Του Τάσου Παπαλαζάρου
Τα τελευταία χρόνια το επιστημονικό ενδιαφέρον έχει στραφεί στην αναζήτηση τροφών που συμβάλλουν στην ευεξία, στην τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος, στον καλύτερο έλεγχο βάρους και φυσικά στη μακροζωία. Μία γρήγορη έρευνα στο διαδίκτυο θα οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι μπορεί να μην υπάρχουν μαγικές τροφές (μπορεί ούτε και υπερτροφές), αλλά το κρυμμένο ελατήριο της μακροζωίας φαίνεται να κρύβεται στο πλαίσιο την μεσογειακής δίαιτας. Blueberries, σταφίδες, ρόδι, μπρόκολο, καρύδια, ηλιόσποροι και πολλά άλλα συνθέτουν τον πίνακα του διατροφικού μοντέλου που χαρίζει ευεξία και τόνωση. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.
Γιατί τόσο ενδιαφέρον για τις τροφές στη σημερινή εποχή ;
Η περίφημη φράση «είμαστε ότι τρώμε» φαίνεται να αποκτά στις μέρες μας μια τρομερή επικαιρότητα. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, αναρωτιόμαστε για τις τροφές και αμφισβητούμε τη «φυσική» προέλευση τους. Και όχι άδικα. «Κάποτε ο άνθρωπος κυνηγούσε την τροφή του, σήμερα η τροφή κυνηγά τον άνθρωπο!», καθρεπτίζοντας την αέναη προσπάθεια της βιομηχανίας τροφίμων να μας ικανοποιεί γευστικά με απώτερο φυσικά στόχο να πουλά περισσότερο. Τα λιπαρά, η ζάχαρη και το αλάτι αποτελούν κυρίαρχα συστατικά της γεύσης κι συχνά χρησιμοποιούνται σε τρόφιμα για να διεγείρουν τους γευστικούς μας κάλυκες. Παράλληλα, η κοινωνία μας γίνεται «κρεατοφαγική» καθώς η κατανάλωση κρέατος έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια επιβαρύνοντας τόσο την υγεία μας, όσο και το περιβάλλον. Αν καλλιεργήσουμε ρύζι ή πατάτες σε έκταση 10 στρεμμάτων, η σοδειά θα μπορεί να θρέψει 19-22 ανθρώπους το χρόνο, ενώ αν χρησιμοποιήσουμε την ίδια έκταση για κτηνοτροφία, το κρέας θα μπορεί να θρέψει 1-2 ανθρώπους. Ακόμα και το κοτόπουλο που τρώμε σήμερα δεν έχει σχέση με αυτό που τρώγαμε παλιότερα. Σήμερα οι κότες μεγαλώνουν 3 φορές πιο γρήγορα από ότι πριν από 50 χρόνια τρώγοντας το 1/3 της τροφής που θα έτρωγαν παλιότερα. Αν σε αυτά συνυπολογίζουμε τα αντιβιοτικά , τις ορμόνες , τα ζιζανιοκτόνα , τα χημικά λιπάσματα, τα γενετικά τροποποιημένα, τότε συνθέτοντας την εικόνα του σύγχρονου διατροφικού μοντέλου διατροφής, εύλογα θα αναρωτηθούμε για το τι μας σερβίρεται στο πιάτο μας.
Η κοινωνία μας γονατίζει μπροστά σε έναν ιδιότυπο μιθριδατισμό. Μολονότι έχουμε τις αγωνίες μας για το τι τρώμε, ωστόσο εξακολουθούμε να καταναλώνουμε με αυξητικούς ρυθμούς. H τεράστια αύξηση παθήσεων όπως καρδιοαγγειακά νοσήματα, καρκίνος, σακχαρώδης διαβήτης, ακόμα και υπογονιμότητα και ορμονικές διαταραχές έχουν από πολλούς αποδοθεί στο περίφημο «παχυσαρκιογενές περιβάλλον» που ζούμε. Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να προασπίσουμε την υγεία μας ;
Αποτοξίνωση : Ναι, με προϋποθέσεις
Πολύ συχνά όταν το παρακάνουμε σε τραπέζια, γιορτές, δεξιώσεις κι άλλες αντίστοιχες περιστάσεις, με την προτροπή ή και όχι της ζυγαριάς μας, αναλογιζόμαστε την αξία της δίαιτας. Αρκετά συχνά, ειδικά όταν ο βαθμός παρεκτροπών είναι μεγάλος, πάμε κι ένα βήμα παραπάνω από την περιορισμένη δίαιτα κι έτσι αναζητούμε, στο διαδίκτυο κυρίως, τρόπους «αποτοξίνωσης».
