Του Μακρυγιάννη
Η Πεντηκοστή ημέρα από του Πάσχα αποτελεί τη γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας. Καθώς αυτή πανηγυρίζεται πάντοτε κατά Κυριακή, δεν προστίθεται μία ακόμη αργία στις χριστιανικές θεωρούμενες κοινωνίες. Αργία πάντως στις ορθόδοξες κοινωνίες είναι η επομένη της Πεντηκοστής, κατά την οποία η Εκκλησία τιμά το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, το Άγιον Πνεύμα. Η αργία αυτή δίνει στους κατοίκους των αστικών κέντρων την ευκαιρία τριήμερης απόδρασης από τον μονότονο και καταναγκαστικό τρόπο βίου. Έτσι η μεγάλες αυτές εορτές της Εκκλησίας παρέρχονται μάλλον απαρατήρητες. Δεν ευγνωμονούμε τον Θεό ούτε καν για την αργία, από την οποία επωφελούμαστε!
Τί σημαίνουν για τον άνθρωπο της σήμερον τα γενέθλια της Εκκλησίας; Για πλείστους όσους Αυτή έπαψε να νοηματοδοτεί τον βίο τους. Δεν είναι υπερβολή να γράψουμε ότι έχουμε εισέλθει στη μεταχριστιανική εποχή! Γιορτάζουμε γενέθλια νεκρών; Όμως ο Χριστός διαβεβαίωσε τους μαθητές του ότι οι πύλες του Άδη δεν θα νικήσουν την Εκκλησία. Αποδείχθηκε κακός προφήτης; Ασφαλώς όχι. ΟΙ άνθρωποι έσφαλαν μη συνειδητοποιώντας τί είναι Εκκλησία και μη προσέχοντας επαρκώς τον λόγο του ίδιου του Χριστού: «Μη φοβού το μικρόν ποίμνιον». Όταν, μετά την εξάπλωση της νέας πίστης, ο Καίσαρ έπαψε τους εναντίον της διωγμούς και μάλιστα αναγνώρισε την Εκκλησία ως επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας, έγιναν μέλη της πρόσωπα, τα οποία κατά τρόπο τυχοδιωκτικό ήθελαν να συμπλέουν με την εξουσία. Τότε διαπράχθηκε το πρώτο σφάλμα: Ταυτίστηκε η χριστιανική, θεωρούμενη, κοινωνία με την Εκκλησία. Και όμως ο λόγος του Χριστού «οι θέλοντες ευσεβώς ζην διωχθήσονται» δεν έχασε ποτέ το κύρος του. Δεν υπήρξε εποχή σε χριστιανική θεωρούμενη κοινωνία, κατά την οποία δεν υπήρξαν μάρτυρες υπέρ της Εκκλησίας. Και αν ο ευαγγελικός λόγος συνετέλεσε στο ημέρωμα των ανθρώπων και την εγκατάλειψη των προσφιλών κατά την αρχαιότητα μεθόδων βασανισμού του σώματος, δεν έπαψε να εφαρμόζεται ο βασανισμός της συνειδήσεως, οι φυλακίσεις και οι εξορίες. Βέβαια μετά από αιώνες επανήλθαν στο προσκήνιο και οι σωματικοί βασανισμοί. Η «ιερή εξέταση» ζήλεψε τα «κατορθώματα» των Ρωμαίων αυτοκρατόρων και τους μιμήθηκε. Πόσες οι επικρίσεις των αρνητών της Εκκλησίας κατ’ αυτής για τα θλιβερά αυτά ολισθήματα. Εδώ πλέον δεν υπάρχει σύγχυση λόγω ταύτισης της κοινωνίας με την Εκκλησία. Οι ίδιοι οι βασανιστές αυτοπροβάλλονται ως η Εκκλησία και βέβαια οι κατήγοροι δεν έχουν λόγους να διερευνήσουν το τί είναι η αίρεση και πού μπορεί αυτή να οδηγήσει τον αλαζόνα εισηγητή της.
Η υποταγμένη στους Φραγκογερμανούς κατακτητές Εκκλησία στη Δύση υπέκυψε ώστε όχι μόνο να υπηρετήσει πολιτικές σκοπιμότητες, αλλά να αποδεχθεί και αιρετικές δοξασίες των κατακτητών. Και ενώ αυτές επισημαίνονται από τους ορθοδόξους μέχρι σήμερα, παραβλέπεται η τρομακτική στρέβλωση του ευαγγελικού λόγου στο θέμα της ελευθερίας του προσώπου υπό την επήρεια των φεουδαρχικών αντιλήψεων. Η αντίδραση υπήρξε έντονη μετά παρέλευση μερικών αιώνων και μάλιστα στο θρησκευτικό πεδίο αρχικά. Η μεταρρυθμιστική κίνηση των διαμαρτυρομένων προηγήθηκε των λεγομένων «Αναγέννησης» και «Διαφωτισμού». Ήταν τόση η δίψα για ελευθερία, ώστε πολλοί καταβυθίστηκαν στην ελευθεριότητα, τόσο κατά το δόγμα όσο και κατά το ήθος! Βέβαια ο άνθρωπος στην έναγχη αναζήτηση της αλήθειας πολλές φορές κινείται στα τυφλά ή παλινδρομεί. Ο ολοκληρωτισμός κάθε μορφής στη Δύση εμφανέστατα έχει ως μήτρα τον παπισμό. Όσο για τον καπιταλισμό, τον κυρίαρχο σήμερα στον πλανήτη, είναι γέννημα του προτεσταντισμού. Οι οπαδοί τόσο του ενός όσο και του άλλου συστήματος εμφανίζονται ως εχθροί της Εκκλησίας και την επικρίνουν ή για την ηπιότητα του ευαγγελικού λόγου ή για τα ατοπήματα, αν όχι εγκλήματα, «χριστιανών» κατά το παρελθόν. Μικρή έχουν διάθεση να ασχοληθούν με το τί ακριβώς είναι η Εκκλησία. Βέβαια μεγάλη είναι η ευθύνη του ορθοδόξου κόσμου, ο οποίος επαναπαύεται στη βεβαιότητα της κατοχής της αλήθειας, η οποία προβάλλεται εσφαλμένα ως ικανή προϋπόθεση προς εξασφάλιση της σωτηρίας. Η συμπόρευση κατά τους τελευταίους καιρούς των ορθοδόξων με χριστιανούς διαφόρων ομολογιών στα πλαίσια όχι μόνο πολιτικοκοινωνικών και στρατιωτικών σχηματισμών, αλλά και θεολογικών προσεγγίσεων εγγυμονεί μέγιστο κίνδυνο να απωλέσουμε την πατροπαράδοτη πίστη και να συναποτελέσουμε τη μεταχριστιανική κοινωνία.
