Σε μία χρονιά κατά την οποία οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) στην Ευρώπη συνεχίζουν να υποχωρούν και οι ανησυχίες εντείνονται εξαιτίας της γεωπολιτικής αβεβαιότητας και των εμπορικών πολέμων, οι επενδυτές διατηρούν μία θετική προδιάθεση σχετικά με την ελκυστικότητα της Ελλάδας ως επενδυτικού προορισμού. Όπως εξηγεί μιλώντας στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Γιώργος Παπαδημητρίου, διευθύνων σύμβουλος EY Ελλάδος από τα συμπεράσματα της EY Attractiveness Survey Ελλάδα 2025 προκύπτει ότι, παρά το αρνητικό κλίμα στην Ευρώπη, η ελκυστικότητα της Ελλάδας παραμένει ανθεκτική.
«Η βάση δεδομένων EIM (European Investment Monitor) κατέγραψε 35 επενδυτικά έργα στην Ελλάδα το 2024, έναντι 50 το 2023. Παρά τη μείωση, πρόκειται για την τέταρτη καλύτερη επίδοση στο διάστημα 25 ετών που παρακολουθεί η βάση δεδομένων της EY. Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε, όμως, είναι ότι, αθροιστικά, οι επενδύσεις των τελευταίων πέντε ετών στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν το 53% των ΑΞΕ που έχει καταγράψει η EY για τη χώρα μας από το 2000, τη στιγμή που στο ίδιο διάστημα η Ευρώπη έχει χάσει μία στις πέντε» τονίζει ο κ. Παπαδημητρίου.
Την ίδια ώρα, παραμένει θετική η προδιάθεση των επενδυτών για την Ελλάδα. Ένας στους δύο ερωτώμενους (48%) δήλωσε ότι η επιχείρησή του σχεδιάζει να αναπτύξει ή να επεκτείνει τις δραστηριότητές της στην Ελλάδα, στη διάρκεια του επόμενου χρόνου, ενώ 82%, από 79% πέρυσι – και μόλις 50% το 2019 – χαρακτήρισαν ως αποτελεσματική την πολιτική της χώρας για την προσέλκυση διεθνών επενδυτών.
«Η έρευνα, ωστόσο, αναδεικνύει και τομείς όπου εξακολουθούμε να έχουμε αδυναμίες και πρέπει να κάνουμε περισσότερα, για να ανταγωνιστούμε άλλες χώρες, πολλές από τις οποίες ξεκινούν από ένα υψηλότερο σημείο εκκίνησης», σύμφωνα με τον κ. Παπαδημητρίου. Για παράδειγμα, στις υποδομές – ιδιαίτερα τις ψηφιακές – το ρυθμιστικό και φορολογικό περιβάλλον, την περαιτέρω ψηφιοποίηση του Δημόσιου τομέα και την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης, και, πάνω απ’ όλα, την ενίσχυση των ανθρώπινων δεξιοτήτων, που η έρευνα αναδεικνύει μεταξύ των κορυφαίων προτεραιοτήτων σταθερά από το 2019.
«Πρέπει, συνεπώς, να εντείνουμε τις προσπάθειές μας, καθώς το στοίχημα πλέον είναι να διεκδικήσουμε ένα διαρκώς μεγαλύτερο μερίδιο από την ”πίτα” των ευρωπαϊκών επενδύσεων, την ώρα που αυτή δείχνει να συρρικνώνεται» τονίζει ο επικεφαλής της EY Ελλάδος.
Κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι η έρευνα δείχνει μία μείωση του αριθμού των ΑΞΕ το 2024, την ώρα που τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν αύξηση κατά 37% ο κ. Παπαδημητρίου διευκρινίζει ότι η βάση δεδομένων ΕΙΜ καταγράφει τον αριθμό των έργων, ενώ η ΤτΕ τη συνολική τους αξία. Επιπλέον, όμως, η ΕΙΜ καταγράφει αποκλειστικά green field projects, αυτά, δηλαδή, που δημιουργούν κατ’ εξοχήν νέες θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία για την οικονομία και την κοινωνία. Επίσης, η μεθοδολογία της EY δεν περιλαμβάνει επενδύσεις στον τουρισμό και το real estate, τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, και τις ιδιωτικοποιήσεις, καθώς και τις εξαγορές και συγχωνεύσεις. «Αυτό εξηγεί γιατί έχουμε διαφοροποιήσεις από τα στοιχεία της ΤτΕ. Ιδίως σε μια χρονιά όπως το 2024, όπου ένα μεγάλο μέρος των ΑΞΕ αφορούσε συγχωνεύσεις και εξαγορές, είναι λογικό τα στοιχεία της ΤτΕ να είναι αυξητικά και τα δικά μας πτωτικά. Το 2023, για παράδειγμα, η εικόνα ήταν αντίστροφη. Η αξία της μεθοδολογίας της EY βρίσκεται στο ότι δίνει έμφαση στο είδος των επενδύσεων που χρειάζεται η οικονομία μας για να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη και την αλλαγή του παραγωγικού της μοντέλου» υπογραμμίζει.
