Ακολούθησε τα βήματα του προσκοπισμού μια ολόκληρη ζωή. Ξεκίνησε μικρό παιδί, στα «απόνερα» του ανταρτοπόλεμου, έζησε με τον προσκοπισμό τα πρώτα βήματα της αδελφοποίησης των Ελλήνων της Διασποράς, συνέβαλε στην ένταξη της Ελλάδας στον παγκόσμιο ιστό του τουρισμού, γνώρισε βασιλείς, Προέδρους Δημοκρατίας πολλών χωρών και πολιτικούς όλων των κομματικών χώρων. Έκανε φίλους σε όλο τον κόσμο, γνώρισε ήθη κι έθιμα άλλων πατρίδων, μέσα από μία κοινή ιδέα, μέσα από έναν ιδανικό τρόπο ζωής, που του δίδαξε ο προσκοπισμός.
«Μια φορά πρόσκοπος για πάντα πρόσκοπος!». Έτσι αισθάνεται κι έτσι θα πει με περηφάνια στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο 82χρονος σήμερα Ευάγγελος Βαντσίδης, συνταξιούχος συμβολαιογράφος της Θεσσαλονίκης, που από τον Μάιο του 1952, σε ηλικία τότε 12 ετών, εντάχθηκε στο σώμα Ελλήνων Προσκόπων Θεσσαλονίκης, σε μία δύσκολη, όπως τη χαρακτηρίζει, εποχή.
«Περπατώντας» στα μονοπάτια της προσκοπικής του ζωής θυμάται πως ερέθισμα για να μπει στον κόσμο αυτόν στάθηκε το 1ο «τζάμπορι», δηλαδή η παγκόσμια σύναξη των προσκόπων που έγινε στο Διόνυσο, στην Αθήνα. «Μοy είχε καλλιεργηθεί μία φαντασία με τα τραγούδια, τα παιχνίδια που έπαιζαν εκεί, αλλά και τη ρωμαϊκή ζωή. Ήθελα πάρα πολύ να γίνω πρόσκοπος. Τότε με έφερε ένας φίλος μου στο 2ο Σύστημα Τοπικής Εφορίας Αγίου Δημητρίου προσκόπων Θεσσαλονίκης και έτσι ξεκίνησα», θα πει νοσταλγικά.
Από τη φαντασία, τα τραγούδια και τα παιχνίδια, ο προσκοπισμός έγινε πολύ γρήγορα για τον κ. Βαντσίδη εργαλείο αδελφοσύνης των Ελλήνων της Διασποράς, αλλά και εργαλείο τουριστικής προσέγγισης της Ελλάδας στις χώρες του κόσμου.
Προσκοπισμός και Έλληνες της Διασποράς
«Το 1952 ήταν μία δύσκολη εποχή, ακόμη υπήρχαν στη Θεσσαλονίκη οι ανταρτόπληκτοι. Οι πρόσκοποι βοηθούσαν και τους ανταρτόπληκτους και όσο μπορούσαν έδιναν τη βοήθειά τους σε άτομα που ήταν ανυπεράσπιστα, μοναχικά. Ήταν μία εποχή δύσκολη μεν, αλλά και πολύ όμορφη ταυτόχρονα, διότι ήταν εποχή αδελφοσύνης», θα πει ο κ. Βαντσίδης, που ξετυλίγει το κουβάρι των αναμνήσεων του στον προσκοπισμό.
«Το 1956 έγινε το “Τζάμπορι”, δηλαδή η σύναξη προσκόπων, αποδήμου ελληνισμού. Ήταν η εποχή τότε που η κυβέρνηση προσπαθούσε να έρθει σε επαφή με τους Έλληνες της διασποράς. Τότε πήγαμε μία αντιπροσωπεία προσκόπων από την Ελλάδα με το αερομεταγωγικό ΧΙΟΣ στην Αλεξάνδρεια, για να υποδεχθούμε τους προσκόπους από την Αλεξάνδρεια, Κάιρο και το Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου. Τους φέραμε στην πανελληνία σύναξη αποδήμου ελληνισμού, που έγινε στον Άγιο Ανδρέα, στην Αθήνα. Φέραμε περίπου 600 προσκόπους και οδηγούς από έναν ελληνισμό που ανθούσε τότε στην Αίγυπτο και ήρθαν όλοι με πολύ μεγάλη χαρά» θα θυμηθεί.
Σύσφιξη σχέσεων από όλο τον κόσμο
Αυτό που θα μείνει όμως αξέχαστο στον κ. Βαντσίδη είναι το 11ο Παγκόσμιο προσκοπικό «τζάμπορι», το 1963 στην Ελλάδα, που έγινε στην Αθήνα και συγκεκριμένα στον Μαραθώνα. «Ήταν ένα καταπληκτικό “τζάμπορι”, το οποίο είχε περισσότερους από 15.000 προσκόπους. Έγινε σε μία περιοχή στον Μαραθώνα, όπου είχαν γίνει εγκαταστάσεις και έργα υποδομής, γιατί τότε ήταν η εποχή που η κυβέρνηση προσπαθούσε να φέρει τον τουρισμό στην Ελλάδα και να γίνει γνωστή σε παγκόσμιο επίπεδο. Μέσα στην κατασκήνωση είχε εγκατασταθεί και υπόγειο δίκτυο ύδρευσης. Οι προσφορές από τις τότε υπάρχουσες εταιρείες ήταν πολύ μεγάλες. Οι πρόσκοποι που ήρθαν από κάθε άκρη του κόσμου έφεραν τα δικά τους δώρα στη συνάντηση και έτσι έγινε μία συναδέλφωση καταπληκτική και μία σύσφιξη σχέσεων από όλο τον κόσμο.
