Περιδιαβαίνει πόλεις, χώρες, φυλές, αλλά παραμένει στην ίδια χρονική περίοδο, αυτή γύρω από τους Βυζαντινούς χρόνους. Ακόμα κι όταν βρίσκεται στην Ευρώπη, ή τη Μεσευρώπη δεν μπορεί να ξεφύγει από την αχλή του Βυζαντίου, εκεί όπου η ελληνικότητα κυριαρχεί και συνταιριάζει με τόπους και ανθρώπους.
Ο τόπος που ζούμε αφήνει τη σφραγίδα σε μας.
Ίσως η Θεσσαλονίκη, η πατρίδα του ευθύνεται για όλα αυτά και μέσα από αυτά προσπαθεί να ξεδιαλύνει το νόημα της ύπαρξης στο σημερινό κόσμο.
Και ίσως η νεωτερικότητα άργησε να αγγίξει τη Θεσσαλονίκη, και άφησε τις ψυχές μετέωρες. Σ’ αυτό το σημείο τις συναντά ο Ισίδωρος Ζουργός τις οδηγεί και τις καθοδηγεί.
Ισίδωρος Ζουργός – Η συνέντευξη
Το πρώτο που θέλουμε να σας ρωτήσουμε είναι αν οι Έλληνες ψάχνουν στο Βυζάντιο τη χαμένη τους ψυχή;
«Νομίζω πως οι Έλληνες και οποιοσδήποτε λαός, ψάχνουν την χαμένη τους ψυχή, σε οποιαδήποτε σελίδα της ιστορίας τους. Είναι ίσως αυτή η νοσταλγία, της χαμένης συνέχειας, η οποία νομίζω αφορά τις παραδόσεις όλων των λαών. Αυτό πολύ περισσότερο όταν σε μια εποχή νεωτερικότητας, που είμαστε σήμερα, αυτοί οι αρμοί δείχνουν να έχουν ατονήσει ή να έχουν εκλείψει εντελώς».
Και το δεύτερο αν ο κρίκος της ένωσης μας με το Βυζάντιο έχει διαρραγεί οριστικά;
«Δεν νομίζω πως συμβαίνει κάτι τέτοιο. Γιατί η νοηματοδότηση της σημερινής ζωής με τη βοήθεια της παράδοσης του παρελθόντος, είναι κάτι επίκαιρο. Μπορεί κατά εποχές να μην είναι τόσο διακριτό. Όμως υπάρχουν άλλες συγκυρίες ιστορικές, όπου αυτού του είδους οι ενώσεις αναδύονται και πάλι στην επιφάνεια».
Το όνομά σας παραπέμπει σε Βυζάντιο, εσείς βρήκατε τις ρίζες σας ή τις ψάχνετε ακόμα;
«Εγώ νομίζω πως το να βρεις τις ρίζες σου, είναι ένα κομμάτι της γενικότερης αναζήτησης για αυτογνωσία. Αυτού του είδους η αναζήτηση δεν σταματάει ποτέ».
Τι αφομοίωσαν από την κληρονομιά του Βυζαντίου οι Οθωμανοί, γιατί κι αυτοί νιώθουν λίγο κληρονόμοι κι ας μην το παραδέχονται.
«Οι πιο έγκυρες απαντήσεις έρχονται από το στόμα των Ιστορικών. Θα μπορούσα όμως να σας πω, ότι η ίδια η λογική του Βυζαντινού κράτους στη διοίκηση, στη φορολογία και σε πολλές όψεις του δημόσιου βίου είναι Βυζαντινές. Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκαν τους πρώτους αιώνες οι Οθωμανοί τα κατακτημένα εδάφη, είχε να κάνει με την εμπειρία τόσων αιώνων του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους».
