Πάντοτε η μοίρα των προσφύγων ύστερα από πολεμικές συγκρούσεις, τόσο των αμάχων αλλά και του μάχιμου στρατού κρύβει σκληρές στιγμές και συγκινητικές εκδηλώσεις εκ μέρους των χωρών που τους υποδέχονται, άλλοτε με μεγάλη ευαρέσκεια και προθυμία και άλλοτε με δυσαρέσκεια και απροθυμία.
Η πρόσφατη ιστορία του έθνους μας αλλά και ο περίγυρός μας τόσο στην Ευρώπη με τον πόλεμο ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία, όσο και στα γεγονότα του Ισραήλ με την Παλαιστίνη και την εισβολή του στο Λίβανο, με άμεση εμπλοκή του Ιράν και των ΗΠΑ κ.λπ. είναι γεμάτη από αίμα και κύματα προσφύγων κατά εκατομμύρια.
Αν σ’ αυτά προστεθούν και οι οικονομικοί μετανάστες από τη δύσμοιρη Αφρική, το ανάγλυφο ολοκληρώνεται δραματικά.
Η επιστροφή του υπασπιστή του Γ. Ολυμπίου με τους επιζώντες
Τέτοιες μέρες γύρισαν το 1821. Στην επιστροφή των επιζώντων από τους μαχητές της Μολδοβλαχίας μέσα από τα αρχεία των ευρωπαϊκών χωρών αναφέρεται το πρόσφατο πόνημα του διδάκτορα στο Πολυτεχνείο Ζυρίχης κ. Γ. Γκέκου. Το βιβλίο είναι μια πρωτότυπη έρευνα για την ιστορία των αγωνιστών του Αλέξανδρου Υψηλάντη, που επέζησαν από τις φονικές συγκρούσεις της Επανάστασης του 1821 στη Μολδοβλαχία. Πολλοί από αυτούς κατέφυγαν στη ρωσική Οδησσό και από κει ξεκίνησαν τη δραματική πορεία της επιστροφής τους στην Ελλάδα. Απώτερος προορισμός ήταν η Μασσαλία, όπου θα επιβιβάζονταν σε καράβια για το Αιγαίο. Η πορεία τους δύσκολη. Φυγάδες, ρακένδυτοι και πεινασμένοι, διασχίζουν την Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη εκτεθειμένοι στο βαρύ χειμώνα, με αποτέλεσμα πάρα πολλοί να χάσουν τη ζωή τους. Περνάνε από τη Ρωσία, την Πολωνία και τη Γερμανία, και φτάνουν στην Ελβετία, όπου η πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων τους καθηλώνει για μήνες, ενώ η Γαλλία τους κλείνει τον δρόμο.
Οι Ελβετοί, οργανωμένοι σε πάνω από 100 φιλελληνικούς συλλόγους, τους φιλοξενούν στα διάφορα καντόνια, όπου βρίσκουν συγκινητική συμπαράσταση από πολίτες, την εκκλησία και το Τύπο. Τους παρέχουν φαγητό, ρούχα, ιατρική περίθαλψη. Φιλέλληνες περιγράφουν σε συγγράμματα και εκδόσεις της εποχής την καθημερινότητα των φιλοξενουμένων. Στις μαρτυρίες τους, που παρουσιάζονται εδώ σε μετάφραση, καταγράφουν διάφορες ιστορίες και ονόματα φυγάδων, καθώς και τον αγώνα τους για την ελευθερία. Τελικά η Γαλλία υποχωρεί, και έπειτα από 3000 χλμ. δρόμο οι Έλληνες φθάνουν το 1823 στη Μασσαλία. Επιβιβαζόμενοι σε τρία καράβια, οι 158 από αυτούς επιστρέφουν στην πατρίδα. Το όνειρο γίνεται πραγματικότητα…
Γ.Ρ.