»Η προσκοπική εκεί κατασκήνωση χωριζόταν σε 11 υποκατασκηνώσεις, η κάθε μία από τις οποίες είχε ένα από τα ονόματα των φυλών των Ελλήνων που πολέμησαν κατά του Ξέρξη. Ήμουν αναπληρωτής αρχηγός της ομάδας Θεσσαλονίκης. Δίπλα μας ήταν οι Γιαπωνέζοι, που είχαν αδελφοποιηθεί μαζί μας. Αρχηγός ήταν ένας καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οζάκα και όταν ήρθαν να τους φιλέψουμε, στην ελληνική ημέρα, καθόταν στα τραπέζια χωρίς να τρώνε. Τους ρωτήσαμε γιατί δεν ήθελαν να φάνε και τότε μας ζήτησαν να φάνε με τα τσοπ στικς, γιατί με τα πιρούνια δεν ήταν συνηθισμένοι να τρώνε», εξιστορεί χαμογελώντας ο βετεράνος πρόσκοπος, που τότε είδε για πρώτη φορά στη ζωή του και τα τσοπ στικς, αλλά και τις συνήθειες των Γιαπωνέζων προσκόπων.
Οι φιλίες που διατηρήθηκαν στον χρόνο
«Όταν ιδρύθηκε ο προσκοπισμός χαρακτηρίστηκε ως ένα επαναστατικό παιδαγωγικό σύστημα. Άλλοι είπαν ότι είναι ένα σύστημα, το οποίο με την ψυχαγωγία που προσφέρει, δίνει στα παιδιά μία εκπαίδευση διαφόρων τύπων. Τελικά ο προσκοπισμός είναι αυτό που είπε, μεταξύ άλλων, ο ιδρυτής του προσκοπισμού Λόρδος Ρόμπερτ Στίβενσεν Σμιθ Μπέηντεν Πάουελ του Γκίλγουελ, «ότι είναι η αγωγή του πολίτη στην ίδια τη ζωή». Ο ιδρυτής του προσκοπισμού, το 1907, κατόρθωσε να εναρμονίσει το αρχαίο ελληνικό πνεύμα στον προσκοπισμό. Δηλαδή τις θεωρίες του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, για τους νόμους και την πειθαρχία, την εκπαίδευση και την άθληση του σώματος και του πνεύματος και να γίνονται εκπαιδεύσεις πάνω σε θέματα τα οποία θα βοηθήσουν τους νέους να βγουν στον πολιτικό βίο. Η υπόσχεση που δίνει ο κάθε πρόσκοπος, είναι πίστη στον Θεό και την πατρίδα και να βοηθά κάθε άνθρωπο σε κάθε περίπτωση . Είναι υπόσχεση, δεν είναι όρκος, όπως νομίζουν πολλοί. Είναι υπόσχεση στην τιμή του προσκόπου», επισημαίνει ο κ. Βαντζίδης.
Από 12 ετών, οπότε εισήχθη στον προσκοπισμό, ακολούθησε όλες τις βαθμίδες, έγινε αρχηγός της ομάδας, αρχηγός του συστήματος, έγινε Έφορος δράσεων και Έφορος δημοσιών σχέσεων των Προσκόπων στην περιφέρεια της Θεσσαλονίκης. Με σκοπό την ανάδειξη της Ελλάδας, πήγε δύο φορές αρχηγός ελληνικής αντιπροσωπείας, μία στο Έσσεξ σε παγκόσμια κατασκήνωση και μία στο Κέιμπριτζ.
«Τα χρόνια τα οποία πέρασα στον προσκοπισμό ήταν τα καλύτερα της ζωής μου»
Όπως εξομολογείται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ.Βαντσίδης, ο προσκοπισμός τον βοήθησε πάρα πολύ στη γυμνασιακή του σπουδή, στα φοιτητικά του χρόνια, αλλά και στο στρατό. «Με τον προσκοπισμό έκανα φίλους παντοτινούς στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Ειδικά στην Αγγλία, αλλά και στην Ιαπωνία. Στην Αγγλία είχα έναν πολύ καλό φίλο, που του έστελνα κάθε χρόνο ένα μπουκάλι κονιάκ, το οποίο λάτρευε ως Σκωτσέζος που ήταν στην καταγωγή, το ίδιο γινόταν και ο Ιάπωνας», αναφέρει.
