Μεγάλωσαν μέσα σε αλλεπάλληλες οικονομικές κρίσεις και κάθε φορά που πάει να σταθεροποιηθεί η ζωή τους, κάτι τους τραβάει ξανά πίσω. Οι millennials βλέπουν τώρα με τρόμο τα σημάδια μιας νέας ύφεσης και νιώθουν ότι η οικονομική αβεβαιότητα είναι μόνιμο μέρος της ενήλικης ζωής τους.
Οι σφοδρές οικονομικές κρίσεις υποτίθεται ότι είναι σπάνιες, όμως οι millennials έχουν ήδη περάσει αρκετές κρίσεις σε καθοριστικά στάδια της ζωής τους: από την κατάρρευση της φούσκας του dot-com όταν ήταν ακόμα παιδιά, στη Μεγάλη Ύφεση όταν μπήκαν στην αγορά εργασίας μετά το πανεπιστήμιο, μέχρι την πανδημία Covid-19, τη στιγμή που προσπαθούσαν να σταθεροποιηθούν επαγγελματικά.
Η πιο άτυχη γενιά
Οι millennials αναγκάστηκαν να αναβάλουν σημαντικά ορόσημα ζωής εξαιτίας προηγούμενων υφέσεων. Πολλοί αποφοίτησαν μεταξύ 2007 και 2009 και δυσκολεύτηκαν να βρουν δουλειά, γεγονός που τους οδήγησε στο να καθυστερήσουν την αγορά σπιτιού, τον γάμο και μεγάλες αγορές, όπως αυτοκίνητα. Μετά, η πανδημία προκάλεσε άλλη μία απότομη ύφεση. Κάποιοι millennials, ήδη επιβαρυμένοι με το αυξανόμενο κόστος ζωής, αποφάσισαν να ξανασκεφτούν το ενδεχόμενο παιδιών.
Τώρα, καθώς το πρόγραμμα δασμών της κυβέρνησης Τραμπ προκαλεί αναταράξεις στις παγκόσμιες αγορές και αυξάνει τους φόβους για νέα ύφεση, η γενιά των millennials, που σήμερα είναι περίπου από 29 έως 44 ετών, εκφράζει την αγανάκτησή της για τη συνεχιζόμενη οικονομική αστάθεια που τους καταδιώκει σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Κάποιοι ανεβάζουν βίντεο στο TikTok, σατιρίζοντας το γεγονός ότι δεν έχουν τι συμβουλές να δώσουν στη Gen Z, που ίσως βιώνει την πρώτη της ύφεση. Άλλοι μοιράζονται πώς προετοιμάζονται για νέες δυσκολίες. Οι περισσότεροι απλώς ανταλλάσσουν memes και αστεία στα social media.
«Δεν εξαρτάται από εμάς, οπότε γιατί να μην το αντιμετωπίσουμε με χιούμορ;», λέει ο Jeremy Dozier, 38 ετών, μεσίτης στο Λος Άντζελες, που φτιάχνει σατιρικά TikTok για την οικονομική κατάσταση, μιλώντας στο NBCnews.
Ο Dozier ξέρει τι σημαίνει κρίση: αποφοίτησε το 2008 και αναγκάστηκε να πιάσει προσωρινές δουλειές, αφού δεν έβρισκε πλήρη απασχόληση. Όταν ήρθε η πανδημία, δούλευε επί μία δεκαετία σε σταθερή δουλειά και απολύθηκε. «Κάθε φορά που πάμε να ορθοποδήσουμε, κάτι γίνεται και ξαναπέφτουμε», λέει.
Η μόνη διέξοδος το TikTok
Σε ένα βίντεο που ανέβασε τον Φεβρουάριο, προσποιείται ότι κλαίει ενώ παίζει το τραγούδι “I Dreamed a Dream” από τους «Άθλιους». Η λεζάντα γράφει: «Millennials που ετοιμάζονται να ζήσουν την 4η ύφεσή τους πριν τα 40». Το βίντεο είχε 23.000 likes και εκατοντάδες σχόλια.
Για πολλούς νέους, ο σαρκασμός και τα memes έχουν γίνει ένας τρόπος ψυχολογικής άμυνας, εξηγεί η κοινωνιολόγος Pamela Aronson από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. «Αυτές οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης λειτουργούν ως κοινό πολιτισμικό πλαίσιο, που διαδίδεται ψηφιακά μεταξύ συνδεδεμένων ομάδων», λέει. «Αντικατοπτρίζει αλλά και διαμορφώνει τον τρόπο που σκεφτόμαστε».
Δεν έχουν περάσει όλοι οι millennials το ίδιο άσχημα. Πολλοί κατάφεραν να αγοράσουν σπίτια μέσα στην πανδημία. Και ο φόβος για νέα ύφεση δεν περιορίζεται μόνο στη δική τους γενιά, τονίζει η Jean Twenge, καθηγήτρια ψυχολογίας και συγγραφέας του βιβλίου Generations (2023), σύμφωνα με το οποίο η τεχνολογία, κι όχι τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα, καθορίζει κυρίως τις διαφορές μεταξύ των γενεών.
«Οι millennials πέρασαν δύσκολα στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής τους, μετά όμως έστησαν κάτι σταθερό. Είναι λογικό να φοβούνται μήπως το χάσουν ξανά», λέει. Και προσθέτει: «Αυτός ο φόβος εμφανίζεται πλέον και σε άλλες ηλικιακές ομάδες».
Και τώρα οι δασμοί
Κάποια ανακούφιση υπήρξε το απόγευμα της Τετάρτης, όταν ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε αναστολή 90 ημερών στις αυξημένες τιμές δασμών για δεκάδες εμπορικούς εταίρους, και οι αγορές εκτινάχθηκαν.
Ωστόσο, ο John Sabelhaus, οικονομολόγος στο think tank Brookings Institution, προειδοποιεί: «Η γενική στρατηγική του Κογκρέσου μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά αποσταθεροποιητική». Μια νέα ύφεση, λέει, θα ήταν ιδιαίτερα επιζήμια για τους millennials.
«Είναι ακριβώς στην ηλικία που χτίζουν επιχειρήσεις και προσπαθούν να τις κάνουν βιώσιμες», εξηγεί. «Είναι ούτως ή άλλως ρίσκο. Όταν προστίθεται και η μακροοικονομική αβεβαιότητα, γίνεται πολύ χειρότερο».
Η Christie Cronan, δημιουργός περιεχομένου από τη Φλόριντα, που ανεβάζει βίντεο για τις οικονομικές της ανησυχίες, λέει ότι νιώθει πως τα βίντεό της παρηγορούν τους συνομηλίκους της.
«Όλοι νιώθουν επιβεβαιωμένοι. Αυτό περιμένουν οι περισσότεροι — ότι έχουμε μπει σε οικονομική ύφεση, έστω κι αν δεν την αποκαλούν έτσι», λέει. Ο Dozier λέει ότι τα αστεία του στο TikTok έχουν παρακινήσει άλλους να μιλήσουν για το άγχος τους. Κάποιοι του λένε ότι καλλιεργούν μόνοι τους τρόφιμα ή αγόρασαν καταψύκτη για να κάνουν προμήθειες πριν ανέβουν οι τιμές.
«Όσο και να λέμε για τις δυσκολίες, όλο αυτό έχει χιούμορ και μια αίσθηση συλλογικότητας», λέει. «Θα περάσουμε την καταιγίδα μαζί».
