Καθώς οι τιμές των καυσίμων έχουν πάρει «φωτιά» σε όλη την Ευρώπη, στα κεντρικά της ηπείρου καταγράφεται εδώ και εβδομάδες άνθιση ενός είδους… τουρισμού, που αποτελεί σημάδι των καιρών: αυτού της βενζίνης.
Βασικά σημεία προορισμού και αναφοράς αποτελούν η Ουγγαρία και η Πολωνία, που με διαφορετικές κρατικές παρεμβάσεις έχουν κρατήσει τις τιμές της βενζίνης σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, συγκριτικά με τη συνολική εικόνα στην Ε.Ε.
Με το βλέμμα στραμμένο και στις εκλογές του 2023, η εθνικιστική κυβέρνηση της Βαρσοβίας προχώρησε από την 1η Φεβρουαρίου και για τουλάχιστον έξι μήνες σε μείωση του ΦΠΑ στα καύσιμα από το 23% στο 8%, στην προσπάθειά της να «τιθασεύσει» τον πληθωρισμό -από τους υψηλότερους στην Ευρώπη.
Έτσι, η μέση τιμή της βενζίνης -μετά και τη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης τον Δεκέμβριο- έχει πλέον διαμορφωθεί στα 5,19 ζλότι (1,15 ευρώ) το λίτρο και στα 5,24 ζλότι (1,16 ευρώ) για το ντίζελ.
Το κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό υπολογίζεται στα 3 δισεκατομμύρια ζλότι (περίπου 666 εκατομμύρια ευρώ).
Στη Βουδαπέστη από την άλλη, όπου οι αμφίρροπες βουλευτικές εκλογές του Απριλίου κοντοζυγώνουν και ο πληθωρισμός επίσης καλπάζει, η κυβέρνηση Όρμπαν ακολούθησε άλλο δρόμο.
Βάζοντας ουσιαστικά τους εμπόρους καυσίμων να πληρώσουν το «μάρμαρο», επέβαλε ανώτατο όριο στην τιμή της βενζίνης στα 480 φιορίνια (στα 1,35 ευρώ).
Το μέτρο εφαρμόστηκε αρχικά τον περασμένο Νοέμβριο και τώρα παρατάθηκε για άλλους τρεις μήνες. Για μετά τις κάλπες, δηλαδή…
«Αναστενάζουν» οι αντλίες
Μοιραία, οι φθηνότερες τιμές των καυσίμων ωθούν όλο και περισσότερους οδηγούς από γειτονικές χώρες -επαγγελματίες και μη- στα πολωνικά και στα ουγγρικά βενζινάδικα για να γεμίζουν τα ρεζερβουάρ τους.
Και όχι μόνο…
Στην Πολωνία, όπου ένας οδηγός από τη γειτονική Σλοβακία για παράδειγμα εξοικονομεί σήμερα έως και 18 ευρώ με κάθε γέμισμα του ρεζερβουάρ με 45 λίτρα βενζίνης, πολλοί από τους «τουρίστες των καυσίμων» φέρουν μαζί τους και ειδικά δοχεία, φεύγοντας έτσι και με αυτά και με το ντεπόζιτο γεμάτα.
Το φαινόμενο πήρε μέσα στις τελευταίες ημέρες τόσο μεγάλες διαστάσεις, που οι τελωνειακές αρχές αναγκάστηκαν να λάβουν μέτρα ένθεν κι ένθεν των συνόρων.
Η Σλοβακία έβαλε όριο αφορολόγητου στα 10 λίτρα καυσίμου σε δοχεία.
Η δε Πολωνία εντείνει τους ελέγχους για την τήρηση του ορίου των τεσσάρων ειδικών δοχείων καυσίμων των 60 λίτρων ανά οδηγό.
Το ίδιο μέτρο ισχύει για τις ορδές «τουριστών των καυσίμων» που καταφθάνουν στα πολωνικά εδάφη από άλλες όμορες χώρες, όπως την Τσεχία και τη Γερμανία.