Προτεραιότητες για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας
Εστιάζοντας στις βασικές προτεραιότητες για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας, ο κ. Παπαδημητρίου τονίζει: «όταν ρωτήσαμε τους συμμετέχοντες στην έρευνα σχετικά με το πού θα πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειές της η Ελλάδα για να διατηρήσει την ανταγωνιστική της θέση στην παγκόσμια οικονομία, ως πρώτη προτεραιότητα ανέφεραν την υποστήριξη στρατηγικών κλάδων της οικονομίας. Ως στρατηγικούς κλάδους εννοούμε, αφενός, αυτούς που μας βοηθούν να μειώσουμε την εξάρτηση από εισαγωγές κρίσιμων αγαθών από μη φιλικές ή ασταθείς χώρες, και, αφετέρου, αυτούς όπου η χώρα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα και μπορούν να συνεισφέρουν στην καινοτομία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την εξωστρέφεια, και δημιουργούν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας».
Ο ίδιος αναφέρει ενδεικτικά την τεχνολογία και καινοτομία – που βρίσκονται στον πυρήνα του νέου παραγωγικού μοντέλου που χρειάζεται η χώρα – τις ΑΠΕ, για στήριξη της πράσινης μετάβασης της οικονομίας και αξιοποίηση του συγκριτικού πλεονεκτήματος που διαθέτει στην ηλιακή και αιολική ενέργεια – τις τηλεπικοινωνίες και ψηφιακές υποδομές – που αποτελούν προϋπόθεση για την ανάπτυξη όλων των άλλων κλάδων – καθώς και την αμυντική βιομηχανία, για λόγους που νομίζω δεν χρειάζεται να εξηγήσω στο σημερινό περιβάλλον. Στην έρευνα αναφέρεται, επίσης, η φαρμακοβιομηχανία, η εφοδιαστική αλυσίδα και τα logistics, η αγροδιατροφή και ο τουρισμός, στη βάση ενός νέου, πιο βιώσιμου μοντέλου.
Για κάθε κλάδο, η έρευνα περιλαμβάνει σειρά επιμέρους προτάσεων. «Όμως, προτείνουμε και μία εναλλακτική προσέγγιση, που έχουν υιοθετήσει αρκετές ανταγωνίστριες χώρες -να εντοπίσουμε τις μεγαλύτερες εμβληματικές επιχειρήσεις σε κάθε κλάδο παγκοσμίως, να τις προσεγγίσουμε και να ρωτήσουμε: Τι πρέπει να κάνουμε ως χώρα για να φέρετε εδώ μέρος των δραστηριοτήτων σας; Ποιες είναι οι ανάγκες σας, ποιες βλέπετε ως αδυναμίες μας, και τι πρέπει να κάνουμε για να τις διορθώσουμε;» αναφέρει ο επικεφαλής της EY Ελλάδος.
Εστιάζοντας στις προτάσεις της EY, o κ. Παπαδημητρίου τονίζει ότι «πρέπει να διεκδικήσουμε ένα μεγαλύτερο μερίδιο από μία ”ευρωπαϊκή πίτα” που συρρικνώνεται, και αυτό προϋποθέτει παρεμβάσεις και μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα. Πρέπει, όμως, να αρχίσει να μεγαλώνει και πάλι η ευρωπαϊκή πίτα των επενδύσεων, και αυτό εξαρτάται από πολιτικές που διαμορφώνονται από τα ευρωπαϊκά όργανα, στις Βρυξέλλες. Αναφέρομαι, για παράδειγμα, στη διατήρηση της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας στη βιώσιμη ανάπτυξη, τη μείωση του κόστους της ενέργειας, τον εξορθολογισμό του ρυθμιστικού περιβάλλοντος, την ενίσχυση της Τραπεζικής Ένωσης, και την ανάγκη για μία νέα, ενιαία προσέγγιση προς το ζήτημα των δασμών».
Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον κ. Παπαδημητρίου, «έχει ανακτήσει το κύρος της στην Ευρώπη, μετά την έξοδο από το καθεστώς εποπτείας και τις θετικές της οικονομικές επιδόσεις έκτοτε, και διαθέτει σήμερα φωνή και ισχυρούς συμμάχους στα ευρωπαϊκά όργανα. Πρέπει, λοιπόν, να συνεχίσει να ενώνει τις δυνάμεις της με τις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού χώρου και να συμβάλει στη διαμόρφωση κοινών πολιτικών που θα αναστρέψουν την καθοδική πορεία των ευρωπαϊκών επενδύσεων».
Μαρία Τσιβγέλη
