Η πρώτη Σεπτεμβρίου αποτελεί την αρχή του εκκλησιαστικού έτους. Καθιερώθηκε με τροποποίηση του ρωμαϊκού χρονικού διαστήματος της ινδίκτου. Κατά την ημέρα αυτή στους ιερούς ναούς ακούγονται ειδικές ευχές για την ευόδωση των ανθρωπίνων προσπαθειών και ενεργειών. Σε παλαιότερες εποχές κάθε ανθρώπινη εργασία ξεκινούσε με προσευχή και αγιασμό. Προσευχή πριν από την έναρξη εργασίας στην ύπαιθρο, προσευχή με ειδική ακολουθία, πριν από την έναρξη εργασίας (εγκαίνια) κάθε επιτηδεύματος. Η Εκκλησία έχει καθιερώσει ευχές και ύμνους για κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Στην εποχή μας η ωραία αυτή εθιμοτυπία έχει ξεθωριάσει στο έπακρο. Παραμένει μόνο ο αγιασμός στα ιδρύματα προσχολικής και σχολικής αγωγής, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας. Στα ΑΕΙ δεν θεωρείται αναγκαίος ο αγιασμός από την ίδρυσή τους ίσως.
Γιατί Εκκλησία διαφοροποιείται και στο θέμα της αρχής του έτους από την κοσμική εξουσία; Δεν διαφοροποιείται βέβαια στις σχέσεις της με τον κόσμο καθώς ακολουθεί το ημερολόγιο αυτού. Είναι καλό να γνωρίζουμε πάντως ότι ούτε οι αρχαίοι πρόγονοί μας ούτε οι Ρωμαίοι είχαν ως αρχή του έτους την 1η Ιανουαρίου. Η επιλογή της 1ης Σεπτεμβρίου ως αρχής έχει νόημα, καθώς τότε αρχίζουν δύο σημαντικές ανθρώπινες δραστηριότητες: Η ετοιμασία για τον νέο κύκλο καλλιεργειών και το σχολικό έτος.
Ο πατριάρχης Βαρθολομαίος καθιέρωσε την 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα προσευχής για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Η πρώτη εντολή που έδωσε ο Θεός στους πρωτοπλάστους ήταν σχετική με το περιβάλλον: «Να εργάζονται και να το προστατεύουν». Δυστυχώς την εντολή αυτή, ενώ διαφύλαξαν επί αιώνες άνθρωποι ζώντας στην άγνοια της λατρείας των ειδώλων, την καταπάτησαν κατά τρόπο τραγικό «χριστιανοί», οι οποίοι, κατά τη νεωτερικότητα όχι μόνο αθέτησαν τις εντολές του Θεού αλλά αρνήθηκαν και τον ίδιο. Κυριευμένοι από εγωισμό και απληστία εφόρμησαν κατά της φύσης, την οποία λεηλάτησαν και εξακολουθούν να λεηλατούν. Έχουν μάλιστα το θράσος να τρομοκρατούν οι ένοχοι τους λαούς με τους κινδύνους που διατρέχουμε από την κλιματική αλλαγή χωρίς όμως και να έχουν την παραμικρή διάθεση να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπισή της. Οι κυρίαρχοι του πλανήτη δεν εργάζονται αλλά βιώνουν παρασιτικά απομυζώντας τον ιδρώτα και το αίμα των λαών. Παράλληλα καταστρέφουν το οικοσύστημα κυριευμένοι από ακόρεστη επιθυμία κερδών.
Περιοχές του πλανήτη έχουν μετατραπεί σε κόλαση από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος λόγω ανθρωπίνων ενεργειών. Οι πυρκαγιές αποψιλώνουν κατ’ έτος εκατομμύρια στρέμματα δάσους. Πολλά ακόμη αποψιλώνει ο άνθρωπος για τις ανάγκες του. Η ερημοποίηση προχωρεί καταβροχθίζοντας καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Άλλες παραμένουν ακαλλιέργητες λόγω του υψηλού πλέον κόστους καλλιέργειας και της χαμηλής τιμής των αγροτικών προϊόντων στη διεθνή αγορά λόγω αισχροκέρδειας των μεσαζὀντων.
