Η Δημοτική Ενότητα Δίου του Δήμου Δίου–Ολύμπου στην Πιερία, περιοχή χαρακτηρισμένη ως Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας, βιώνει τα τελευταία χρόνια επαναλαμβανόμενα πλημμυρικά φαινόμενα, με σοβαρές επιπτώσεις σε καλλιέργειες, υποδομές και ιδιωτικές περιουσίες. Οι πλημμύρες του Δεκεμβρίου 2024, που οδήγησαν ακόμη και σε διακοπή της κυκλοφορίας επί δύο ημέρες στην Επαρχιακή Οδό Κατερίνης–Δίου, ανέδειξαν για μία ακόμη φορά ότι η περιοχή παραμένει ουσιαστικά ανοχύρωτη απέναντι στα έντονα καιρικά φαινόμενα.
Η κατάσταση αφορά ένα σύνθετο υδρολογικό δίκτυο ρεμάτων (Αγίας Κόρης, Ξηρολακκίου, Ουρλιά, Αράπη κ.ά.), που επηρεάζει άμεσα τους οικισμούς Κονταριώτισσας, Αγίου Σπυρίδωνα, Δίου, Καρίτσας και Βροντούς. Ειδικά στο ρέμα Αγίας Κόρης, οι υπερχειλίσεις προκαλούν επανειλημμένα ζημίες σε δίκτυα άρδευσης, καλλιέργειες και οδικές υποδομές, ενώ στο ρέμα Ξηρολακκίου η υφιστάμενη ιρλανδική διάβαση, η οποία εξυπηρετεί την κυκλοφορία μεταξύ Κονταριώτισσας και Αγίου Σπυρίδωνα, έχει κριθεί εδώ και χρόνια ανεπαρκής και επικίνδυνη, με ανάγκη αντικατάστασης από γέφυρα στο πλαίσιο ολοκληρωμένης αντιπλημμυρικής διευθέτησης.
Παρά τη σοβαρότητα και την επαναληψιμότητα των φαινομένων, η διαχείριση του κινδύνου εξακολουθεί να περιορίζεται σε αποσπασματικές «σωστικές» παρεμβάσεις, μετά από κάθε πλημμύρα: δημιουργία προσωρινών αναχωμάτων, διαμόρφωση της κοίτης και απομάκρυνση φερτών υλικών με χωματουργικά μηχανήματα, χωρίς να προηγείται ολοκληρωμένη υδραυλική/υδρολογική μελέτη. Οι παρεμβάσεις αυτές, εκτός από περιορισμένης αποτελεσματικότητας, σε πολλές περιπτώσεις επιδεινώνουν τη χειμαρρική συμπεριφορά των ρεμάτων, ενώ έχουν καταστεί σταθερή και επαναλαμβανόμενη δημόσια δαπάνη, αν συνυπολογιστούν το κόστος αποκαταστάσεων, οι αποζημιώσεις αγροτών και οι φθορές σε βασικές υποδομές.
Επιπλέον, ήδη από το 2007 υπάρχει εγκεκριμένη αντιπλημμυρική μελέτη για την περιοχή, ενώ από το 2010 έχει κατατεθεί ώριμη προς ένταξη μελέτη για χρηματοδότηση μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, η οποία καλύπτει όλο το φάσμα των αναγκαίων παρεμβάσεων: από τον ορεινό όγκο του Ολύμπου και τις ορεινές λεκάνες απορροής, έως τους οικισμούς, τις αγροτικές εκτάσεις, τους αρχαιολογικούς χώρους και την παραθαλάσσια ζώνη. Παρ’ όλα αυτά, δεκαπέντε χρόνια μετά, η μελέτη δεν έχει υλοποιηθεί, παρά το γεγονός ότι θα μπορούσε να έχει μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο και το κόστος των σημερινών καταστροφών.
Την ίδια στιγμή, η απουσία ολοκληρωμένης διαχείρισης υδάτων οδηγεί σε ένα οξύμωρο φαινόμενο: η περιοχή «πνίγεται» από πλημμύρες τον χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα άρδευσης. Τα νερά του Ολύμπου χάνονται στα πεδινά και καταλήγουν στη θάλασσα, την ώρα που οι παραγωγοί και ο Δήμος επιβαρύνονται με υπέρογκο κόστος άντλησης μέσω αντλιών. Για την άρδευση μόνο των καλλιεργειών στη Βροντού λειτουργούν ήδη τρεις ταμιευτήρες συνολικής χωρητικότητας 313.000 κ. μ., οι οποίοι ωστόσο δεν επαρκούν, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές (Άγιος Σπυρίδων, Καρίτσα κ.ά.) η άρδευση βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε αντλίες, με το κόστος ενέργειας του Δήμου να ξεπερνά τις 750.000 € το 2024.
