Στις μακροχρόνιες διαρθρωτικές προκλήσεις τις οποίες εξακολουθεί να αντιμετωπίζει η Ελλάδα, παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει καταγραφεί τα τελευταία χρόνια, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας μιλώντας στο Athens International Investment Summit (AIIS).
Ειδικότερα ο κ. Στουρνάρας υπέδειξε τα παρακάτω, ως παράγοντες που υπονομεύουν, μεταξύ άλλων, τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη των επενδυτών:
- Πολύπλοκο ρυθμιστικό πλαίσιο
- Συχνές τροποποιήσεις της νομοθεσίας
- Καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης και οι ανεπάρκειες του δικαστικού συστήματος
Τονίζει ότι για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, απαιτούνται αποφασιστικές μεταρρυθμίσεις στη διακυβέρνηση και στο κράτος δικαίου.
Άλλες διαρθωτικές προκλήσεις, σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτΕ είναι οι εξής:
Η παραγωγικότητα της εργασίας και η διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα παραμένουν κάτω από τα επίπεδα συγκρίσιμων ευρωπαϊκών χωρών. Μολονότι η ανταγωνιστικότητα ως προς το κόστους εργασίας έχει βελτιωθεί σημαντικά μετά την κρίση, η παραγωγικότητα εξακολουθεί να υστερεί παρά την πρόσφατη αύξησή της και η ενσωμάτωση της Ελλάδας στις αλυσίδες αξίας της ΕΕ παραμένει περιορισμένη.
Οι επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη, την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και την ανάπτυξη δεξιοτήτων πρέπει να αυξηθούν.
Η οικονομική προσιτότητα της στέγασης έχει αναδειχθεί σε πιεστικό οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα.
Οι δημογραφικές τάσεις, οι ανισότητες και ζητήματα κοινωνικής συνοχής αποτελούν πρόσθετες προκλήσεις. Η πληθυσμιακή συρρίκνωση, οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων και οι περιφερειακές ανισότητες εξακολουθούν να επηρεάζουν αρνητικά τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, απαιτούνται πολιτικές κοινωνικής συμπερίληψης για να διασφαλιστεί ότι η ανάπτυξη παραμένει δίκαιη και βιώσιμη.
Συμπερασματικά ο κ. Στουρνάρας στην ομιλία του υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα σήμερα είναι ένα παράδειγμα σταθερότητας, ανθεκτικότητας και ευκαιριών – μια στρατηγική πύλη επενδύσεων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η οικονομία έχει αποδείξει την ικανότητά της να αντέξει σε κλυδωνισμούς, να αποκαταστήσει τη δημοσιονομική πειθαρχία, να εξυγιάνει τον τραπεζικό της τομέα και να προσελκύσει διεθνείς επενδύσεις.
Για τους επενδυτές, η Ελλάδα αντιπροσωπεύει τη σταθερότητα, τη βιωσιμότητα και τον μετασχηματισμό – ακριβώς αυτά τα στοιχεία που αποτελούν τον θεματικό άξονα της εκδήλωσης. Και καταλήγει λέγοντας: «Σας καλούμε σε συνεργασία για την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης, τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, την ενθάρρυνση της ψηφιακής καινοτομίας και την ενίσχυση των υπηρεσιών. Το ζητούμενο για την Ελλάδα δεν είναι μόνο να συγκλίνει με την Ευρώπη, αλλά και να συμβάλει ενεργά στη διαμόρφωση μιας ισχυρότερης και ανθεκτικότερης Ευρώπης».