«Ο προσκοπισμός σώζει ζωές»
«Ο νόμος των προσκόπων είναι ένα ευαγγέλιο για όλους τους προσκόπους σε όλες τις χώρες. Έχει τις αρχές τις οποίες θα μπορούσε να έχει μια υγιής κοινωνία, της αυτοκυριαρχίας της προσωπικότητας, της αλληλεγγύης, της αγάπης προς τον πλησίον, τη φύση και τα ζώα. Είναι όμως και ένα διαβατήριο ζωής, καθώς έχει σώσει ζωές», αναφέρει ο κ. Βαντσίδης, που θα θυμάται για πάντα ένα δυσάρεστο περιστατικό που του είχε αφηγηθεί ο πατέρας του, αλλά αυτόν τον έχει σημαδέψει.
«Ο πατέρας μου ήταν στη μικρασιατική καταστροφή, υπηρετούσε στον στρατό. Ένα βράδυ που προχωρούσαν σε μία περίπολο για το Αφιόν Καραχισάρ, διαπίστωσαν ότι χάθηκε ένας από τους στρατιώτες. Γύρισαν πίσω να τον βρουν. Έψαξαν μέσα στη νύχτα και άκουσαν από απόσταση να φωνάζει κάποιος για βοήθεια. Ήταν αυτός που έπεσε μέσα σε ένα πηγάδι. Του ρίξανε το σκοινί που διέθεταν για να ανέβει. Όταν τον έφεραν όμως επάνω διαπίστωσαν ότι ήταν νεκρός επειδή λανθασμένα περιτύλιξε ο ίδιος το σκοινί στη μέση του και το λαιμό του. Πήγαν να τον σώσουν και πέθανε. Αν ήταν πρόσκοπος και ήξερε τους κόμπους που μαθαίνουμε θα έκανε μία “καντηλίτσα” ή μια άλλη προσκοπική θηλιά και θα σωζόταν», λέει με πικρία ο μάχιμος πρόσκοπος, που θυμάται κάθε υπηρεσία που πρόσφεραν οι πρόσκοποι σε μεγάλους σεισμούς και πυρκαγιές που έζησε η χώρα.
Θυμάται όμως και τις όμορφες στιγμές, τα παιχνίδια επιβίωσης στο βουνό, τις δεντροφυτεύεις, τη «φλόγα» του προσκοπισμού, αλλά και τις κοσμικές συναντήσεις.
Οι επίσημες επισκέψεις
Την κεντρική αίθουσα της Περιφερειακής Εφορείας Προσκόπων Θεσσαλονίκης, στη Λεωφόρο Βασιλέως Γεωργίου, όπως λέει ο κ. Βαντσίδης, επισκέφθηκαν από πρωθυπουργοί μέχρι βασιλείς χωρών. «Ο (πρώην) βασιλιάς Παύλος ερχόταν τακτικά και μας επισκεπτόταν, όπως επισκεπτόταν και διάφορα συστήματα προσκοπισμού, ήταν άλλωστε και ο ίδιος αρχηγός προσκόπων, όπως και ο Κωνσταντίνος μεταγενέστερα. Στο “τζάμπορι” ήταν μάλιστα πρωτεργάτες, μας έδιναν τη βοήθειά τους, αλλά προσέθεταν και ένα μεγαλείο τότε στην όλη οργάνωση. Εδώ ήρθαν Πρόεδροι Δημοκρατίας, μεταξύ αυτών ο Κωνσταντίνος Τσάτσος και άλλοι πολλοί. Πολλές φορές ήρθαν και κυβερνητικά στελέχη από διάφορα κόμματα. Ο προσκοπισμός άλλωστε δεν πολιτεύεται, ούτε επιτρέπεται από τον οργανισμό των προσκόπων να πολιτευτεί κάποιος υπό την ιδιότητα του προσκόπου. Βέβαια στην ελληνική Βουλή υπήρχαν και υπάρχουν πολλοί πρόσκοποι, αλλά δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ την ιδιότητα του προσκόπου για να πολιτευτούν», θα εξηγήσει ο κ. Βαντσίδης.
«Αυτοί που αγαπούν τον προσκοπισμό, θα πάνε καλά στη ζωή τους και θα γίνουν αξιόλογοι άνθρωποι. Τα εφόδια που λαμβάνουν θα τους βοηθήσουν πολύ, σε κάθε πτυχή της ζωής τους», καταλήγει ο βετεράνος πρόσκοπος, που με καμάρι θα αναφερθεί και στο γιο του αλλά και τον εγγονό του που ακολουθούν τα βήματα του στον προσκοπισμό.
«Ο προσκοπισμός μας ακολουθεί σε όλη τη ζωή μας, εμείς απλώς γινόμαστε τα μονοπάτια του για να συνεχιστεί», λέει ο κ. Βαντσίδης που κρατά στα χέρια του συγκινημένος τις όμορφες αναμνήσεις του μέσα από τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που αποτυπώνουν ζωντανό το χρόνο και το ιστορικό βάθος του προσκοπισμού στην Ελλάδα.
Άννυ Ταπάσκου