Έχει η κλιματική αλλαγή πρωτίστως ανθρωπογενή αιτία; Φαίνεται να λησμονήσαμε τα όσα διδαχθήκαμε στις σχολικές αίθουσες για την παγετώδη περίοδο και την τήξη των παγετώνων. Απαξιώνουμε ακόμη να μελετήσουμε ενθυμήσεις γραμμένες σε εκκλησιαστικά βιβλία μόλις πριν από δύο αιώνες. Τότε λόγω παρατεταμένης ξηρασίας και υψηλής θερμοκρασίας εκδηλώθηκαν εκτεταμένες πυρκαγιές στην Πίνδο και οι καπνοί είχαν καλύψει τον ήλιο. Τότε πηγάδια είχαν στερέψει από νερό επί πολλούς μήνες. Και η περιοχή μας δεν είχε περάσει ακόμη στη βιομηχανική εποχή. Όχι βέβαια πως δεν συμβάλλει η ανθρώπινη δραστηριότητα στην περαιτέρω επιδείνωση, αλλά καλό είναι να αναρωτηθούμε: Μήπως βρισκόμαστε σε μία από το πλήθος των κατά περιόδους μεταβολών των κλιματικών συνθηκών του πλανήτη λόγω διεργασιών στον ήλιο του συστήματός μας;
Όπως και να έχει το ζήτημα, το ερώτημα που πρέπει να τίθεται, αντί να καλλιεργείται ο φόβος και ο τρόμος, είναι: Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν; Η παραπαίουσα Ευρώπη που πρωτοστατεί δήθεν στην προσπάθεια σωτηρίας του πλανήτη έχει κηρύξει αγώνα για την μετάβαση στην «πράσινη» ενέργεια, δηλαδή σε ενέργεια, η παραγωγή της οποίας δεν έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Βέβαια το μόνο που έχει επιτύχει είναι η περαιτέρω αποδυνάμωση της οικονομίας της με την εκτίναξη της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας στα ύψη λόγω και αισχορκέρδειας βέβαια! Οι λοιποί ισχυροί του πλανήτη, ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία συνεχίζουν ακάθεκτοι την αξιοποίηση των στερεών καυσίμων και δεν δείχνουν διάθεση να εγκαταλείψουν και τα αέρια καύσιμα. Και τίθενται σημαντικά ερωτήματα: Πού ήταν οι πολιτικοί, που σήμερα κόπτονται για το περιβάλλον, όταν οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρίες κατέστρεφαν οικοσυστήματα για να μειώσουν το κόστος εξόρυξης του πετρελαίου; Πόσο νοιάστηκαν για τη θάλασσα της Νιγηρίας, που έχει μετατραπεί σε βούρκο; Πόσο νοιάστηκαν για την τρομακτική αποψίλωση δασών του Αμαζονίου και την εκδίωξη των ιθαγενών από τις πατρογονικές τους εστίες; Τώρα οι ισχυροί ετοιμάζονται να «αξιοποιήσουν» εκεί κοιτάσματα πετρελαίου, που θα καταστρέψουν και το εκεί οικοσύστημα. Οι πολυεθνικές εξακολουθούν την έφοδο κατά ανθρώπων και φυσικού περιβάλλοντος έχοντας αποκτήσει, λόγω οικονομικής ισχύος τον έλεγχο πλείστων όσων κυβερνήσεων. Και οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποδέχονται ανήμποροι τους εξευτελισμούς ιδιορρύθμου προέδρου των ΗΠΑ και επιτελών του.
Η τεχνολογία έχει θέσει στην υπηρεσία του ανθρώπου πλείστα όσα μέσα για την αποφυγή υποβάθμισης του περιβάλλοντος τόσο στον τόπο παραγωγής των ενεργειακών καυσίμων, όσο και στον άλλο της κατανάλωσης (καύσης). Η λήψη μέτρων προσκρούει στην απληστία για κέρδη των οικονομικά ισχυρών, οι οποίοι περιορίζονται να δωροδοκούν τους κυβερνητικούς αρμοδίους. Στις χώρες του τρίτου κόσμου οι εργαζόμενοι είναι αναλώσιμο είδος, αλλά και η Κίνα δεν εκτιμά πολύ διαφορετικά τους πολίτες της.
Αντί να ληφθούν ουσιαστικά μέτρα αναβάθμισης του περιβάλλοντος βλέπουμε να προωθούνται πομπώδη σχέδια, όπως αυτό της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακος σε φυσικές δεξαμενές! Αλλά δεν υπάρχει καλύτερη δεξαμενή αποθήκευσης από τα δένδρα. Είναι άραγε φθηνότερη η δέσμευση και αποθήκευση από ένα μακρόπνοο πρόγραμμα εκτεταμένης δενδροφύτευσης σ’ όλη την έκταση του πλανήτη; Αυτή και τη μέση υψηλότερη θερμοκρασία κατά τόπο θα μειώσει και τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα θα εμπλουτίσει. Γιατί, αντί για δενδροφυτεύσεις έχουμε επιδοθεί σε αναπλάσεις, κατ’ επανάληψη πλατειών και πεζοδρομίων; Ο άγιος Κοσμάς είχε προφητεύσει ότι οι άνθρωποι θα πεινάσουν επειδή δεν θα έχουν αγάπη στα δένδρα. Εμείς επεκτείναμε την απέχθειά μας και στην καλλιέργεια του εδάφους. Προτιμούμε να καλύψουμε καλλιεργήσιμες εκτάσεις με ηλιοενεργειακά συστήματα! Έχοντας απαξιώσει την ασκητική θεώρηση του βίου που κηρύσσει η Εκκλησία και ανταγωνιζόμαστε στο να καταστούμε πιο ενεργοβόροι. Αντί να καλλιεργήσουμε πνεύμα οικονομίας, σπαταλούμε και καταφεύγουμε, τέλος, στην καύση απορριμάτων για εξασφάλιση νέων πηγών ενέργειας! Ίσως είναι βέβαια κάποια λύση, ώστε να μην ανευρίσκουν με ανασκαφές οι επερχόμενες γενιές τα «τεχνήματα» της νεοβαρβαρότητάς μας.
Μικρά τα κακά αυτά μπροστά στον ολέθριο σχεδιασμό έντασης των εξοπλιστικών δαπανών. Τον εξήγγειλε πρώτος ο πρόεδρος των ΗΠΑ και έσπευσε να τον ακολουθήσει και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο κίνδυνος πυρηνικού ολοκαυτώματος φαίνεται να προκαλεί μικρότερο φόβο από τον διασπειρόμενο της κλιματικής αλλαγής. Έχουμε χάσει τα λογικά μας και υποτασσόμαστε σε ανθρώπους που εμφανώς ενεργούν σε βάρος τόσο των λαών όσο και του φυσικού περιβάλλοντος. Ίσως στο εγγύς μέλλον αυτοί για να μην κουράζονται αναθέσουν στις μηχανές να μας κυβερνούν. Μήπως μας αξίζει;
«Μακρυγιάννης»
