Η παραοικονομία παραμένει ένα από τα πιο σύνθετα και επιζήμια φαινόμενα για τις εθνικές οικονομίες, στερώντας δημόσια έσοδα, ενισχύοντας την ανισότητα και υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Μια πρόσφατη έκθεση του Κέντρου Οικονομικής Πολιτικής Έρευνας (CEPR) από τους οικονομολόγους Francesco Pappadà και Kenneth Rogoff, φέρνει ξανά στο προσκήνιο το μέγεθος της σκιώδους οικονομίας στην Ε.Ε. – και η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή.
Ελλάδα: 36% παραοικονομία… Πρωταθλήτρια Ευρώπης
Η μελέτη αποκαλύπτει πως η παραοικονομία στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 36% του ΑΕΠ, ποσοστό υπερδιπλάσιο του μέσου όρου των ανεπτυγμένων κρατών (17%) και πολύ πάνω από τη μέση εκτίμηση της Ε.Ε. Παρά τις προσπάθειες ψηφιοποίησης, ελέγχων και θεσμικών αλλαγών, η έκταση της ανεπίσημης οικονομικής δραστηριότητας παραμένει ανησυχητική.
Οι άλλες χώρες
Ακολουθούν η Ιταλία (31%) και η Ισπανία (24%) — δύο χώρες του Νότου που επίσης επηρεάζονται έντονα από το φαινόμενο. Ίδιο ποσοστό με την Ισπανία παρουσιάζει και η Πορτογαλία, ενώ Λιθουανία, Λετονία και Βουλγαρία ακολουθούν με 20%.
Η Γαλλία καταγράφει 14%, η Γερμανία 13%, ενώ χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης όπως η Αυστρία, η Δανία, η Σλοβενία, η Σουηδία και η Ελβετία βρίσκονται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα (από 9% έως 6%). Στην τελευταία θέση, το Βέλγιο, με μόλις 5% παραοικονομία.
Τι σημαίνει πρακτικά η παραοικονομία
Η παραοικονομία περιλαμβάνει:
- Φοροδιαφυγή
- Αδήλωτη εργασία
- Μη καταγεγραμμένες συναλλαγές
- «Μαύρο» χρήμα
Ταυτόχρονα, περιορίζει τη φορολογική ικανότητα του κράτους, αδικεί τις συνεπείς επιχειρήσεις, και υπονομεύει τις κοινωνικές υπηρεσίες, όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η πρόνοια.
Η εικόνα διαχρονικά
Η έκθεση σημειώνει ότι από το 1999 μέχρι το 2020, η Ελλάδα παρουσίασε αύξηση της παραοικονομίας κατά 4%. Εντυπωσιακή είναι η αύξηση σε χώρες όπως η Ισπανία και η Λετονία (+7%), ενώ σε πιο ανεπτυγμένα κράτη όπως η Γερμανία, η Αυστρία και το Βέλγιο η αύξηση ήταν μόλις +1%.
Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια χρόνια παθογένεια. Η παραοικονομία δεν είναι μόνο αριθμοί – είναι καθρέφτης δυσλειτουργιών στη φορολογική κουλτούρα, στους μηχανισμούς ελέγχου και στην εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Αν η χώρα θέλει πραγματικά να αυξήσει τα έσοδά της, να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή και να αποκαταστήσει την ισονομία, η καταπολέμηση της παραοικονομίας πρέπει να γίνει πρώτη εθνική προτεραιότητα.
