Κάποτε έλεγαν “Αν δώσεις σε έναν που πεινάει δέκα κιλά ψάρια, θα έχει να φάει για δέκα μέρες, εάν όμως τού δώσεις μια πετονιά για να ψαρεύει, τότε δεν θα πεινάσει ποτέ “.
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Αυτό σήμαινε ότι θα έλυνε το πρόβλημα της πείνας και της φτώχειας, ότι θα ψάρευε και θα έπιανε πάντοτε ψάρια, είτε για να φάει είτε για να τα πουλήσει και να βγάλει λεφτά. Αυτό όμως έπαψε να ισχύει πλέον, γιατί σήμερα όσο και να ψαρέψεις δεν θα πιάσεις τίποτα, επειδή δεν υπάρχουν πλέον ψάρια στη θάλασσα.
Οι τιμές των ψαριών έχουν αυξηθεί έως και 30% τον τελευταίο χρόνο, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. τον Μάιο, οι ανατιμήσεις στα νωπά είδη ιχθυοπωλείου διαμορφώθηκαν στο 8,4%. Αιτία, όπως αναφέρουν εκπρόσωποι του κλάδου, η μειωμένη παραγωγή λόγω κλιματικής κρίσης, η παράνομη αλιεία, αλλά και το αυξημένο κόστος παραγωγής των ιχθυοκαλλιεργειών.
Ενδεικτικά, ο γαύρος από τα 5 ευρώ το 2023 αυξήθηκε πέρυσι στα 6,5-7 ευρώ το κιλό και φέτος πωλείται στα 8-8,5 ευρώ, ενώ πάνω από 100% έχει ανέβει την τελευταία διετία η τιμή της σαρδέλας. Ειδικότερα, από τα 5 ευρώ το 2023 και τα 6,5 ευρώ το 2024, φέτος κυμαίνεται στα 10-11,50 ευρώ το κιλό.
«Η σαρδέλα έχει ακριβύνει τόσο πολύ, καθώς βρίσκεται σε έλλειψη. Μεγάλες ποσότητες εξάγονται σε άλλες χώρες και ό,τι μένει στην Ελλάδα, πωλείται ακριβά, καθώς η ζήτηση είναι πολύ αυξημένη. Εμείς προσπαθούμε να απορροφήσουμε όσο είναι δυνατόν τις ανατιμήσεις, αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο», αναφέρει στον «Ε.Τ.» ιδιοκτήτης ιχθυοπωλείου στο Περιστέρι.
Μεγάλες αυξήσεις όμως παρατηρούνται και στα ψάρια ιχθυοτροφείου, με την τσιπούρα να κυμαίνεται στα 11,50 ευρώ από 9,5 πέρυσι και 8,5 το 2023, ενώ το λαβράκι φτάνει ακόμα και στα 14 ευρώ από 11,5 πέρυσι και 10 ευρώ δύο χρόνια πριν.
Όπως επισημαίνει στον «Ε.Τ.» υψηλόβαθμο στέλεχος του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων, η παραγωγή των ιχθυοκαλλιεργειών έχει περιοριστεί σε όλη τη Μεσόγειο λόγω των μεγάλων ανατιμήσεων που καταγράφονται στις πρώτες ύλες και κυρίως στις τροφές που χρησιμοποιούνται στις ιχθυοκαλλιέργειες, αλλά και λόγω της κλιματικής κρίσης, καθώς η άνοδος της θερμοκρασίας επηρεάζει την ανάπτυξη των συγκεκριμένων ιχθυρών.
Στα παραδοσιακά ακριβά ψάρια, πάντως οι τιμές παραμένουν σταθερές, ωστόσο ένα μέσο νοικοκυριό αδυνατεί να τα αγοράσει, δεδομένου ότι η τιμή τους κινείται πάνω από τα 20-25 ευρώ το κιλό.
Από την άλλη, στα «ψιλά» ψάρια», σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, το ράλι των ανατιμήσεων θα συνεχιστεί τουλάχιστον για 18 μήνες ακόμα, μέχρι να αποκατασταθεί η εγχώρια παραγωγή.
(πηγή: Ελεύθερος Τύπος 12-6-25)
Η έλλειψη ψαριών φέρνει αυξήσεις στο χρηματιστήριο αλιευμάτων στις ιχθυόσκαλες, με αποτέλεσμα σήμερα, η τιμή της σαρδέλας να φτάνει τα 14 ευρώ το κιλό και της τσιπούρας στα 18. Το λαβράκι ιχθυοτροφείου από 10 πλέον πωλείται στα 14 ευρώ. Αλλά και οι αλιείς μπακαλιάρου και κουτσομούρας παρατηρούν σημαντική μείωση αλιευμάτων σε αυτά τα ψάρια. Όμως, η αναζήτηση σημείου για καλύτερη ψαριά μακριά από τη βάση των ψαράδων, είναι απαγορευτική για πολλούς από αυτούς.
Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν, ότι αναμένουν αυξήσεις και στις τιμές για τα κατεψυγμένα θαλασσινά, που έρχονται μεταξύ άλλων από Ινδία και Κίνα.
Η ακρίβεια αποθαρρύνει τόσο τα νοικοκυριά να αγοράσουν ακόμη και τα πιο δημοφιλή και άλλοτε προσιτά οικονομικά ψάρια, όσο και την ίδια την αγορά. Ο Πρόεδρος της Βαρβάκειου Αγοράς είπε:
«Όλοι αγαπάμε το ψάρι και είναι και η περίοδος που το προτιμούμε περισσότερο. Αλλά όταν δεν υπολογίζουμε κάποια πράγματα από τα προηγούμενα χρόνια, αυτά είναι τα αποτελέσματα. Έχουμε τεράστια αύξηση ειδικά στον γαύρο και τη σαρδέλα. Η σαρδέλα έχει ξεφύγει τελείως. Τα μεροκάματα δεν βγαίνουν, όπως και τα καύσιμα και πολλοί έχουν παρατήσει το επάγγελμα. Ο γαύρος πωλείται τώρα κάπου στα 8 ευρώ και η σαρδέλα στα 12 ευρώ από 4 με 5 πέρυσι στο κανονικό μέγεθος. Εμείς έχουμε το ίδιο πρόβλημα, αντιμετωπίζουμε τεράστια προβλήματα, προσπαθούσαμε να προσεγγίσουμε όλα τα στρώματα, αλλά η κυβέρνηση δεν προχώρησε σε κάποια ανακούφιση, η αγορά είναι άδεια».
«Φάτε μάτια ψάρια» – Από πού προέρχεται η φράση;
Προέρχεται από την παροιμία «φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο», την οποία λέμε όταν μπορούμε μόνο να βλέπουμε το αντικείμενο της επιθυμίας μας, χωρίς να μπορούμε να το γευτούμε και να το απολαύσουμε (π.χ. το φαγητό, όπως τα ψάρια).
Η φράση προέρχεται από τα Ιωάννινα. Στην λίμνη, παλαιότερα, οι ψαράδες της περιοχής ψάρευαν τα νόστιμα ψάρια της. Όμως την εποχή που κυβερνούσε τα Γιάννενα ο Αλή Πασάς, είχε μπει φόρος ένα γρόσι για κάθε οκά ψαριών και χελιών που θα ψαρεύονταν μέσα στη λίμνη. Οι φοροεισπράκτορες του Αλή Πασά τιμωρούσαν όποιον δεν πλήρωνε τον φόρο και του έπαιρναν όλη την ψαριά. Επειδή οι ψαράδες ήταν πολύ φτωχοί, προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να μην πληρώσουν τον φόρο. Όμως, οι άνθρωποι του Αλή Πασά τούς παρακολουθούσαν και τους έπαιρναν όλα τα ψάρια, που είχαν ψαρέψει όλη τη νύχτα, όταν έβγαιναν στη στεριά.
Όπως αναφέρει ο συγγραφέας-δημοσιογράφος Τάκης Νατσούλης στο βιβλίο του «Λέξεις και Φράσεις Παροιμιώδεις», ο γερο-θυμόσοφος ψαράς, βλέποντας τον κόπο και τον ιδρώτα του να περνά στα χέρια του Αλή Πασά έλεγε: «Φάτε μάτια ψάρια και η κοιλιά περίδρομο».
Με τιμές που θυμίζουν… καραβίδες βρίσκουν το τελευταίο διάστημα οι καταναλωτές την… ταπεινή σαρδέλα στην αγορά της Θεσσαλονίκης. Οι ελλείψεις στην αλίευση του δημοφιλούς ψαριού, που για κάποιους «δείχνουν» υπεραλίευση, ανέβασαν στα ύψη τις τιμές. Οι ποσότητες που τελικά φτάνουν προς κατανάλωση στα τελάρα στα ιχθυοπωλεία είναι ελάχιστες, με αποτέλεσμα οι σαρδέλες να είναι είδος.. εν ανεπαρκεία.
