Μου πέρασε όμως η σκέψη να κάνω και άλλους μετόχους σ’ αυτόν τον θησαυρό της σοφίας, κι έτσι θα τα παρουσιάζω λίγα κάθε φορά. Εγώ σημείωνα μόνο το αρχαίο κείμενο, εδώ όμως θα έχω μόνο την ερμηνεία παρουσιάζοντας όσο μπορώ καλύτερα αυτά που νομίζω ότι εννοεί ο άγιος.
του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου
Δεν μας ακούει ο Θεός όταν προσευχόμαστε ενώ επιμένουμε στις αμαρτίες μας.
Η προσευχή είναι φάρμακο, αλλά αν δεν γνωρίζουμε πως να χρησιμοποιούμε το φάρμακο, δεν μπορούμε να ωφεληθούμε απ’ αυτό.
Είναι καλό να μην αδικείς τους άλλους. Αλλά πολύ ανώτερο και ένδειξη σοφής ψυχής, είναι να μην πολεμάς αυτόν που σε αδικεί.
Μη νομίζεις ότι προόδευσες στην αρετή, αν δεν έκανες περισσότερα απ’ αυτά που σε προστάζει ο Θεός.
Από εμάς τους πιστούς απαιτείται όχι μόνο να μην ανταποδώσουμε το κακό, αλλά και να τους ευεργετούμε.
Μη σε απασχολεί αν κάποιοι σε μισούν, αλλά αν εσύ φταις γι αυτό … Επειδή οι πονηροί άνθρωποι συνηθίζουν να μισούν τους αγαθούς ακόμα και χωρίς λόγο.
Μη αγωνιάς μήπως κάποιοι γίνουν εχθροί σου, αλλά να μη γίνουν από δικό σου φταίξιμο. Κι αν τελικά κάποιοι πολύ μας μισούν, εμείς να μη τους μισούμε, ούτε να τους αποστρεφόμαστε.
Όταν προσεύχομαι γι αυτόν, όταν θέλω να τον ευεργετώ, μπορεί για μένα να είναι εχθρός μου ;
Αν κάμνουμε εμείς αυτά που μπορούμε, θα έχουμε τον έπαινο του Θεού… Να μην ανησυχούμε αν παρ’ όλη μας την καλή μας διάθεση κάποιοι δεν σταματούν να μας πολεμάνε, επειδή για εμάς ετοιμάζουν μεγαλύτερες αμοιβές, ενώ τους εαυτούς τους κάμνουν ακόμα πιο αδύναμους.
Ή για χρήματα κάποιος είναι εχθρός μας ή για κούφια ανθρώπινη δόξα. Αν εμείς απ’ αυτά είμαστε ανώτεροι, δεν θα μας αγγίξει η έχθρα του … Όπως αν κάποιος που υποφέρει από ίκτερο, ότι και να κάνει δεν μπορεί να σου μεταδώσει την αρρώστια του, έτσι κι ένας που υποφέρει από θυμό.
Τέτοια είναι η κακία. Αρρωσταίνει μόνο αυτόν που την γεννάει και τον κάμνει άνω κάτω … Αυτό να σκέφτεσαι, ότι αυτός που σε βρίζει και σε πολεμάει βρίσκεται μέσα σε ίλιγγο και σε καταιγίδα και έχει καταποντιστεί μέσα στη φουρτούνα του θυμού. Ενώ εσύ που αντιμετωπίζεις γενναία τον πόλεμό του, ξεκουράζεσαι στην παραλία.
Όταν λέει ο ψαλμός ότι «υψούται ο Θεός» εννοεί ότι υψώνεται στον νου των ανθρώπων που πιστεύουν και τον τιμούν. Όταν λέει ο ψαλμός ότι «ταπεινούται ο Θεός» εννοεί όχι ότι ταπεινώνεται στα πράγματα, αλλά ότι ταπεινώνεται στον νου των ανθρώπων που δεν τον λογαριάζουν (δηλαδή ο Θεός ούτε γίνεται να υψώνεται, ούτε να ταπεινώνεται, αυτά γίνονται μόνο μέσα στα μυαλά μας).
Είναι μεγάλη η αρετή του ανθρώπου όταν με τον Θεό έχει τους ίδιους εχθρούς και φίλους … Όταν λέει ότι έχει εχθρούς, δεν εννοεί ότι τους πολεμάει, αλλά ότι αποστρέφεται την κακία τους.
