Η Ντάουνινγκ Στριτ υποστηρίζει οτι είχε διαβεβαιώσεις πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα μιλούσε δημόσια για τα Γλυπτά του Παρθενώνα κατά την επίσκεψή του στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μια ελληνική πηγή ωστόσο το διέψευσε. Ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε στο BBC ότι το να έχεις κάποια από τα Γλυπτά στο Λονδίνο και άλλα στην Αθήνα είναι σαν να κόβεις τη Μόνα Λίζα στη μέση. Στη συνέχεια, το Λονδίνο ακύρωσε τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον κ. Μητσοτάκη με καθυστέρηση. Οι Εργατικοί χαρακτήρισαν τη διαμάχη ως «αξιοθρήνητη».
Πηγή της ελληνικής κυβέρνησης αμφισβήτησε ότι είχαν δοθεί διαβεβαιώσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο για το ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν θα αναφερόταν στο θέμα των Γλυπτών, ενώ βρισκόταν στη χώρα. Είπε ότι οι συζητήσεις για την προετοιμασία της συνάντησης με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου κυλούσαν ομαλά μέχρι αργά το απόγευμα της Δευτέρας -μετά τη συνέντευξη του κ. Μητσοτάκη στο BBC με τη Laura Kuensberg την Κυριακή (26.11)
Τα γλυπτά είναι μια συλλογή αρχαίων ελληνικών θησαυρών από τον Παρθενώνα της Αθήνας, τα οποία πήρε και μετέφερε στο Ηνωμένο Βασίλειο ο Βρετανός διπλωμάτης Λόρδος Έλγιν στις αρχές του 19ου αιώνα. Βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο από το 1832, εκτός από μια θητεία στο σταθμό του υπόγειου σιδηρόδρομου Aldwych για την αποφυγή καταστραφών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ένα δάνειο σε ρωσικό μουσείο το 2014.
Τόσο η Ελλάδα όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν μακροχρόνιες θέσεις για τα γλυπτά, αλλά οι διπλωματικές συνομιλίες αναμενόταν να επικεντρωθούν σε άλλα θέματα. Ο Βρετανός υπουργός Μεταφορών Μαρκ Χάρπερ δήλωσε στο BBC Breakfast την Τρίτη (28.11) ότι «είναι λυπηρό» που δεν πραγματοποιήθηκε συνάντηση μεταξύ των δύο χωρών αφού ο κ. Μητσοτάκης αρνήθηκε μια δευτερεύουσα πρόταση να συναντήσει τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Όλιβερ Ντάουντεν.
Ερωτηθείς εάν η μεταχείριση της κυβέρνησης προς τον Έλληνα ηγέτη ήταν αγενής, ο κ. Χάρπερ είπε ότι είχε προταθεί στους Έλληνες μια συνάντηση ανώτατου επιπέδου, αλλά είχαν το δικαίωμα να έχουν τη δική τους άποψη.
Η καθηγήτρια Ειρήνη Σταματούδη, πρώην μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού, είπε ότι η διαμάχη «κάνει τον Ρίσι Σουνάκ να μην φαίνεται καλύτερος από τον Λόρδο Έλγιν» -τον οποίο κατηγόρησε για λαθρεμπόριο αντικειμένων «για να διακοσμήσει το εξοχικό του σπίτι στη Σκωτία».
Είπε στο Today ότι «δεν ήταν δυνατόν» ο Έλληνας πρωθυπουργός να μην απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Ο κ. Σουνάκ θέλει να θεωρείται υπερασπιστής της θέσης του Λονδίνου στο θέμα των Γλυπτών. Ανώτερη πηγή των Συντηρητικών δήλωσε: «Η θέση μας είναι ξεκάθαρη. Τα Γλυπτά αποτελούν μέρος της μόνιμης συλλογής του Βρετανικού Μουσείου και ανήκουν εδώ».