«Ποια σαρδέλα; Σαρδέλα θα λέμε και θα κλαίμε», λέει χαρακτηριστικά μιλώντας στο TheOpinion ιχθυοπώλης στη Βασιλέως Ηρακλείου και τονίζει: «εδώ και μέρες η σαρδέλα αλλά και ο γαύρος, τα ψάρια του λαού, είναι σε έλλειψη. Οι τιμές είναι στα ύψη. Αν την πάρω από την ιχθυόσκαλα, θα πρέπει να την πουλήσω στον καταναλωτή τουλάχιστον 13 ευρώ για να βγάλω κέρδος. Ποιος θα πάρει τη σαρδέλα στα 13 ευρώ όταν έχω την τσιπούρα στα 15 ευρώ;».
«10 ευρώ τις πήραμε την προηγούμενη εβδομάδα και μάλιστα από τον πάγκο της λαϊκής, όπου υποτίθεται ότι το ψάρι είναι πιο φθηνό.Ούτε καραβίδες να τρώγαμε», επισημαίνει καταναλώτρια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ιχθυόσκαλα της Μηχανιώνας, εκεί όπου καταλήγουν όλες οι ψαριές σαρδέλας και γαύρου από Βόρεια Ελλάδα, υπήρξε ημέρα την περασμένη εβδομάδα κατά την οποία το φελιζόλ (που περιλαμβάνει περίπου 9 κιλά ψάρι) κόστιζε 95 ευρώ. «Αυτό σημαίνει ότι ο έμπορος αγόραζε περίπου 11 ευρώ το κιλό τη σαρδέλα. Πόσο έπρεπε να την πουλήσει στον ιχθυοπώλη κι αυτός στον καταναλωτή για να βγάλουν τα έξοδά τους;», τονίζει μιλώντας στο TheOpinion ο Νίκος Σδούγγος, μέλος του δ.σ. του Σωματείου Ιχθυεμπόρων νομού Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ελλείψεις στην ιχθυόσκαλα ήταν εμφανείς όλο τον τελευταίο μήνα. «Οι ποσότητες που έβρισκαν τα γρι – γρι ήταν σαφώς λιγότερες. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί ο παράγοντας και της μείωσης του αριθμού των καϊκιών που βγαίνουν για ψάρεμα, κάτι που έχει να κάνει με την αύξηση των εξόδων τους», εξηγεί.
Τα γρι-γρι
«Πράγματι υπάρχει θέμα ιδίως τον τελευταίο μήνα», τονίζει o πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Γρι-Γρι, Κωνσταντής Παγώνης. Για τον ίδιο, το θέμα είναι πολυπαραγοντικό.
«Οι ψαριές είναι εμφανώς μειωμένες, οι ποσότητες δεν είναι οι ίδιες με αυτές που βρίσκαμε στο παρελθόν και αυτό που σας λέω αφορά και τα γρι γρι που βγαίνουμε εδώ από Θεσσαλονίκη στο πρώτο και το τρίτο πόδι, αλλά και τους συναδέλφους στα νερά της Καβάλας», εξηγεί ο κ. Παγώνης, που επισημαίνει ωστόσο ότι σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι σαρδέλα και γαύρος έχουν εξαφανιστεί.
«Θέλουμε κι εμείς να ανακάμψουν τα συγκεκριμένα είδη, μόνοι μας τα προστατεύουμε για να μην υπάρχει μείωση και έχουμε καταθέσει πρόταση στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τη σαρδέλα και τον γαύρο. Η σαρδέλα και ο γαύρος πριν έξι χρόνια είχαν 2 και 3 ευρώ, αλλά και 1,5 ευρώ στους πάγκους της λαϊκής. Ωστόσο, το ψάρι από μας το ψαρεύουμε μέχρι να φτάσει στον καταναλωτή περνά από 2-3 μεσάζοντες. Όλων αυτών των ανθρώπων τα έξοδα έχουν αυξηθεί ραγδαία κι αυτό “βγαίνει” στην τιμή», Σήμερα η τιμή ποικίλλει ανάλογα και με τη μέρα συνήθως από 6 ευρώ και πάνω. Σήμερα μπορεί να μην τη βρείτε καθόλου στον ιχθυοπώλη, αύριο μπορεί να τη βρείτε με 10 ευρώ αλλά και με 13 ευρώ. Πάντως, προβλέπω ότι το επόμενο διάστημα που ο καιρός θα βελτιωθεί και θα βγαίνουν στα ανοιχτά περισσότερα καΐκια, η εικόνα θα είναι σαφώς καλύτερη».
(πηγή: TheOpinion 17-6-25)