Θέλει παντού και πάντα και από τους εχθρούς και από τους οικείους να δοξάζεται ο Θεός (νομίζω εννοεί το θέλει ο δίκαιος άνθρωπος).
Διδάσκει αυτούς που νομίζουν ότι όλα έγιναν στην τύχη και όπως νάναι, ότι υπάρχει κάποια πρόνοια πίσω από όλα τα πράγματα, και άρα ο καθένας έχει την ευθύνη των πράξεών του (αυτό ακριβώς είναι που δεν θέλουν οι άθεοι).
«Μη εισέλθης εις κρίσιν μετά του δούλου σου» εννοεί μην εξετάσεις την ζωή μου με κριτήριο όλες τις ευεργεσίες που μου έκανες … Οι ανόητοι άνθρωποι από τις συμφορές που περνάει ένας άνθρωπος συμπεραίνουν ότι δεν ήταν σωστός τη ζωή του (όπως οι φίλοι του Ιώβ που τον κατηγορούσαν ότι αυτός έφταιγε για τα κακά που περνούσε και ούτε που φανταζόντουσαν ότι ο Θεός επέτρεψε στον διάβολο να τον πειράξει για να φανεί η πίστη του).
«Αυτόν θα αγαπήσω και θα έρθω προς αυτόν» λέει ο Θεός, όχι στον πλούσιο ούτε στον υγιή, αλλά σ’ αυτόν που υπακούει στις εντολές μου … Δεν είναι σ’ αυτή την ζωή η αμοιβή για τους κόπους μας, εδώ είναι μόνο οι αγώνες, μετά απ’ εδώ είναι τα έπαθλα και οι στέφανοι.
«Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε». Ενώ ο Χριστός λέει αυτό, εσύ ζητάς καλοπέραση; … Μη ζητάς ανέσεις και αφήνεις το να κλαις, το να θρηνείς και το να καθαρίζεις την ψυχή σου από τις αμαρτίες σου (αχ Χρυσόστομε και νάβλεπες πόσο εφαρμόζουμε σήμερα τα λόγια σου οι Χριστιανοί).
Ο Θεός έβαλε τους κόπους σ’ αυτή την ζωή που είναι μικρή, ενώ τους στεφάνους και τις αμοιβές στην άλλη που είναι χωρίς τέλος και αιώνια … Θέλει να μας μάθει να περιφρονούμε τα παρόντα και να μη κολλάμε σ’ αυτά (μήπως θέλετε να απαριθμήσω σε πόσα έχουμε κολλήσει σήμερα εμείς ; ).
Λοιπόν αυτό να ξέρετε, ότι δεν πρέπει να κλαίτε αυτούς που τιμωρούνται και βασανίζονται, αλλά αυτούς που ενώ σφάλλουν δεν τιμωρούνται (δηλαδή σύμφωνα με τον Χρυσόστομο, οι υπεύθυνοι του εγκλήματος των Τεμπών, αν αγαπούσαν την ψυχή τους, θα έπρεπε να παρακαλάνε να τιμωρηθούν).
Να γιατί ο Θεός δεν αποδίδει αμέσως δικαιοσύνη. Αν επέτρεπε ο Παύλος να τιμωρηθεί και να πεθάνει, επειδή ήταν διώκτης και φονιάς των Χριστιανών, δεν θα είχε καιρό να μετανοήσει και μετά την μετάνοια τόσα καλά να κάνει, και να οδηγήσει, θα λέγαμε, όλη την οικουμένη από την πλάνη στην αλήθεια.
Το ότι δεν νοιώθουν οι πλούσιοι πόσο φτωχοί (στην πραγματικότητα) είναι, δεν είναι παράξενο. Ούτε αυτοί που έχει πάθει το μυαλό τους καταλαβαίνουν την τρέλα τους, και γι αυτό είναι αξιολύπητοι και όχι αξιοθαύμαστοι … Μη βλέπεις ότι χαίρεται ο πλούσιος με τα πλούτη του, αλλά για αυτό κυρίως να τον κλαις, ότι ενώ βρίσκεται σε τέτοια κακή κατάσταση (η ψυχή του) δεν νοιώθει τίποτα.
