές δραστηριότητες του εκπαιδευτικού προγράμματος «Μπορούμε στο Σχολείο»
- Την Τετάρτη και Πέμπτη, 28 και 29 Σεπτεμβρίου αντίστοιχα, το Μπορούμε και η Λέσχη Αρχιμαγείρων Ελλάδας θα πραγματοποιήσουν τη δράση «Σώζουμε & Μαγειρεύουμε για καλό σκοπό». Ομάδα εθελοντών του Μπορούμε θα συγκεντρώσει περισσευούμενα φρούτα & λαχανικά στο πλαίσιο του προγράμματος «Μπορούμε στη Λαϊκή» και σε συνεργασία με τη Λέσχη Αρχιμαγείρων Ελλάδας θα μαγειρέψουν για να προσφέρουν τα προϊόντα που σώθηκαν από τη λαϊκή σε κοινωφελή φορέα που στηρίζει συνανθρώπους μας σε επισιτιστική ανασφάλεια
- Την Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου το Μπορούμε συμμετέχει στο «Green Destinations & Future of Tourism Summit 2022 in Athens» με κεντρικό θέμα ομιλίας τη σπατάλη τροφίμων και τη διασύνδεσή της με τον αειφόρο και βιώσιμο τουρισμό
- Το διάστημα 26-30 Σεπτεμβρίου θα μεταδίδεται ραδιοφωνικό spot του Μπορούμε για τη σπατάλη τροφίμων στους Ρ/Σ Music 89.2 FM & Sfera 102.2
- Στις 27 Σεπτεμβρίου θα γίνει παρουσίαση του εκπαιδευτικού προγράμματος «Μπορούμε στο Σχολείο» σε μαθητές Δημοτικού στο Μουσείο Λούλη
Το έργο του Μπορούμε
Το Μπορούμε, το οποίο συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια λειτουργίας, έχει αναπτύξει μια ολιστική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της σπατάλης τροφίμων στη χώρα μας:
- >60 εκατομμύρια μερίδες τρόφιμα που έχουν σωθεί & προσφερθεί
- 650 κοινωφελείς φορείς σε όλη την Ελλάδα έχουν στηριχθεί επισιτιστικά
- τα τρόφιμα που έχουν σωθεί αντιστοιχούν σε 88.200.000 κιλά CO2 eq τα οποία έχουν αποτραπεί από το να επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα
- 90 εκατομμύρια ευρώ αξία τροφίμων (με υπόθεση μέσης αξίας 1.5€ ανά μερίδα)
- 1€ λειτουργικού κόστους Μπορούμε = 65 μερίδες τρόφιμα που σώζονται & προσφέρονται
- >750.000 κιλά τρόφιμα έχουν σωθεί & προσφερθεί από 32 λαϊκές αγορές από το 2015
- 25.000 μαθητές έχουν συμμετάσχει στο Μπορούμε στο Σχολείο από το 2015 (Ιωάννινα, Κόρινθο, Ρόδο, Έβρο, Καβάλα, Ναύπλιο, Ηράκλειο, Λασίθι, Θεσσαλονίκη και Αθήνα)
- 2.500 εθελοντές έχουν στηρίξει το έργο του Μπορούμε
- 1.679.164€ δωρεών έχουν μετατραπεί σε δωροεπιταγές σουπερμάρκετ για ωφελούμενους 200 δημοτικών κοινωνικών υπηρεσιών
- Το Μπορούμε συντονίζει τη Συμμαχία για τη Μείωση της Σπατάλης Τροφίμων στην Ελλάδα, την συλλογική προσπάθεια στην οποία ενώνουν τις δυνάμεις τους δημόσιες αρχές, επαγγελματικοί και επιστημονικοί φορείς, επιχειρήσεις τροφίμων και εστίασης από όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και φορείς της ακαδημαϊκής και ερευνητικής
