Μετά τις αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών σχεδιάζει την αναμόρφωση των τεκμηρίων διαβίωσης, με αλλαγές στο τρόπο υπολογισμού των δαπανών και μάλιστα μηδενική βάση, καθώς επίσης και σημαντική μείωσής τους κατά 30% από το 2025.
Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν διαπιστώσει ότι το πλαίσιο που ήδη υπάρχει δημιουργεί σοβαρές στρεβλώσεις τις οποίες και θέλει στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό να τις εξαλείψει, έτσι ώστε να μην παρατηρούνται φαινόμενα κάποιος φορολογούμενος επαγγελματίας να καλείται να πληρώσει υπέρογκους φόρους μόνο και μόνο γιατί λόγω κάποιων συγκυριών βρέθηκε να έχει στην κατοχή του, περιουσιακά στοιχεία που δεν συνάδουν με την διαχρονική οικονομική του κατάσταση.
Στο πλαίσιο αυτό με βάση το παραπάνω σκεπτικό, ήδη έχει συγκροτηθεί εξαμελής ειδική επιτροπή υπό τη Γενική Γραμματέα Φορολογικής Πολιτικής Μαίρη Ψύλλα, η οποία έχει ως αντικείμενό της την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και την διατύπωση απόψεων και προτάσεων σχετικά με το θέμα της αναμόρφωσης των τεκμηρίων και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Η Επιτροπή θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά το μήνα και εκτάκτως όταν προκύπτουν επείγοντα θέματα.
Βασική επιδίωξη της Επιτροπής είναι η εξάλειψη των στρεβλώσεων και αδικιών που οδηγούν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες με χαμηλά εισοδήματα να πληρώνουν δυσανάλογα υψηλούς φόρους καθώς η εφορία υπολογίζει το φόρο με βάση τις τεκμαρτές δαπάνες που εφαρμόζονται για την διαβίωση, τα αυτοκίνητα, τις κατοικίες, τις αγορές αγαθών, τα δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία, τα σκάφη αναψυχής, κ.ά.
Με βάση τα στοιχεία οι περισσότεροι φορολογούμενοι που πιάνονται στο δόκανο των τεκμηρίων διαβιώσεως, είναι μισθωτοί και συνταξιούχοι, οι οποίο και κατά βάση έχουν χαμηλά εισοδήματα και καλούνται να πληρώνουν έξτρα φόρους λόγω του ότι διαμένουν σε ιδιόκτητη κατοικία ή έχουν ένα αυτοκίνητο.
Σύμφωνα με το σχεδιασμό τα τεκμήρια διαβίωσης θα διατηρηθούν μέχρι και το τέλος του 2024 και θα μειωθούν μεσοσταθμικά κατά 30% το 2025 με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι εξετάζονται:
• Παρεμβάσεις στον τρόπο υπολογισμού των τεκμηρίων διαβίωσης με αναμόρφωση των κλιμάκων των τεκμαρτών ποσών για κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής. Μεσοσταθμικά τα τεκμήρια θα μειωθούν κατά 30%.
• Τροποποιήσεις στις διατάξεις για τα ελάχιστα ποσά τεκμηρίων διαβίωσης των 3.000 ευρώ για τους άγαμους και των 5.000 ευρώ για τους εγγάμους ή τους συνάψαντες σύμφωνα συμβίωσης.
Τα τεκμήρια εγκλωβίζουν κάθε χρόνο 1 στους 5 φορολογούμενους. Τα τελευταία στοιχεία από την επεξεργασία των φορολογικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν το 2022, έδειξε ότι στην παγίδα των τεκμηρίων έπεσαν 1,8 εκατ. φορολογούμενοι οι οποίοι ενώ είχαν δηλώσει εισοδήματα ύψους 3,2 δις. ευρώ τελικά φορολογήθηκαν για εισοδήματα 8,8 δις. ευρώ λόγω των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.
Σύμφωνα με την ακτινογραφία των φορολογικών δηλώσεων:
• 582.117 μισθωτοί αν και δήλωσαν στη φορολογική τους δήλωση εισοδήματα ύψους 1,46 δις. ευρώ τελικά φορολογήθηκαν για εισοδήματα 2,85 δις. ευρώ.
• 490.709 συνταξιούχοι δήλωσαν εισοδήματα 984,8 εκατ. ευρώ αλλά η Εφορία τους φορολόγησε για εισοδήματα που συνολικά ανήλθαν σε 2,29 δις. ευρώ.
• 404.113 εισοδηματίες δήλωσαν εισοδήματα 208,22 εκατ. ευρώ. Ωστόσο φορολογήθηκαν λόγω των τεκμηρίων για εισοδήματα ύψους 1,995 δις. ευρώ.
• 217.159 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι ενώ δήλωσαν εισοδήματα ύψους 370,66 εκατ. ευρώ, κλήθηκαν να πληρώσουν φόρο για εισοδήματα συνολικού ύψους 1,15 δισ ευρώ.
• 109.731 φορολογούμενοι με αγροτική δραστηριότητα εμφάνισαν στην Εφορία εισοδήματα 184,75 εκατ. ευρώ. Ωστόσο με την εφαρμογή των τεκμηρίων φορολογήθηκαν για εισοδήματα συνολικού ύψους 513,74 εκατ. ευρώ.
Τα τεκμήρια διαβίωσης εφαρμόζονται σήμερα για:
1. Κατοικίες. Για την κύρια κατοικία του φορολογούμενου (ιδιόκτητη, μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη) το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση την επιφάνειά της με την ακόλουθη κλίμακα:
• μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
• από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
• από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ
◦ από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.
◦ από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.
Το τεκμήριο προσαυξάνεται κατά 40% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω. Για τις μονοκατοικίες, τα παραπάνω ποσά αυξάνονται κατά 20% ενώ για τις δευτερεύουσες κατοικίες μειώνονται κατά 50%.
2. Αυτοκίνητα. Το τεκμήριο διαμορφώνεται ανάλογα με τα κυβικά εκατοστά του αυτοκινήτου και ξεκινάει από τα 4.000 ευρώ για αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κυβικά εκατοστά. Ειδικότερα:
• Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε. ισχύει τεκμήριο 4.000 ευρώ.
• Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
• Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
3. Σκάφη αναψυχής. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση τα μέτρα.
4. Πισίνες. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση την επιφάνειά τους και το ύψος του είναι ανάλογο με το αν η πισίνα είναι εξωτερική ή εσωτερική.
5. Δίδακτρα. Λαμβάνεται υπόψη η δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια.
6. Βοηθητικό προσωπικό. Η δαπάνη για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.
7. Κόστος διαβίωσης. Η ελάχιστη ετήσια δαπάνη ορίζεται σε 3.000 ευρώ για τον άγαμο και σε 5.000 ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.
