Η έννοια της συνταξιοδότησης δείχνει να αλλάζει. Για την ακρίβεια, μεταβάλλεται εδώ και αρκετό καιρό.
Δεν έχει να κάνει μόνο με τα όρια ηλικίας που ολοένα και ανεβαίνουν.
Ο αριθμός των ατόμων που εργάζονται πέρα από την ηλικία συνταξιοδότησης αυξάνεται σταθερά από τη δεκαετία του 1990 και δη μετά την οικονομική κρίση του 2007-08.
Οι λόγοι μπορεί να κυμαίνονται από οικονομικούς, έως και και ψυχολογικούς.
Το 2017 στις ΗΠΑ το 32% των ατόμων ηλικίας 65-69 ετών ήταν ακόμη στην αγορά εργασίας, ποσοστό κατά 10% υψηλότερο από το αντίστοιχο το 1994.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το ποσοστό απασχόλησης ατόμων άνω των 65 ετών διπλασιάστηκε μεταξύ 1993 και 2018.
Μετά ήρθε η COVID-19…
Σε αντίθεση λοιπόν με ότι ίσχυε πριν, η υγειονομική κρίση σηματοδότησε μια μαζική έξοδο εργαζομένων από την αγορά εργασίας, πολύ πέρα από το προβλεπόμενο.
Περισσότεροι από 3 εκατομμύρια Αμερικανοί υπολογίζεται ότι συνταξιοδοτήθηκαν πρόωρα.
Τους 250.000 έφτασαν αντίστοιχα σε αριθμό στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με το BBC.
Καθώς όμως ο πληθωρισμός τώρα καλπάζει, το κόστος ζωής έχει εκτιναχθεί στα ύψη και οι προβλέψεις για ύφεση πυκνώνουν, πολλοί εξ αυτών ακολουθούν -θέλοντας και μη- αντίστροφη πορεία.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 3,3% των Αμερικανών που είχαν συνταξιοδοτηθεί προ έτους έχουν σήμερα ήδη επανενταχθεί στην αγορά εργασίας.
Πρακτικά πρόκειται για 1,7 εκατομμύρια ανθρώπους.
Πρόσφατη έρευνα του δικτύου CNBC έδειξε ότι το 68% όσων Αμερικανών συνταξιοδοτήθηκαν εν μέσω πανδημίας αφήνουν πλέον ανοιχτό το ενδεχόμενο επιστροφής στην ενεργό επαγγελματική δράση.
Στο ίδιο μήκος κύματος, στο Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφεται σημαντική αύξηση στην απασχόληση ατόμων ηλικίας 55-64 ετών, που επέλεξαν την πρόωρη συνταξιοδότηση με ώθηση την τρέχουσα υγειονομική κρίση.
Συνολικότερα, έρευνα της εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων Abrdn plc καταγράφει ότι τα δύο τρίτα των Βρετανών που περνούν φέτος στη σύνταξη δεν σκοπεύουν να βγουν εντελώς εκτός της αγοράς εργασίας.
Αν και θεωρητικά οι λόγοι μπορεί να είναι διάφοροι, ως βασική αιτία αναφέρεται η ακρίβεια και η ανάγκη ενίσχυσης του εισοδήματός τους.
Εργασιακές… «καραμπόλες»
Παρά το χαμηλό ποσοστό ανεργίας τόσο στην αμερικανική (3,6% τον Μάιο), όσο και στη βρετανική οικονομία (3,7% τον Απρίλιο), η Μεγάλη Παραίτηση φαίνεται ότι δημιουργεί για τους συνταξιούχους ανοίγματα και ευκαιρίες.
Σε κάθε περίπτωση, οι όροι της επιστροφής τους στην αγορά εργασίας ποικίλουν.