Η συμπόρευση αυτή με τους δυτικούς ήδη κατά τον 19ο αιώνα γέννησε ισχυρές αντιπαραθέσεις μεταξύ των ορθοδόξων βαλκανικών λαών, στους οποίους εισήχθη το εξαπλώθηκε το μικρόβιο του εθνικισμού. Η Εκκλησία θεωρεί τα έθνη δημιούργημα του Θεού, ως τιμωρία της ανθρώπινης αλαζονείας κατά την οικοδόμηση του πύργου της Βαβέλ. Ακόμη και ως μύθος, αν εκληφθεί από τους αρνητές της πίστης, είναι πολύ διδακτικός για τον σύγχρονο δυτικό άνθρωπο, ο οποίος επέλεξε να κινείται διαρκώς διαπράττοντας ύβρεις. Όταν συνειδητοποίησε αυτός τις τραγικές συνέπειες του εθνικισμού, βάλθηκε να αφανίσει τα έθνη και την ιδιοπροσωπεία των λαών προβάλλοντας το ιδεολόγημα των πολυπολιτισμικών κοινωνιών! Αλλά τα έθνη, σύμφωνα με την Εκκλησία, είναι δημιούργημα του Θεού και μόνον αυτός μπορεί να συμβάλλει στην υπέρβαση των ανθρωπίνων αδυναμιών, που εκτρέφουν τον εθνικισμό. Είναι το Πανάγιον Πνεύμα, το οποίο κατά την ημέρα της Πεντηκοστής εκάλεσε τους πάντες σε ενότητα, όχι με την κατάργηση των ιδιαιτεροτήτων του κάθε έθνους, αλλά με την υπέρβαση των ανθρωπίνων μικροτήτων. Οι προσπάθειες αφανισμού των εθνικών χαρακτηριστικών κατά το παρελθόν απέτυχαν παταγωδώς. Θα αποτύχουν βεβαιότατα και οι προσπάθειες των προπαγανδιστών της παγκοσμιοποίησης, οι οποίοι δεν κρύβουν ότι είναι εχθροί της Εκκλησίας. Το ιδεολόγημα ότι οι συρράξεις μεταξύ των λαών οφείλονται τόσο στις θρησκευτικές όσο και εθνικές διαφορές είναι τερατώδης μύθος. Όλοι οι πόλεμοι οφείλονται στην απληστία και πλεονεξία των ηγετών, οι οποίοι θυσιάζουν τους λαούς για τη δόξα τους. Σήμερα βέβαια τα πράγματα είναι έκδηλα: Τους πολέμους εξαπολύουν οι οικονομικά ισχυροί βιώνοντες ερήμην του Θεού. Και όπως έγραψε ο Ντοστογιέφσκι «χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται»!
Τελικά θα καταφέρουν οι δυνάμεις του σκότους να επιβάλουν τον θρησκευτικό αποχρωματισμό και στη χώρα μας; Θα πάψει ο Πολιτεία να αναγνωρίζει ως αργίες τις μεγάλες εκκλησιαστικές εορτές; Θα μας εξασφαλίσει άλλα τριήμερα αργιών στη θέση εκείνων, που απολαμβάνουμε λόγω του ισχύοντος καθεστώτος της νόμω κρατούσης Πολιτείας; Δεν θα προλάβουν! Όλοι σιωπηρά αναγνωρίζουμε ότι πορευόμαστε σε λανθασμένο δρόμο. Και όσο συνεχίζουμε, τόσο μεγαλύτερες δυσκολίες ορθώνονται εμπρός μας. Και η Εκκλησία ως το μεγάλο θεραπευτήριο αναμένει την επιστροφή μας. Η Εκκλησία είναι ζωντανή και εορτάζει κάθε χρόνο τη γενέθλια ημέρα της. Και πώς φαίνεται ότι είναι ζωντανή; Γεννά συνεχώς αγίους. Και οι άγιοι είναι οι σιωπηλοί τιμητές όλων ημών, που με διάφορα επιχειρήματα χαλαρώνουμε τους δεσμούς μας με την Εκκλησία ή στεκόμαστε κριτικά απέναντί της ή την πολεμούμε φανερά και με πάθος. Και επειδή οι άγιοι μας προκαλούν με τη συνέπεια της βιοτής τους προσπαθούμε να τους αποδιώξουμε από το κοινωνικό γίγνεσθαι, κάνουμε πως αδιαφορούμε γι’ αυτούς ή αγνοούμε την ύπαρξή τους! Κατά βάθος όμως αισθανόμαστε όλοι να μας ελκύει η αγιότητα. Γι’ αυτό και η Εκκλησία δεν πρόκειται να πάψει να γεννά αγίους.
«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΗΣ»