Το διεθνές και ευρωπαϊκό οικονομικό περιβάλλον
Το διεθνές οικονομικό σύστημα διανύει μια περίοδο μετασχηματισμού, κατά την οποία αμφισβητούνται θεμελιώδεις αρχές που ίσχυαν επί δεκαετίες. Η πρόσφατη αύξηση των πολιτικών εμπορικού προστατευτισμού, που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, έχει οδηγήσει στην επιβολή ιστορικά υψηλών δασμών σε στρατηγικούς εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώ η προσωρινή συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ τον Ιούλιο απέτρεψε έναν εμπορικό πόλεμο, η αβεβαιότητα παραμένει αυξημένη, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη των επενδυτών και διαταράσσοντας τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Η ζώνη του ευρώ έχει επιδείξει ανθεκτικότητα και η αναπτυξιακή δυναμική της αναμένεται να επιταχυνθεί κατά την προσεχή περίοδο. Οι προοπτικές έχουν βελτιωθεί και ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2025 αναθεωρήθηκε προς τα άνω σε 1,2% (από 0,9 % προηγουμένως), καθώς τα εισερχόμενα στοιχεία ήταν καλύτερα από ό,τι προβλεπόταν, εν μέρει λόγω επίσπευσης των εξαγωγών στην αρχή του έτους, αλλά και λόγω μεταφερόμενης επίδρασης από αναθεωρήσεις των ιστορικών στοιχείων. Η ισχυρότερη συμβολή της εγχώριας ζήτησης – με κύρια συνιστώσα τις επενδύσεις και δευτερευόντως την ιδιωτική κατανάλωση – δίνει πρόσθετη ώθηση στην ανάπτυξη εφέτος. Για τα επόμενα έτη, οι ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης, η βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και η ανθεκτική ζήτηση αναμένεται να στηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη, παρόλο που η αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική και οι γεωπολιτικές εντάσεις δημιουργούν καθοδικούς κινδύνους.
Οικονομικές επιδόσεις και προοπτικές της Ελλάδος
Μέσα σε ένα ταραγμένο οικονομικό περιβάλλον, η Ελλάδα επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και κατέγραψε θετικές επιδόσεις. Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,3% το 2024, υπερβαίνοντας κατά πολύ τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, και η δυναμική αυτή συνεχίστηκε και το 2025. Το πρώτο εξάμηνο του έτους ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας ήταν 2% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024, με κύριους προωθητικούς παράγοντες την ιδιωτική κατανάλωση, τις καθαρές εξαγωγές και τις επενδύσεις.
Ιδιαίτερα αξιοσημείωτες είναι οι επιδόσεις στον τομέα των επενδύσεων, οι οποίες παρουσιάζουν ισχυρή δυναμική τα τελευταία χρόνια. Από το 2019 οι επενδύσεις αυξάνονται σταθερά (+60% έως το 2024), καλύπτοντας μέρος του μεγάλου επενδυτικού κενού που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους. Την περίοδο μετά την πανδημία η μέση συμβολή τους στην ετήσια αύξηση του ΑΕΠ ήταν 1,6 ποσοστιαία μονάδα, σημαντικά υψηλότερη από το μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, που ήταν μόλις 0,3 ποσοστιαία μονάδα. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό επενδυτικό κενό μεταξύ της Ελλάδος και της ζώνης του ευρώ: παρά αυτή την ισχυρή δυναμική, οι επενδύσεις στην Ελλάδα αναμένεται να φθάσουν το 16,3% του ΑΕΠ το 2025, έναντι 21,1% στη ζώνη του ευρώ.
Δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα
Αυτή η θετική δυναμική μαρτυρεί ότι η σταθερότητα έχει αποκατασταθεί. Για να διατηρηθεί όμως, κρίσιμη σημασία έχουν η δημοσιονομική ισορροπία και η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Οι δημοσιονομικές επιδόσεις της Ελλάδας υπήρξαν εξαιρετικές, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στις προοπτικές της οικονομίας και τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Το 2024 το συνολικό πλεόνασμα του προϋπολογισμού σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης διαμορφώθηκε σε 1,3% του ΑΕΠ, για πρώτη φορά από το 2019, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε σε 4,8% – ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Το δημόσιο χρέος μειώθηκε δραστικά σε 153,6% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο επίπεδο από το 2010, και η Ελλάδα πέτυχε τη μεγαλύτερη μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.
Διαρθρωτικές προκλήσεις
Παρά τη σημαντική πρόοδο που περιέγραψα ήδη, η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μακροχρόνιες διαρθρωτικές προκλήσεις. Το πολύπλοκο ρυθμιστικό πλαίσιο, οι συχνές τροποποιήσεις της νομοθεσίας, οι καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης και οι ανεπάρκειες του δικαστικού συστήματος υπονομεύουν, μεταξύ άλλων, τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, απαιτούνται αποφασιστικές μεταρρυθμίσεις στη διακυβέρνηση και στο κράτος δικαίου.