Πολλοί με υψηλή εξειδίκευση αποτελούν σήμερα στόχο για εταιρείες, καθώς η μεγάλη έξοδος προς τη συνταξιοδότηση εν μέσω πανδημίας σηματοδότησε μια μεγάλη μείωση προσωπικού με εμπειρία.
Οι επιχειρήσεις ανησυχούν πολύ για την απώλεια των Baby Boomers (σήμερα 60 ετών και άνω) και της επόμενης γενιάς, της Generation X, επισημαίνει η Χόλι Άλεν, αντιπρόεδρος μάρκετινγκ και επικοινωνίας στο Εμπορικό Επιμελητήριο του Ντέιτον, στο Οχάιο των ΗΠΑ.
«Οι χώροι εργασίας πάσχουν από σοβαρή απώλεια τεχνογνωσίας και σε πολλές περιπτώσεις οι επιχειρήσεις έχουν χάσει τους πιο έμπειρους εργαζομένους τους, στους οποίους βασίζονταν για μεγάλο χρονικό διάστημα», εξηγεί.
Ταυτόχρονα «η είσοδος νέων εργαζόμενων απαιτεί χρόνο επόπτευσης και χρήμα», επισημαίνει. «Κι αυτό επιτείνει την έλλειψη εργατικού δυναμικού»…
Σε ανάλογες περιπτώσεις, η επιστροφή συνταξιούχων στην εργασία γίνεται συνήθως με ευνοϊκούς όρους ως προς τη σχέση εργασίας και το επίπεδο μισθού, εφόσον η πλήρης απασχόληση είναι αυτή που επιθυμούν.
Αρκετοί πάντως φέρονται, σύμφωνα με έρευνες, να προτιμούν τις θέσεις μερικής απασχόλησης ή ευέλικτες μορφές εργασίας, οι οποίες «ευδοκιμούν» στο πανδημικό οικονομικό τοπίο.
Στη βρετανική έρευνα της Abrdn plc, για παράδειγμα, το ένα τέταρτο (24%) των φετινών συνταξιούχων προσανατολίζεται σε θέσεις μερικής απασχόλησης, είτε στο γνωστικό τους αντικείμενο, είτε όχι.
Ένας στους έξι (15%) θέλει να συνεχίσει τη δική του επιχείρηση.
Περίπου ένας στους δέκα (12%) θέλει να ιδρύσει μια νέα.
Το ένα τρίτο (32%) όσων συνταξιοδοτήθηκαν πέρυσι και σήμερα εργάζονται ή σχεδιάζουν να το κάνουν στρέφονται στην «gig economy», ήτοι σε θέσεις περιστασιακής απασχόλησης.
Προοπτική που πάντως φαντάζει ως η μόνη εναλλακτική για ανειδίκευτους νυν συνταξιούχους, οι οποίοι αναγκάζονται για λόγους οικονομικής επισφάλειας να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας.
Αλλαγή των όρων;
Ανάλογα βέβαια του κλάδου, το φαινόμενο δείχνει να αντιμετωπίζεται θετικά από πολλές εταιρείες, σε αντιστάθμισμα των ελλείψεων σε εργατικό δυναμικό και των εντεινόμενων πιέσεων για μισθολογικές αυξήσεις.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η -αυξανόμενη στην παρούσα φάση σε ρυθμούς- επαγγελματική επάνοδος των συνταξιούχων αναμένεται να περιοριστεί σημαντικά ή και να αντιστραφεί όταν το κλίμα οικονομικής αβεβαιότητας υποχωρήσει.
Το πότε ακριβώς όμως μπορεί να συμβεί αυτό παραμένει άγνωστο.
Στο μεσοδιάστημα και ακριβώς για τους ίδιους λόγους, ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι καθυστερούν τη συνταξιοδότησή τους.
Τάσεις που συνδυαστικά μένει να φανεί εάν και πώς θα μπορούσαν να επηρεάσουν βραχυπρόθεσμα ή και μακροπρόθεσμα την αγορά εργασίας.