Ήδη, γερμανική Ένωση Πρατηριούχων προειδοποιεί ότι ορισμένα βενζινάδικα κοντά στα σύνορα με την Πολωνία βρίσκονται πλέον αντιμέτωπα, ελλείψει πελατών, με τον κίνδυνο λουκέτου.
Αντιστοίχως αυξημένη είναι η κίνηση των «τουριστών των καυσίμων» και προς στην Ουγγαρία.
Ενώ όμως οι ξένοι οδηγοί είναι κάτι παραπάνω από ικανοποιημένοι με το ανώτατο όριο που έχει επιβάλει η κυβέρνηση Όρμπαν στην τιμή της βενζίνης, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τους Ούγγρους πρατηριούχους.
Πολλοί εξ αυτών έχουν φτάσει στα όρια της απόγνωσης…
Βενζινοπώλες στα «κάγκελα»
«Μπορούμε να δώσουμε το πολύ 10 λίτρα ανά πελάτη!» γράφει η πινακίδα σε ένα βενζινάδικο στην ανατολική Ουγγαρία.
Ένα άλλο πρατήριο αποφάσισε να πουλά μόνο 250 λίτρα βενζίνης την ημέρα, με τα οποία πρακτικά μπορούν να γεμίσουν μόλις έξι ρεζερβουάρ.
Συνολικά, υπολογίζεται ότι περίπου 50 ουγγρικά πρατήρια έχουν ανακοινώσει κάποιου είδους περιορισμούς.
Ήδη, τα μικρότερα βενζινάδικα πασχίζουν να παραμείνουν σε λειτουργία. Αρκετά ανέφεραν ότι ξέμειναν από καύσιμα, με αποτέλεσμα να κλείσουν προσωρινά.
Όμως το πρόβλημα δεν είναι πλέον η μεγάλη ζήτηση.
Λόγω του κυβερνητικού μέτρου και της αυξημένης τιμής αγοράς, οι πρατηριούχοι λένε ότι με κάθε λίτρο που πωλούν, χάνουν έως και οκτώ φιορίνια.
Ορισμένοι δηλώνουν πια δυσκολία στην εξόφληση δόσεων τραπεζικών δανείων, που πήραν για την επιχείρησή τους. Ολοένα και περισσότεροι φοβούνται τη χρεοκοπία.
Ειδικοί προβλέπουν ότι, με την τρίμηνη παράταση του κυβερνητικού μέτρου, θα επηρεαστούν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τα μισά πρατήρια στη χώρα.
Προσώρας, πάντως, δεν προβλέπεται κάποιο ειδικό βοήθημα για τους πρατηριούχους, εκ των οποίων το μεγαλύτερο πλήγμα αναμένεται να δεχθούν κυρίως οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση Όρμπαν είναι αμετακίνητη στην εφαρμογή του ανώτατου ορίου στην τιμή της βενζίνης, καθώς πασχίζει -συνδυαστικά με το «πάγωμα» των τιμών βασικών τροφίμων, με φοροαπαλλαγές και με άλλες παροχές- να μειώσει τον αντίκτυπο του πληθωρισμού στις τσέπες των ψηφοφόρων, σχεδόν δύο μήνες πριν στηθούν οι κάλπες.
Έπειτα από 12 συναπτά έτη στην πρωθυπουργία, ο εθνικιστής Βίκτορ Όρμπαν θέλει πάση θυσία να διατηρήσει τα «ηνία» της εξουσίας, τα οποία τώρα διεκδικεί με αξιώσεις ο συνασπισμός έξι αντιπολιτευόμενων κομμάτων, από όλο το πολιτικό φάσμα.
Ανεξαρτήτως πάντως του τι θα βγάλει τελικά η κάλπη της 3ης Απριλίου, οι ειδικοί προβλέπουν ότι με τη μετέπειτα κατάργηση των μέτρων, οι τιμές θα εκτιναχθούν στα ύψη.
Εάν, δε, συνεχιστεί η ανοδική πορεία της τιμής του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, προειδοποιούν ότι η βενζίνη μπορεί να φτάσει έως και τα 700 φιορίνια (1,97 ευρώ) το λίτρο.