Έχουν διατυπωθεί, ήδη σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας και επιστημονικής τεκμηρίωσης, σαφείς και συγκεκριμένες προτάσεις: επικαιροποίηση και ένταξη της αντιπλημμυρικής μελέτης σε εθνικό ή ευρωπαϊκό πρόγραμμα (ΠΔΕ, Ταμείο Ανάκαμψης, «Αντώνης Τρίτσης» κ.λπ.), κατασκευή συλλεκτήριου καναλιού για τη μεταφορά του υδρολογικού φορτίου του ρέματος Αγίας Κόρης σε παρακείμενη αποστραγγιστική τάφρο, δημιουργία νέου ταμιευτήρα χωρητικότητας περίπου 1.000.000 κ. μ. σε υποβαθμισμένη έκταση παλαιού λατομείου στην περιοχή Βροντού, επέκταση του αρδευτικού δικτύου ώστε να καλυφθούν και άλλες Δημοτικές Κοινότητες, καθώς και ολοκληρωμένη διευθέτηση των επικίνδυνων ρεμάτων (όπως το Ξηρολάκκι) πριν την κατασκευή νέων έργων, όπως γέφυρες και οδικές υποδομές.
Σε μια περίοδο όπου η κλιματική κρίση αυξάνει τη συχνότητα και την ένταση των ακραίων φαινομένων, η επιλογή αποσπασματικών εργολαβιών μετά την κάθε καταστροφή, αντί ενός ολοκληρωμένου σχεδίου πρόληψης, οδηγεί σε πολλαπλάσιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος, τοπικά και εθνικά.
Επειδή, η Δημοτική Ενότητα Δίου έχει βιώσει επανειλημμένα πλημμυρικά φαινόμενα με σοβαρές ζημίες σε καλλιέργειες, ιδιωτικές περιουσίες και κρίσιμες υποδομές, χωρίς να έχει προχωρήσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αντιπλημμυρικής θωράκισης,
Επειδή, η διαρκής επιλογή αποσπασματικών «σωστικών» παρεμβάσεων, χωρίς ολοκληρωμένη υδρολογική/υδραυλική μελέτη και χωρίς αξιοποίηση των υδάτινων πόρων για άρδευση, δημιουργεί πολλαπλό και επαναλαμβανόμενο κόστος για το Δημόσιο, τον Δήμο και τους παραγωγούς, ενώ δεν εξασφαλίζει την ασφάλεια των κατοίκων και των υποδομών,
Επειδή, υπάρχουν ώριμες μελέτες και προτάσεις καθώς και διαθέσιμα εθνικά και ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία που μπορούν να στηρίξουν ένα ενιαίο σχέδιο αντιπλημμυρικής προστασίας και βιώσιμης διαχείρισης υδάτων στην περιοχή, καθιστώντας αδικαιολόγητη τη διαιώνιση της αδράνειας.
Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:
- Σε ποιες ενέργειες προτίθεται να προβεί η Κυβέρνηση για την άμεση επικαιροποίηση και χρηματοδότηση της υφιστάμενης αντιπλημμυρικής μελέτης για τη Δημοτική Ενότητα Δίου με ένταξη σε κατάλληλο εθνικό ή/και ευρωπαϊκό πρόγραμμα και ποιο είναι το συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την προκήρυξη και υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου έργου αντιπλημμυρικής θωράκισης της περιοχής;
- Προτίθενται τα αρμόδια Υπουργεία να προχωρήσουν, σε συνεργασία με την Περιφέρεια και τον Δήμο, στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση των προτεινόμενων παρεμβάσεων, όπως:
- η κατασκευή συλλεκτήριου καναλιού για τη διοχέτευση του υδρολογικού φορτίου του ρέματος Αγίας Κόρης σε κατάλληλες αποστραγγιστικές υποδομές,
- η ολοκληρωμένη διευθέτηση επικίνδυνων ρεμάτων (π.χ. Ξηρολάκκι) πριν την υλοποίηση νέων έργων, όπως γέφυρες και οδικά έργα,
- η κατασκευή νέου ταμιευτήρα στη θέση του παλαιού λατομείου στη Βροντού και η επέκταση του αρδευτικού δικτύου προς τα υπόλοιπα Δημοτικά Διαμερίσματα,
ώστε αφενός να περιοριστεί ο πλημμυρικός κίνδυνος και αφετέρου να διασφαλιστεί επαρκές και οικονομικό νερό άρδευσης για τους παραγωγούς της Δ.Ε. Δίου;
- Πώς σκοπεύουν να αναθεωρήσουν την πρακτική των επαναλαμβανόμενων «εκτάκτων» παρεμβάσεων στην κοίτη των ρεμάτων, ώστε να μετατοπιστεί το βάρος της πολιτικής από την αποσπασματική αποκατάσταση των ζημιών σε μόνιμα έργα πρόληψης, ορεινής υδρονομίας και βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων, με διαφανή καταγραφή των δαπανών και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων πρακτικών;
Οι Ερωτώντες/ώσες Βουλευτές/ριες
Γιώργος Ψυχογιός, Αλέξανδρος Μεϊκόπουλος, Μιλτιάδης Ζαμπάρας, Βασίλειος Κόκκαλης, Καλλιόπη Βέττα, Ειρήνη (Ρένα) Δούρου, Ειρήνη (Νίνα) Κασιμάτη, Μαρίνα Κοντότολη, Κωνσταντίνος Μπάρκας και Αικατερίνη (Κατερίνα) Νοτοπούλου.