Ο άνθρωπος σήμερα, όχι μόνο ο Έλληνας, είναι σε διαρκή αναζήτηση ή έχει συμβιβαστεί γιατί έχασε το δρόμο;
«Νομίζω πως η αναζήτηση δεν μπορεί να σταματήσει ποτέ. Ότι κατά ένα μέρος ο δρόμος έχει χαθεί, είναι κάτι στο οποίο συμφωνούν οι περισσότεροι που σκέφτονται περί της πορείας. Όμως αυτό έχει να κάνει μάλλον με το γύρισμα των εποχών, με την ραγδαία επέλαση της τεχνολογίας, η οποία αμφισβητεί παλιές πεποιθήσεις. Ίσως βρεθούμε μπροστά, όχι μόνο στο να ακολουθήσουμε παλιούς δρόμους, αλλά να έχουμε και κάποιους εντελώς καινούργιους και να έχουμε το δύσκολο θέμα της επιλογής».
Στα μυθιστορήματα σας είναι παρούσα η πίστη και οι θρησκείες κάπου επικαλύπτονται, δεν τις οριοθετείτε. Τελικά η πίστη είναι μία;
«Τα περισσότερα από τα μυθιστορήματα μου αναφέρονται στον ιστορικό χρόνο. Το ίχνος της θρησκείας και του κάθε πολιτισμού, που αναπόφευκτα ακολουθεί μια θρησκεία είναι διακριτό. Στις σελίδες του παρελθόντος, είναι πολύ πιο εμφανές αυτό. Μιας που δεν ήμαστε ακόμα στην εποχή της νεωτερικότητας τη σημερινή, η οποία κατεδαφίζει πεποιθήσεις, και έχει ένα όραμα για τον κόσμο, το οποίο είναι πολιτισμικά ισοπεδωτικό. Πιστεύω πως οι όψεις της παράδοσης και της θρησκείας, είναι όψεις πολιτισμού του παρελθόντος. Και όταν ένα μυθιστορήματα αναφέρεται στο παρελθόν, δεν μπορεί να μην συμπεριλάβει αυτού τους είδους τις αναφορές».
Οι ήρωες σας ζουν ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Σήμερα ο εκ Δυσμάς κίνδυνος για μας τους Έλληνες εξέλειψε, άλλωστε μας άλωσε πολιτιστικά. Τι θέλει από εμάς η Ανατολή;
«Αυτό είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση. Γιατί όταν μιλάμε για την Ανατολή, θα πρέπει να βάλουμε αυτό το επικαιροποιημένο στοιχείο του τελευταίου αιώνα ή των τελευταίων πενήντα ή εβδομήντα χρόνων. Όταν η Ανατολή επιστρέφει με το ένδυμα του Φονταμενταλισμού. Αυτό που μας προκαλεί σήμερα αμηχανία, σύγχυση και κάποια ανησυχία, είναι όχι η ίδια η Ανατολή, αλλά ο νεόκοπος φονταμενταλισμός, ο οποίος έρχεται και απειλεί την Δυτική νεωτερικότητα».
Αυτή τη φορά στον καμβά σας βάζετε το Κίτρος της Πιερίας. Η περιοχή έχει το δικό της φορτίο ιστορίας με την τελευταία μάχη που χάθηκε με τους Ρωμαίους το 168 μ.Χ. πως συνειρμικά φτάσατε στην περιοχή μας;
«Το Κίτρος προέκυψε αρχικώς γιατί η ευρύτερη περιοχή ήτανε στο γενικότερο χάρτη περιπλανήσεων του ήρωα. Αλλά καθώς ήθελα να γράψω και ένα κεφάλαιο που να αναφερόταν στον κόσμο των Αλυκών. Το γεγονός της μεσαιωνικής Αλυκής στο Κίτρος και οι πηγές που βρήκα, ώστε να μελετήσω τοπογραφικά και πληροφοριακά αυτή την Αλυκή. Ήτανε μια εξαιρετική διέξοδος για να μιλήσω για τις Αλυκές στο Βυζάντιο, μέσα στο πλαίσιο της ευρύτερης περιοχής».
ΣΗΜ: Η συνέντευξη δόθηκε με αφορμή την παρουσίαση του νέου μυθιστορήματος του συγγραφέα Ισίδωρου Ζουργού «Περί της εαυτού ψυχής» στο βιβλιοπωλείο «ΝΕΣΤΩΡ» το απόγευμα της Παρασκευής 17.3.2023 στην Κατερίνη στις 7.30 μ.μ.
Μαρία Κορομήλη
