Η διάβρωση στις παράκτιες ζώνες είναι ένα πρόβλημα που τα τελευταία χρόνια έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, ιδίως σε Θεσσαλονίκη και Κεντρική Μακεδονία, λόγω της κλιματικής αλλαγής και των επί σειρά ετών ανθρώπινων παρεμβάσεων. Οι παράκτιες περιοχές στην Πιερία, στον Θερμαϊκό Κόλπο και στη Δυτική Χαλκιδική αντιμετωπίζουν ήδη αυξανόμενα προβλήματα διάβρωσης.
του Νίκου Αβουκάτου
Το φαινόμενο αυτό μπορεί να επιφέρει πολύ δυσάρεστες συνέπειες, εάν δεν υπάρξει έγκαιρη παρέμβαση για την αποτροπή τους όσο το δυνατόν συντομότερα. Η ομάδα της εταιρείας Consortis κατέγραψε τις περιοχές με σημαντική τρωτότητα σε διάβρωση των ακτών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με σκοπό τη διαμόρφωση ενός πλαισίου για την προσαρμογή των παράκτιων ζωνών στην επίδραση της κλιματικής αλλαγής.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής μεταβλητότητας είναι ιδιαίτερα εμφανείς στο παράκτιο περιβάλλον, όπου συγκεντρώνεται μεγάλο μέρος της ανθρώπινης παρουσίας και λαμβάνουν χώρα πολλές δραστηριότητες, όπως οικονομικές, αναψυχής, τουριστικές, οικιστικές, κ.λπ. «Καθίσταται αναγκαία η λήψη μέτρων για την ανάσχεση, τον μετριασμό και την αντιμετώπιση του προβλήματος διάβρωσης των ακτών στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στο πλαίσιο λήψης απαραίτητων μέτρων για την αντιμετώπιση των κινδύνων της διάβρωσης», είπε στη Greenagenda.gr ο καθηγητής του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ Γιώργος Βέργος. Πρόσθεσε, δε, ότι «είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν πολιτικές για τις μελλοντικές αλλαγές που θα προκύψουν λόγω της κλιματικής μεταβλητότητας προκειμένου να θωρακιστούν η πολιτεία και οι πολίτες έγκαιρα και να μετριαστούν οι επιπτώσεις τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στις υποδομές και δραστηριότητες, ειδικά στον παράκτιο χώρο».
Πριν από δύο χρόνια η αντιπεριφέρεια Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, αξιοποιώντας το εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), δημιούργησε ένα ολοκληρωμένο σύστημα Παρατηρητηρίου για την Πρόληψη και Διαχείριση του Κινδύνου της Διάβρωσης των Ακτών για όλο το μήκος της ακτογραμμής της. Πρόκειται για έναν κόμβο διαρκούς συλλογής επίγειων και δορυφορικών δεδομένων που σχετίζονται με το θαλάσσιο και ηπειρωτικό περιβάλλον και αναφέρονται ενδεικτικά σε αδιάλειπτες παρατηρήσεις από πλωτήρες (εικόνα 1) για τις κατακόρυφες μετακινήσεις εδάφους, μεταβολές της ακτογραμμής, δείκτες υγρασίας, θερμοκρασίας και βλάστησης, με στόχο τον εντοπισμό περιοχών κατά μήκος της ακτογραμμής με αυξημένη τρωτότητα σε διάβρωση.
Πιο συγκεκριμένα, η ακτογραμμή της ΠΚΜ μελετήθηκε κατά τμήματα με σκοπό να εντοπιστούν οι περιοχές που θα εμφανίσουν αυξημένη τρωτότητα σε διάβρωση υπό την πίεση κυματικών φορτίσεων από τη θάλασσα. Η πρόγνωση αυτή έχει γίνει σε βάθος 50ετίας και 100ετίας ώστε να ληφθούν υπόψιν ακόμα και οι πιο αργές εδαφικές μεταβολές (εικόνες 2 και 3).