Στρατηγικές επενδυτικές ευκαιρίες
Η αντιμετώπιση αυτών των διαρθρωτικών προκλήσεων θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις και η Ελλάδα προσφέρει ευκαιρίες για την προσέλκυση τέτοιων στρατηγικών επενδύσεων κατά τα επόμενα έτη. Ο συνδυασμός μακροοικονομικής σταθερότητας, βελτιωμένης πιστοληπτικής ικανότητας και χρηματοδότησης από την ΕΕ δημιουργεί ένα ελκυστικό περιβάλλον για τους επενδυτές.
Η ενεργειακή μετάβαση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας βρίσκονται στο επίκεντρο της αναπτυξιακής στρατηγικής της Ελλάδος. Οι επενδύσεις σε αιολικά και ηλιακά πάρκα και σε υπεράκτια έργα, σε συνδυασμό με αναβαθμίσεις των ενεργειακών δικτύων και διασυνδέσεων, καθώς και η αύξηση της δυναμικότητας στις μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρισμού, θα στηρίξουν την πράσινη μετάβαση, ενισχύοντας παράλληλα την ενεργειακή ασφάλεια. Η γεωγραφική θέση της Ελλάδος προσφέρει μοναδικές δυνατότητες ώστε η χώρα να γίνει κόμβος καθαρής ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη – και επενδυτικός μαγνήτης.
Προτεραιότητες πολιτικής και μεταρρυθμίσεις
Για να αξιοποιηθούν αυτές οι ευκαιρίες, χρειάζονται παράλληλες μεταρρυθμίσεις και προτεραιότητες πολιτικής.
Η διασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας πρέπει να παραμείνει ο ακρογωνιαίος λίθος της οικονομικής πολιτικής. Η συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες, σε συνδυασμό με τη συνετή διαχείριση του χρέους, διασφαλίζει την αξιοπιστία της χώρας και την εμπιστοσύνη των αγορών.
Οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να κινηθούν σε μια κατεύθυνση πιο φιλική προς την ανάπτυξη και πιο δίκαιη. Η ενίσχυση της προοδευτικότητας του φορολογικού συστήματος, η βελτίωση της αποδοτικότητας των δαπανών και η μείωση του διοικητικού βάρους θα τονώσουν την παραγωγικότητα και τη φορολογική δικαιοσύνη.
Ευρωπαϊκό πλαίσιο και στρατηγική αυτονομία
Ωστόσο, η μελλοντική πορεία της Ελλάδος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ευρύτερη στρατηγική πορεία της Ευρώπης. Οι πρωτοβουλίες της ΕΕ στους τομείς της τεχνολογίας, των υποδομών, της μεγαλύτερης ενοποίησης και της άμυνας αποτελούν μια συλλογική απάντηση στην παγκόσμια αβεβαιότητα. Η Ελλάδα είναι σε θέση να επωφεληθεί από τις προσπάθειες αυτές, αλλά και να συμβάλει σε αυτές.
Η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης και η δημιουργία Ευρωπαϊκής Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων αποτελούν επείγουσες προτεραιότητες. Αυτά τα βήματα θα ενισχύσουν τη χρηματοπιστωτική ενοποίηση, θα βελτιώσουν τον επιμερισμό των κινδύνων και θα κινητοποιήσουν αποταμιεύσεις για επενδύσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Συμπέρασμα
Η Ελλάδα σήμερα είναι ένα παράδειγμα σταθερότητας, ανθεκτικότητας και ευκαιριών – μια στρατηγική πύλη επενδύσεων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η οικονομία έχει αποδείξει την ικανότητά της να αντέξει σε κλυδωνισμούς, να αποκαταστήσει τη δημοσιονομική πειθαρχία, να εξυγιάνει τον τραπεζικό της τομέα και να προσελκύσει διεθνείς επενδύσεις.
Για τους επενδυτές, η Ελλάδα αντιπροσωπεύει τη σταθερότητα, τη βιωσιμότητα και τον μετασχηματισμό – ακριβώς αυτά τα στοιχεία που αποτελούν τον θεματικό άξονα της σημερινής μας εκδήλωσης. Σας καλούμε σε συνεργασία για την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης, τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, την ενθάρρυνση της ψηφιακής καινοτομίας και την ενίσχυση των υπηρεσιών. Το ζητούμενο για την Ελλάδα δεν είναι μόνο να συγκλίνει με την Ευρώπη, αλλά και να συμβάλει ενεργά στη διαμόρφωση μιας ισχυρότερης και ανθεκτικότερης Ευρώπης.
Πηγή: ΟΤ