Όμως ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε στους δημοσιογράφους το βράδυ της Δευτέρας ότι ήταν «βαθιά απογοητευμένος από την απότομη ακύρωση» της συνάντησης, η οποία είχε προγραμματιστεί για το μεσημέρι της Τρίτης. «Όσοι πιστεύουν ακράδαντα στην ορθότητα και τη δικαιοσύνη των θέσεων τους δεν διστάζουν ποτέ να συμμετάσχουν σε εποικοδομητική επιχειρηματολογία και συζήτηση», είπε. Πηγές που γνωρίζουν τις διαθέσεις στην ελληνική κυβέρνηση ανέφεραν ότι ο κ. Μητσοτάκης ήταν και «μπερδεμένος» και «ενοχλημένος», αναφέρει το BBC
Στη συνέντευξή του στη Laura Kuensberg την προηγούμενη μέρα, ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε ζητήσει να επιστραφούν τα γλυπτά. Είπε ότι «κλάπηκαν ουσιαστικά», αλλά ζήτησε συνεργασία με το Βρετανικό Μουσείο, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να «εκτιμήσουν» τα έργα «στο αρχικό τους περιβάλλον».
Κατά την επίσκεψή του στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο κ. Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον ηγέτη των Εργατικών, σερ Κιρ Στάρμερ και θα επιστρέψει στην Ελλάδα αργότερα μετά από άλλες προγραμματισμένες συναντήσεις. Το πρωί της Τρίτης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης δήλωσε ότι «η στάση της Βρετανίας δεν δείχνει σεβασμό προς τον πρωθυπουργό και τη χώρα μας». Πρόσθεσε ότι αν και η ακύρωση μιας συνάντησης δεν ήταν «συνηθισμένη», η ελληνική κυβέρνηση δεν ήθελε «να κλιμακώσει το ζήτημα με μια χώρα με την οποία έχουμε καλές σχέσεις».
Υπάρχει μια συνεχιζόμενη συζήτηση σχετικά με τη θέση των μουσείων και των συλλογών τους σε έναν μετα-αποικιακό κόσμο, με τον κ Σούνακ να τοποθετείται φαινομενικά αποφασιστικά στη μία πλευρά της αντιπαράθεσης. Ο λόρδος Vaizey, ο οποίος προεδρεύει του συμβουλίου Parthenon Project που είναι αφιερωμένο στην επιστροφή των Γλυπτών στην Ελλάδα, είπε στο πρόγραμμα Today ότι ήταν «περίεργο» για τον πρωθυπουργό να ακυρώσει τη συνάντηση.
Ο πρώην υπουργός Πολιτισμού είπε: «Είναι συνδεδεμένο σε κάποιο βαθμό με τους παραδοσιακούς πολιτισμικούς πολέμους, όπου όποιος τολμά να πει ότι η βρετανική ιστορία δεν ήταν τέλεια είναι κατά κάποιο τρόπο μη πατριώτης. Το πρόβλημα με αυτό είναι ότι, από ό,τι μπορώ να συγκεντρώσω, κάθε δημοσκόπηση στο βρετανικό κοινό καταλήγει ότι τα γλυπτά πρέπει να επιστραφούν».
Εκπρόσωπος του Εργατικού Κόμματος δήλωσε στο BBC: «Το να επιλέγεις μια μάχη με έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ για χάρη ενός τίτλου δείχνει πόσο αδύναμος είναι ο Ρίσι Σούνακ «Θα έπρεπε να είχε μιλήσει για την οικονομία, τη μετανάστευση, τη Μέση Ανατολή, αυτό θα περίμενε η χώρα από έναν ηγέτη, αλλά ο Ρίσι Σουνάκ δεν είναι ηγέτης».
Οι Εργατικοί αποστασιοποιούνται επίσης από δημοσιεύματα ελληνικής εφημερίδας που υποδηλώνουν ότι θα ήταν ανοιχτού σε «μια νομική φόρμουλα» για την επιστροφή των Γλυπτών στην Ελλάδα. Αντίθετα, το κόμμα λέει ότι η θέση του είναι ότι εάν το Βρετανικό Μουσείο και η ελληνική κυβέρνηση κατέληγαν σε συμφωνία δανείου, μια κυβέρνηση των Εργατικών δεν θα στεκόταν εμπόδιο.
Εκπρόσωπος της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου είπε ότι «δεν υπάρχουν σχέδια» για αλλαγή του Νόμου του 1963 για το Βρετανικά Μουσείο – ο οποίος απαγορεύει την αφαίρεση αντικειμένων από τη συλλογή του ιδρύματος. Αλλά ένα δάνειο δεν απαιτεί αλλαγή του νόμου και έτσι θα μπορούσε να συμβεί ανεξάρτητα από τη θέση οποιουδήποτε πρωθυπουργού.