Η Greenagenda.gr φέρνει στη δημοσιότητα το αποτέλεσμα της μελέτης της Consortis, σε συνεργασία με το ΑΠΘ, με τις περιοχές που βρίσκονται αντιμέτωπες με το φαινόμενο της διάβρωσης και της τρωτότητας των παράκτιων ζωνών στα γεωγραφικά όρια της Κεντρικής Μακεδονίας. Έτσι έχουν προκύψει δείκτες τρωτότητας όπως φαίνονται στις εικόνες πάνω και κάτω (50 χρόνια και 100 χρόνια, αντίστοιχα) όπου με πράσινο εντοπίζονται περιοχές με μικρή τρωτότητα σε διάβρωση και με κόκκινο αυτές με αυξημένη. Όπως φαίνεται, με την πάροδο των ετών αυξάνεται σημαντικά η τρωτότητα σε διάβρωση για πολλές περιοχές του παράκτιου μετώπου της ΠΚΜ και ειδικά στην Πιερία, την Ασπροβάλτα και τη Χαλκιδική (εικόνες 4, 5 και 6). Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως στις περιοχές αυτές ήδη έχουν καταγραφεί φαινόμενα διάβρωσης των ακτών.
Στόχος αποτελεί όλα αυτά τα δεδομένα να είναι προσβάσιμα από τις τοπικές αρχές ώστε να μπορέσουν να σχεδιαστούν τα κατάλληλα μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων, τα οποία θα αναπτυχθούν προγενέστερα από την εκδήλωσή τους. Αυτή τη στιγμή το Παρατηρητήριο βρίσκεται σε λειτουργία στις εγκαταστάσεις της ΠΚΜ και συνεχίζει την αδιάλειπτη συλλογή δεδομένων για τη συντήρηση και την επέκταση του συστήματος. Επιπλέον, στο πλαίσιο της δράσης αυτής, έχει προταθεί πλαίσιο δράσεων και μέτρων για την αντιμετώπιση της διάβρωσης και των επιπτώσεών της.
Ο αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστας Γιουτίκας αναφέρει ότι «με το Παρατηρητήριο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης του παράκτιου μετώπου στην Κεντρική Μακεδονία, σε πλήρη λειτουργία καταφέραμε να μην κινούμαστε “στα τυφλά” στα προβλήματα τρωτότητας των ακτών. Είναι ένας πολύτιμος οδηγός για τον έγκαιρο εντοπισμό των φαινόμενων διάβρωσης της ακτογραμμής που έθεσε η Περιφέρεια, στην υπηρεσία των δήμων, των παραγωγικών, οικονομικών και κοινωνικών φορέων, ειδικά στις παραθαλάσσιες τουριστικές περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας. Και ένας ουσιαστικός σύμμαχος στον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων αντιμετώπισης αυτών των φαινομένων από τους ΟΤΑ, ώστε να προλαμβάνουμε, αντί να βρεθούμε προ τετελεσμένων με οδυνηρές συνέπειες».
Σύμφωνα με τον κ. Γιουτίκα, «σε στενή συνεργασία με το ΑΠΘ, είμαστε πλέον σε θέση να παρέχουμε στους δήμους επικαιροποιημένα στοιχεία για την κατάσταση των ακτών, αλλά και την πιστοποίηση όπου έχουν διαπιστωθεί διαβρωτικά φαινόμενα, προκειμένου να προχωρήσουν στις αναγκαίες παρεμβάσεις. Σύντομα, τον ψηφιακό κόμβο συλλογής, επεξεργασίας και διάχυσης εξειδικευμένων δεδομένων/υπηρεσιών, θα τον χειρίζεται τεχνικό προσωπικό της αντιπεριφέρειας Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Το Παρατηρητήριο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης του Παράκτιου Μετώπου στην Κεντρική Μακεδονία είναι ένα έργο με ισχυρό φιλοπεριβαλλοντικό, αλλά και αναπτυξιακό χαρακτήρα. Στηρίζει δυναμικά την οικονομία και την πρόοδο που βασίζεται στην τουριστική δραστηριότητα και ενισχύει την συστηματική προσπάθεια της Περιφέρειας για να αποτελέσει η Κεντρική Μακεδονία διακριτό τουριστικό προορισμό».