Πράγματι, ο όρος αποτοξίνωση αναφέρεται στον καθαρισμό και την απαλλαγή του οργανισμού από τοξίνες ή βλαβερές ουσίες. Καθημερινά ο οργανισμός εκτίθεται σε πολυάριθμες χημικές ουσίες που συσσωρεύονται και μπορεί να είναι επιζήμιες για την υγεία. Οι τοξίνες αυτές προέρχονται τόσο από το περιβάλλον, όσο και από τον καπνό του τσιγάρου και τη διατροφή. Πρόσθετα τροφίμων και συντηρητικά, χρωστικές ουσίες και γλυκαντικά, υδρογονωμένα λίπη και ζάχαρη, καφές και αλκοόλ, ορμόνες και αντιβιοτικά του κρέατος, υπολείμματα φυτοφαρμάκων σε φρούτα και λαχανικά και, ακόμα, παραπροϊόντα του ίδιου του οργανισμού. Επιπροσθέτως, διάφορες συνθήκες όπως το στρες, είναι πιθανό να οδηγήσουν σε περαιτέρω σύνθεση τοξινών.
Παρόλο που ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει έναν έξυπνο μηχανισμό μεταβολισμού και απομάκρυνσης των τοξινών με κυριότερο όργανο το ήπαρ, φαίνεται πως δεν ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Η υπερβολική τροφοδότηση του οργανισμού με τοξίνες εξασθενεί τον παραπάνω μηχανισμό, το ήπαρ υπολειτουργεί και οι βλαβερές αυτές ουσίες αποθηκεύονται στο σώμα. Επομένως, πρέπει να βοηθήσουμε τον οργανισμό με έναν επιπρόσθετο μηχανισμό αποτοξίνωσης μέσω της διατροφής.
Οι επιλογές αποτοξίνωσης βασίζονται στην αυξημένη κατανάλωση νερού, φρούτων και λαχανικών, αφεψημάτων βοτάνων και άλλων ευεργετικών τροφίμων, όπως τα όσπρια με παράλληλο αποκλεισμό επεξεργασμένων τροφίμων, πολλών γαλακτοκομικών και κρέατος, λιπαρών, ζάχαρης και αλατιού, αλκοόλ και καφεΐνης. Συνήθως συστήνεται η αποφυγή ορισμένων ομάδων τροφίμων ή του συνδυασμού συγκεκριμένων συστατικών. Όλα τα παραπάνω στοχεύουν στον καθαρισμό του οργανισμού από τις τοξίνες, την ενίσχυση του μεταβολισμού και του ανοσοποιητικού συστήματος, τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης καθώς και την απώλεια κιλών. Επιπλέον, μέσω της αποτοξίνωσης, ανακουφίζεται η λειτουργία του ήπατος, που όπως αναφέρθηκε μεταβολίζει τις τοξίνες, αλλά και των νεφρών που είναι υπεύθυνοι για την αποβολή των τοξινών από τον οργανισμό. Ενισχύεται, ακόμη, η εφίδρωση η οποία αποτελεί με τη σειρά της ένα μηχανισμό “καθαρισμού” και, γενικότερα, η ευεξία του οργανισμού.
Αξίζει, βέβαια, να σημειωθεί πως τα διατροφικά αυτά σχήματα πρέπει να γίνονται με προσοχή και ο αυστηρός περιορισμός να μην διαρκεί πάνω από 1-2 ημέρες, καθώς ο οργανισμός δεν διαθέτει κατάλληλα καύσιμα με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων όπως κούραση, ζαλάδες και μειωμένη απόδοση.
Η παρατεταμένη υιοθέτησή τους, λοιπόν, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας με κυριότερα την αναιμία και την επιβράδυνση του νευρικού συστήματος ενώ δεν ενδείκνυται για παιδιά και εφήβους, εγκύους ή θηλάζουσες, γυναίκες που προετοιμάζονται για πιθανή εγκυμοσύνη, ασθενείς ή άτομα σε περίοδο ανάρρωσης και, τέλος, άτομα με χαμηλό σωματικό βάρος ή διαταραχές λήψης τροφής
Συμπερασματικά, η αποτοξίνωση ύστερα από περιόδους καταχρήσεων είναι ευεργετική για τον οργανισμό εφόσον δε συνυπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας και με την προϋπόθεση ότι πραγματοποιείται υπό την καθοδήγηση και την επίβλεψη διαιτολόγου. Είναι σαφές ότι ο σύγχρονος τρόπος διατροφής επιβαρύνει τις μεταβολικές διεργασίες του οργανισμού και συνεπώς, μια πρόσκαιρη και περιστασιακή αποστασιοποίηση από ένα τέτοιο μοντέλο σίτισης είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Σούπες, λαχανικά, χυμοί φρούτα αποτελούν το βασικό πλαίσιο σύνθεσης ενός μοντέλου αποτοξίνωσης και όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος, μάς προσφέρουν πολύτιμα αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και άλλα πολύτιμα στοιχεία. Επειδή, όμως, δεν καλύπτουν την αρχή της ισορροπίας αναφορικά με όλα τα θρεπτικά συστατικά, θα πρέπει να εφαρμόζονται για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Του Τάσου Παπαλαζάρου
